راز موهای فر و صاف: فقط ژن‌ها مقصر نیستند!
سلامتی موها تأثیر زیادی بر نشاط چهره دارد. این مقاله علت صافی و فر بودن موها و چگونگی دستیابی به موهای سالم و درخشان را بررسی کرده است.
اینکه موهای ما صاف، موج‌دار، فر یا پیچ‌دار باشد یا نه، صرفاً به واسطه ماهیت ژنتیک ما تعریف نمی‌شود. بلکه این موضوع به فیزیک همه اتم‌های موها وابسته است.
در سراسر قلمرو حیوانات، پشم و خز و مو رایج است. این موارد در انواع مختلفی از ضخامت، سبک و ساختار وجود دارند.
میمون امپراتور تامارین به خاطر موی صورتش بسیار خاص است. این موها معمولاً به‌صورت حلقه‌های بلند و رو به پایین فر می‌شود، هرچند نمونه‌های استثنایی با ویژگی‌های دیگر نیز وجود دارد. سبک موی او توسط پیوندهایی که در ساختار پروتئینی کراتینش رخ می‌دهد، تعیین می‌شود.
پوست در نواحی مختلف ضخامت‌های متنوعی دارد و اغلب با میزان پشمالو بودن آن ناحیه همبستگی دارد. پوست زیر بغل به‌طور خاص نازک است، در حالی که پوست زانوها نسبتاً ضخیم است. ضخامت پوست همچنین با سن، سلامت و عوامل دیگر مرتبط است.
با وجود همه این ویژگی‌های متنوع، موها به طور کلی مشابه هم هستند. در همه حیوانات موها از کراتین تشکیل شده‌اند که یک ساختار مبتنی بر پروتئین است. پروتئین‌ها هم به نوبه خودشان حاوی اسیدهای آمینه هستند که به مثابه بلوک‌های سازنده عمل می‌کنند.
این نمودار ساختار و عناصر ساختاری مختلف کراتین موجود در مو را نشان می‌دهد. کراتین، با وجود پیچیدگی‌اش، در اصل فقط یک پروتئین است.
به طور زیستی، فقط 20 تا 22 اسید آمینه برای ساختن پروتئین در دسترس است. ژنتیک ساختار بنیادی موی هر حیوانی را رمزگذاری می‌کند. تمامی اشکال کراتین دارای یک ساختار ثانویه یکسان هستند و آن هلیکسی آلفاست.
با این حال، فر شدن موهای یک فرد به پیوندهای اسید آمینه درون کراتین بستگی دارد.
کراتین، پروتئینی است که به طور طبیعی در مو، پوست و ناخن‌ها وجود دارد و پیوندهای شیمیایی خاصی بین اسیدهای آمینه آن، شکل و حالت مو را تعیین می‌کند.
موهای فر معمولاً دارای پیوندهای بیشتری بین اسید آمینه‌ها هستند که باعث می‌شود ساختار آن‌ها به صورت پیچیده و فر درآید. برعکس، موهای صاف پیوندهای کمتری دارند که باعث می‌شود صاف‌تر باشند. این ویژگی‌ها می‌توانند تحت تأثیر عوامل ژنتیکی، هورمونی و محیطی نیز قرار بگیرند.
نقش هورمون‌ها در لختی یا فر بودن مو
هورمون‌ها می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر حالت موها داشته باشند، زیرا آن‌ها می‌توانند تولید و ترکیب پروتئین‌ها و چربی‌ها را در بدن تحت تأثیر قرار دهند. به ویژه هورمون‌هایی مانند استروژن و آندروژن‌ها نقش مهمی در تعیین شکل و حالت موها ایفا می‌کنند.
استروژن: این هورمون معمولاً به بهبود کیفیت مو کمک می‌کند و می‌تواند به افزایش رطوبت و درخشندگی آن‌ها کمک کند. در برخی از زنان، تغییرات هورمونی در دوران بارداری یا یائسگی می‌تواند باعث تغییر در حالت مو شود.
آندروژن‌ها: این هورمون‌ها مانند تستوسترون می‌توانند باعث تغییرات در بافت و حالت مو شوند. به‌ویژه در افرادی که دارای استعداد ژنتیکی برای موهای فر یا ضخیم‌تر هستند، این هورمون‌ها می‌توانند به تقویت یا کاهش فر بودن مو کمک کنند.
کاهش هورمونی: کاهش سطح هورمون‌ها، مانند استروژن در دوران یائسگی، می‌تواند به کاهش رطوبت مو و تغییر حالت آن‌ها منجر شود.
