راهکارهای قانونی شکایت از کارفرما را بخوانید!

در تمام جوامع، احتمال ایجاد اختلاف میان کارگر و کارفرما وجود دارد. این اختلافات معمولا به‌ دلیل انجام نشدن تعهدات و وظایف طرفین یا یکی از آن‌ها ایجاد می‌شود. در صورت بروز اختلاف میان کارگر و کارفرما طرفین امکان مراجعه حضوری به مراجع حل اختلافی که در قانون کار مطرح‌ شده است را دارند. در سال‌های اخیر، شکایت از کارفرما اینترنتی نیز صورت می‌گیرد. یعنی علاوه ‌بر مراجعه حضوری به اداره کار و پیگیری شکایت از طریق مراجع حل اختلاف مستقر در این اداره، کارگر می‌تواند از طریق سایت اداره کار، اقدامات لازم برای شکایت از کارفرما را انجام دهد. این سامانه با هدف حمایت از طرفین و به خصوص کارگر و تسهیل روند رسیدگی به اختلافات میان کارگر و کارفرما ایجاد شده ‌است.

برای شکایت از کارفرما کجا برم؟

اختلاف میان کارگر و کارفرما موضوع تازه‌ای نیست. یعنی در خوش ‌بینانه‌ترین حالت ممکن، حتی اگر مشکلات موجود در محیط کار به صفر برسد، نمی‌توان انتظار داشت که به تبع آن، اختلافات میان کارفرما و کارگر نیز به‌ طور کامل از بین برود. البته انجام شدن تعهدات هر یک از طرفین تا حد زیادی از ایجاد اختلاف میان آن‌ها جلوگیری می‌کند، ولی باز هم امکان بروز میان کارگر و بروز اختلاف میان کارگر و کارفرما وجود دارد.

در قانون کار برای حل اختلافات کارگر و کارفرما تدابیری اندیشیده شده‌ است.

مطابق تبصره ماده ۲۵ قانون کار، در صورت ایجاد اختلاف میان کارگر و کارفرما، هیئت‌های تشخیص و حل اختلاف، صلاحیت رسیدگی به اختلافات میان طرفین را دارند.

علاوه ‌بر این، در سال‌های اخیر امکان طرح شکایت به ‌صورت الکترونیکی و از طریق سامانهprkar.mcls.gov.ir امکان‌پذیر شده ‌است. برای طرح شکایت از کارفرما در این سامانه، کارگر باید دادخواست را به ‌صورت الکترونیکی ثبت کند.

بنابراین از طریق این دو راه، امکان طرح شکایت کارگر علیه کارفرما وجود دارد.

عواقب شکایت از کارفرما

در شرایطی که کارفرما و کارگر اختلافی دارند، بهترین راهکار برای حل اختلاف، مذاکره و گفتمان برای سازش است. همچنین کارگر می‌تواند از اشخاصی که مورد قبول کارفرما هستند، برای وساطت کمک بگیرد. چنانچه مذاکره و گفتمان برای متقاعد سازی کارفرما و رفع اختلاف موثر نباشد، در این ‌صورت کارگر امکان پیگیری این موضوع را از طریق راه‌هایی مانند شکایت از کارفرما در اداره کار و شکایت اینترنتی خواهد داشت.

معمولا در شرایطی که رابطه کاری میان کارگر و کارفرما همچنان ادامه داشته باشد، ممکن است کارگر

 این نگرانی را داشته باشد که پس ‌از طرح شکایت از کارفرما، رفتار کارفرما و حتی همکاران با او تغییر کند. این موضوع در موارد زیادی مشاهده می‌شود. حتی ممکن است شکایت از کارفرما موجب از دست دادن شغل کارگر شود.

بااین‌حال چنانچه راه دیگری برای حل درون‌سازمانی اختلاف میان کارگر و کارفرما وجود نداشته باشد، کارگر چاره‌ای جز مطالبه حقوق و مزایا یا حق بیمه خود را از طریق اداره کار و طرح شکایت نخواهد داشت. در واقع حتی اگر این طرح شکایت منجر به تغییر رفتار و بدرفتاری کارفرما با کارگر و عدم اعتماد مجدد او به کارگر شود، با این شکایت ممکن است کارگر، حقوق و مطالبات خود را دریافت کند و تغییرات زیادی در روند زندگی و شرایط اقتصادی او ایجاد شود.

سایت شکایت از کارفرما بابت بیمه

یکی از تخلفات رایج در روابط کاری، پرداخت نکردن حق بیمه کارگر و به ‌اصطلاح رد نکردن بیمه برای کارگر است. تعداد زیادی از اشخاصی که در محیط کاری متعلق به کارفرما مشغول به ‌کار می‌شوند، ممکن است بدون داشتن بیمه با کارفرما همکاری خود را ادامه دهند. این ‌موضوع گاهی با موافقت کارگر و در شرایطی بدون خواست و اراده او صورت می‌گیرد. البته تفاوتی ندارد که کارگر بیمه شدن را بپذیرد یا خیر، زیرا در هر صورت پرداخت بیمه برای کارگر، به ‌عنوان تکلیف قانونی کارفرما محسوب می‌شود. یعنی حتی اگر کارفرما مبلغی را به‌ صورت مستقیم با عنوان حق بیمه به کارگر بپردازد، باز هم این اقدام تخلف است. به جهت اینکه حق بیمه کارگر، باید نزد سازمان تامین اجتماعی یا کارگزاری‌های معتبر این سازمان پرداخت شود. مهلت قانونی شکایت از کارفرما به دلیل پرداخت نشدن حق بیمه، محدودیت زمانی ندارد و نیروی کار در صورت تخلف کارفرما می تواند بابت این موضوع علیه ایشان اقدامات لازم را انجام دهد.

شکایت از کارفرما بدون قرارداد و بیمه یکی از موضوعات مهم و رایج در خصوص اختلافات میان کارگر و کارفرما است.  بعضی از کارفرماها با هدف کاهش هزینه‌ها از بیمه کردن نیروی کار خودداری می‌کنند. این موضوع به ‌عنوان تخلف محسوب می‌شود.

مهلت شکایت کارگر از کارفرما برای بیمه نیز یکی از موضوعات مهم برای کارگران است. بسیاری از کارگران این نگرانی را دارند که پس ‌از گذشت مدتی، فرصت شکایت از کارفرما را بابت عدم پرداخت حق بیمه از دست بدهند. با این‌ حال باید گفت که مهلت شکایت از کارفرما بابت بیمه امحدودیت زمانی ندارد. یعنی کارگر می‌تواند حتی پس ‌از پایان مدت همکاری و اتمام قرارداد کار بابت پرداخت نشدن حق بیمه علیه کارفرما شکایت کند.

سایت شکایت از کارفرما بابت بیمه سامانه جامع روابط کار به آدرسprkar.mcls.gov.ir است.

شکایت از کارفرما در دادگستری

طرح شکایت علیه کارفرما و حل اختلافات میان کارگر و کارفرما از طریق مراجع حل اختلاف مطرح‌ شده، در قانون کار است. قانون‌گذار حل اختلافات و رسیدگی به شکایت کارگر و کارفرما را به هیئت تشخیص و هیئت حل اختلاف واگذار کرده‌ است.

در شرایطی که کارفرما مرتکب جرمی علیه کارگر شود، در این ‌صورت ممکن است پیگیری این موضوع از طریق دادگستری انجام بگیرد. مانند زمانی ‌که کارفرما جرایمی علیه تمامیت جسمانی کارگر یا تمامیت معنوی او مرتکب می‌شود. در این‌ صورت کارگر از طریق دادسرا و تنظیم شکواییه، اقدامات لازم را انجام می‌دهد.