در نتیجه، تغییرات هورمونی می‌توانند تأثیر زیادی بر ویژگی‌های فیزیکی مو، از جمله حالت فر یا صافی آن داشته باشند.
اثر سشوار و کراتینه کردن بر تغییر ساختار پروتئینی موها
سشوار و کراتینه کردن مو هر دو می‌توانند تأثیرات قابل توجهی بر ساختار پروتئینی مو داشته باشند:
سشوار
1.حرارت و رطوبت: استفاده از سشوار با حرارت بالا می‌تواند به کراتین و ساختار پروتئینی مو آسیب بزند. حرارت زیاد می‌تواند پیوندهای هیدروژنی و پیوندهای دیگر در ساختار مو را از بین ببرد و موجب خشکی و شکنندگی مو شود.
2.تغییر حالت: حرارت می‌تواند باعث تغییر شکل موقتی مو شود. برای مثال، وقتی موها با حرارت خشک می‌شوند، ممکن است صاف شوند. اما اگر حرارت به‌طور مکرر و بدون محافظت مناسب استفاده شود، ممکن است به ساختار مو آسیب برساند.
کراتینه کردن مو
1.ترکیبات شیمیایی: کراتینه کردن مو معمولاً شامل استفاده از فرایندهای شیمیایی است که پروتئین‌های کراتین را به مو اضافه می‌کنند. این فرایند می‌تواند به تقویت موها و کاهش فر بودن آن‌ها کمک کند.
2.پیوندهای شیمیایی: در فرایند کراتینه کردن، پیوندهای جدیدی در ساختار مو ایجاد می‌شود که می‌تواند مو را صاف‌تر و درخشان‌تر کند. با این حال، این پیوندها ممکن است موقتی باشند و با شستشوی مو یا تغییرات دما کاهش یابند.
3.آسیب‌پذیری: در برخی موارد، مواد شیمیایی استفاده شده در کراتینه کردن می‌توانند به مو آسیب برسانند؛ به‌ویژه اگر فرایند به‌درستی انجام نشود یا مو از قبل آسیب‌دیده باشد.
در نهایت، هر دو روش اگر به‌طور نادرست یا بیش از حد استفاده شوند، می‌توانند به ساختار پروتئینی مو آسیب برسانند. بنابراین، استفاده از محصولات مراقبتی مناسب و رعایت نکات ایمنی بسیار مهم است.
برای حفظ ساختار پروتئینی مو و داشتن موهایی درخشان و نرم، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
۱. استفاده از محصولات مناسب
شامپو و نرم‌کننده‌های ملایم: از محصولات بدون سولفات و پارابن استفاده کنید که برای نوع موی شما مناسب باشند.
ماسک مو: به‌طور منظم از ماسک‌های ترمیم‌کننده و مرطوب‌کننده استفاده کنید تا رطوبت و مواد مغذی را به موها برسانید.
۲. کاهش حرارت
استفاده از سشوار و اتو مو: اگر از سشوار یا اتو مو استفاده می‌کنید، حرارت را به حداقل برسانید و همیشه از محافظ حرارتی استفاده کنید.
خشک کردن طبیعی: تا حد ممکن اجازه دهید موها به‌صورت طبیعی خشک شوند.
۳. رژیم غذایی سالم
غذاهای مغذی: مصرف پروتئین‌ها، ویتامین‌ها (مثل ویتامین A و E)، و مواد معدنی (مثل زینک و آهن) را افزایش دهید. مواد غذایی مانند ماهی، آجیل، تخم‌مرغ و سبزیجات سبز برای سلامت مو مفیدند.
۴. مراقبت‌های دوره‌ای
کوتاهی منظم: هر ۶ تا ۸ هفته موهای خود را مرتب کنید تا انتهای موها آسیب‌دیده و دوشاخه نشود.
درمان‌های حرفه‌ای: اگر موها آسیب‌دیده هستند، ممکن است درمان‌های حرفه‌ای مانند کراتینه کردن یا درمان‌های تقویتی به شما کمک کند.
۵. مراقبت‌های محیطی
محافظت در برابر UV: از محصولات حاوی SPF برای موها استفاده کنید یا از کلاه در زیر نور خورشید استفاده کنید.
رطوبت مناسب: در هوای خشک از مرطوب‌کننده‌ها استفاده کنید تا از خشکی مو جلوگیری شود.
۶. مراقبت هنگام خواب
ملافه نرم: از ملافه‌های ابریشمی یا ساتن استفاده کنید تا اصطکاک کمتری با موها داشته باشید.
بافتن مو: در هنگام خواب موهای خود را ببافید یا به شکل دم‌اسبی ببندید تا از گره خوردن و آسیب جلوگیری کنید.