دلایل شکایت کارگر از کارفرما

کارگران معمولا به دلایل مختلفی علیه کارفرما شکایت می‌کنند. مهم‌ترین دلیل، انجام نشدن تعهدات قانونی یا قراردادی است. در شرایطی که کارفرما مطابق قانون کار، تکالیفی مانند پرداخت حقوق و مزایا یا حق بیمه را انجام نمی‌دهد، کارگر می‌تواند از طریق راه‌هایی که قانون کار معرفی کرده ‌است، این حقوق و مزایا را مطالبه کند.

چنانچه کارفرما بدون در نظر گرفتن ساعات کار و برخلاف مصوبه شورای عالی کار، حقوقی کمتر از پایه حقوق اعلام‌ شده را به کارگر بپردازد، مرتکب تخلف شده ‌است. در این ‌صورت کارگر امکان شکایت از کارفرما بابت حقوق کم را دارد.

تصور کنید شخصی به‌ عنوان فروشنده در مغازه کارفرما کار می‌کند. این فروشنده، روزانه ۸ ساعت و حتی گاهی ۱۰ ساعت در روز در مغازه کارفرما مشغول به کار است. کارفرما باید حقوق و مزایای این فروشنده را به ‌صورت کامل بپردازد و او را بیمه کند. در غیر این‌ صورت فروشنده امکان مطالبه حقوق و مزایا را خواهد داشت.

شکایت از کارفرما بابت سختی کار

بعضی از مشاغل، به‌ عنوان مشاغل سخت و زیان‌آور شناخته می‌شوند. در این دسته از شغل‌ها، ممکن است آسیب‌هایی به جسم یا روح نیروی کار وارد شود. به‌ همین دلیل این دسته از اشخاص می‌توانند ۲۰ تا ۲۵ سال کار کنند و پس ‌از آن در صورت تمایل، بازنشسته شوند.

کار کردن در ارتفاع یا محیط‌های کاری که سر و صدای زیادی دارند و کارکردن با مواد شیمیایی یا کار در معادن، به ‌عنوان نمونه‌هایی از مشاغل سخت و زیان‌آور محسوب می‌شوند.

چنانچه کارفرما برای پرداخت نکردن حق بیمه مشاغل سخت یا به‌ دلیل سایر موارد، موضوع سخت و زیان‌آور بودن این دسته از مشاغل را نادیده بگیرد و این مورد را اعلام نکند، مرتکب تخلف شده ‌است. چنانچه کارگر در مشاغل سخت و زیان‌آور مشغول به ‌کار باشد، ولی کارفرما این موضوع را در نظر نگیرد، کارگر امکان طرح شکایت علیه کارفرما را خواهد داشت.

شکایت از کارفرما بدون مدرک

اگر کارفرما نیرویی را استخدام کند، ولی با او قرارداد کار نداشته باشد، در این‌ صورت اگر اختلافی ایجاد شود، باز هم امکان پیگیری وجود خواهد داشت.

قانون کار توافق شرط شفاهی و کتبی را در مورد روابط کاری پذیرفته است. یعنی حتی اگر قرارداد کتبی میان کارگر و کارفرما امضا نشود، در صورت تخلف کارفرما، باز هم کارگر، امکان طرح شکایت علیه ایشان را خواهد داشت.

تصور کنید کارفرمایی در یک کارگاه تولید کیف زنانه، نیرویی را به ‌صورت آزمایشی استخدام می‌کند. کارفرما با این نیرو توافق می‌کند که یک ماه به‌ صورت آزمایشی با او همکاری داشته باشد و در صورت رضایت طرفین، قرارداد کار امضا کنند. کارگر مطابق قانون کار در دوره کار آزمایشی، مشمول حقوق و مزایا و حق بیمه می‌شود.

اگر کارفرما برای این مدت همکاری، با این نیرو  قرارداد کار آزمایشی امضا نکند و حقوق و مزایای او را نیز نپردازد، کارگر با مراجعه به اداره کار، امکان پیگیری حقوق و مزایای خود را برای مدت کار آزمایشی خواهد داشت. در واقع نداشتن قرارداد کتبی، نمی‌تواند مانع بهره‌مندی این کارگر از حقوق و مزایای قانونی شود. این کارگر با ارائه استشهادیه و شهادت همکاران یا اشخاص حاضر در محیط کار، می‌تواند وجود رابطه کاری میان خود و کارفرما را در دوره کار آزمایشی اثبات کند.

مهلت قانونی شکایت کارگر از کارفرما در صورت اخراج

شکایت از کارفرما بابت اخراج یکی از دلایل شکایت کارگر محسوب می‌شود. چنانچه اخراج کارگر به ‌صورت غیر قانونی انجام‌ شده باشد، این کارگر امکان پیگیری موضوع را خواهد داشت. مطابق قانون کار، هیئت‌های حل اختلاف مستقر در اداره کار، به اختلافات میان کارفرما و کارگر که بدون دلیل موجه توسط کارفرما اخراج شده ‌است، رسیدگی می‌کنند. مطابق قانون کار، مهلت شکایت از کارفرما بعد از اخراج، 30 روز است. کارگر باید ظرف ۳۰ روز، شکایت علیه کارفرما را از طریق مراجع صالح مطرح کند.

مهلت شکایت از کارفرما بعد از ترک ‌کار نیز موضوعی مهم است. کارگرانی که به هر دلیلی ترک کار کرده‌اند، مایل هستند در مورد مهلت پیگیری حقوق و مطالبات خود اطلاع داشته باشند. برای این موضوع دلایل ترک کار اهمیت زیادی دارد و باید مورد بررسی قرار بگیرد. اگر کارگر با ترک کار، موجب ورود زیان به کار کارفرما شود، در این صورت کارفرما می‌تواند علیه او شکایت کند.

مهلت شکایت از کارفرما بعد از حادثه

در شرایطی ممکن است که کارگری در حین انجام کار دچار حادثه شود. اگر این حادثه به ‌دلیل مواردی مانند عدم رعایت شرایط ایمنی یا استاندارد نبودن تجهیزات و وسایل کار و غیر ایمن بودن محیط کار ایجاد شود، کارگر می‌تواند علیه کارفرما شکایت کند.

تصور کنید کارگری در یک کارگاه جوشکاری مشغول به‌ کار است. این کارگر با یک دستگاه جوش فرسوده و قدیمی کار می‌کند که به‌دلیل عدم اتصال صحیح به برق، مشکلاتی را ایجاد می‌کند. کارفرما نیز از مشکلات و فرسودگی دستگاه اطلاع دارد. در این‌ صورت چنانچه برای کارگر به‌ دلیل فرسودگی این دستگاه حادثه‌ای رخ دهد، امکان طرح شکایت علیه کارفرما را خواهد داشت و این موضوع را بدون این‌که مشمول مرور زمان شود، می‌تواند پیگیری کند.

مهلت شکایت از کارفرما بعد از استعفا

استعفا به معنی کناره‌گیری از شغل است. زمانی‌ که کارگری قرارداد کار را امضا می‌کند، رابطه کاری او با کارفرما آغاز می‌شود. اگر این نیروی کار به دلایلی استعفا دهد، در این‌ صورت این استعفا به معنی انصراف از ادامه همکاری است. با این ‌حال نیروی کار از تاریخ شروع به ‌کار تا پایان مدت همکاری مشمول حقوق و مزایا و حق بیمه می‌شود. یعنی پایان دادن رابطه کاری به معنی چشم ‌پوشی از حقوق و مزایا نیست.

تصور کنید شخصی در یک کارگاه تولید حلوا شکری مشغول به کار می‌شود. این شخص به دلایلی استعفای خودش را اعلام می‌کند و همچنین این مورد را با کارفرما در میان می‌گذارد که تا یک ماه پس‌از استعفا نیز همکاری خود را با ایشان ادامه خواهد داد. در این‌ صورت اگر کارفرما در طول مدت همکاری، تکالیف قانونی خود را مانند پرداخت حقوق و مزایا و حق بیمه، در خصوص این کارگر انجام نداده باشد، کارگر می‌تواند برای مطالبات خود، از طریق مراجع حل اختلاف اداره کار اقدامات لازم را انجام دهد.

مهلت شکایت کارفرما از کارگر

در روابط کاری، احتمال بروز تخلف یا عدم انجام تعهد از طرف کارگر نیز وجود دارد. رابطه کاری به‌ عنوان یک ارتباط دو طرفه محسوب می‌شود. با شروع رابطه کاری میان کارگر و کارفرما، وظایفی بر عهده هر دو طرف قرار می‌گیرد که لازم است این وظایف را انجام دهند. در شرایطی که کارگری، تعهدات خود را ایفا نکند، ممکن است این موضوع موجب ورود زیان‌هایی به کارگر شود. به ‌این ‌ترتیب کارفرما می‌تواند علیه کارگر شکایت کند. چنانچه کارگر تعهداتی را که به موجب قانون کار یا قرارداد کار موقت بر عهده او قرار داده‌ شده است، انجام ندهد، مرتکب تخلف شده ‌است. در این ‌صورت کارفرما امکان شکایت علیه او را خواهد داشت.

چنانچه کارگری بدون توجه به مقررات داخلی محیط کار، بی‌انضباطی کند یا محیط کار را بدون اطلاع کارفرما ترک کند، این اقدامات تخلف محسوب می‌شوند. همچنین استعفای کارگر بدون اطلاع قبلی و ادامه ندادن همکاری پس ‌از ۳۰ روز از تخلفات کارگر محسوب می‌شود، زیرا مطابق قانون کار کارگر وظیفه دارد تا ۳۰ روز پس ‌از استعفا تعهدات خود را به‌ صورت کامل در مقابل کارفرما ایفا کند، در غیر این‌ صورت تخلف کرده ‌است.

مدارک لازم برای شکایت از کارفرما در اداره کار

زمانی که کارگر علیه کارفرما شکایتی را طرح می‌کند، لازم است مدارکی را ارائه دهد که وجود این رابطه کاری و تخلف کارفرما اثبات شود. مدارک هویتی مانند شناسنامه و کارت ملی کارگر، قرارداد کار و رسیدهای پرداخت حقوق و مزایا به ‌همراه تمام مدارکی که وجود رابطه کاری را اثبات می‌کند، برای طرح شکایت علیه کارفرما نیاز است.

نحوه شکایت از کارفرما در سایت اداره کار به این صورت است که کارگر ابتدا باید احراز هویت را انجام دهد. در صورتی‌ که احراز هویت از طریق دفاتر پیشخان دولت انجام شود، پس ‌از آن امکان طرح شکایت برای کارگر وجود دارد. بعد از احراز هویت یک نام کاربری و گذرواژه برای کارگر ارسال می‌شود. کارگر با ورود به سامانه، امکان ثبت دادخواست را خواهد داشت. ثبت دادخواست بدوی از طریق پنجره سایت اداره کار صورت می‌گیرد.

برای ثبت دادخواست، گزینه شروع باید انتخاب شود. در این مرحله تمام اطلاعات به کاربر نمایش داده می‌شود. اگر این اطلاعات هویتی مورد تایید کارگر باشد، باید پس ‌از تایید این موارد، ثبت دادخواست را انتخاب کند. در این مرحله مواردی مانند میزان مزد، نشانی کارگر، اطلاعات کارفرما و آدرس کارگاه متعلق به کارفرما به کارگر نمایش داده می‌شود. در مرحله بعد کارگر باید خواسته خود مانند حق بیمه، عیدی و پاداش، و سایر مواردی که مدنظر دارد را انتخاب کند و در بخش مربوط به شرح خواسته، موضوع مد نظرش را به‌ صورت کامل وارد و مدارک و لوایح را نیز بارگذاری کند. پس‌از انجام این مراحل، دادخواست بدوی ثبت می‌شود.