10 روش آسان تشخیص طلا اصل از بدل
خرید و فروش جواهرات طلا همیشه همراه با لذت و جذابیت خاصی بوده اما باید دقت کرد که از اصالت و خلوص طلای خریداری‌شده اطمینان داشته باشیم.
در بازار برخی موارد به آبکاری طلا معروف هستند و تنها با لایه‌ای نازک از طلا پوشیده شده‌اند. برای افرادی که به دنبال خرید یا فروش طلا هستند شناخت روش‌های تشخیص طلا اصل از طلای تقلبی ضروری است.
در خرید طلا یکی از نگرانی‌های اساسی این است که آیا طلای خریداری شده واقعی است یا تقلبی؟ با توجه به قیمت بالای طلا شناخت روش‌های تشخیص طلا از تقلبی اهمیت ویژه‌ای دارد. استانداردهای بین‌المللی بیان می‌کنند که هر نوع طلا با کمتر از ۴۱.۷ درصد خلوص یا ۱۰ عیار به عنوان طلای تقلبی در نظر گرفته می‌شود. گرچه مراجعه به جواهرساز حرفه‌ای بهترین راه برای اطمینان از اصالت طلا است اما در ادامه روش ساده و کاربردی را برای تشخیص طلای اصل از تقلبی می‌کنیم که می‌توانید در خانه امتحان کنید.
۱. بررسی ظاهری و شناسایی نشانه‌ها
یکی از روش‌های رایج برای تشخیص طلای واقعی بررسی نشانه‌های خاص روی آن است. طلای اصل معمولاً دارای یک مهر یا شماره است که عیار و درصد خلوص آن را نشان می‌دهد. این مهرها معمولاً در داخل حلقه‌ها، روی قفل گردنبند و یا سطح سکه‌های طلا قرار دارند. این اعداد یا حروف نشانگر خلوص طلا هستند و در اکثر کشورها از جمله ایران رایج هستند.
برای مشاهده این نشانه‌ها ممکن است به ذره‌بین نیاز داشته باشید مخصوصاً اگر طلای شما قدیمی باشد و مهر به مرور زمان کم‌رنگ شده باشد. باید توجه داشته باشید که برخی طلای تقلبی هم ممکن است با نشان‌های مشابه همراه باشد بنابراین تنها به این روش اکتفا نکنید و در کنار آن از سایر روش‌ها استفاده کنید.
یکی از مهم‌ترین نشانه‌های طلای واقعی وجود مهر یا علامتی است که خلوص طلا را مشخص می‌کند. برای مثال بعد از خرید گردنبند هرینگبون طلا یا هر نوع طلای دیگری ، اگر دقت کنید دارای عددی هستند که عیار طلا را نشان می‌دهد، مثلاً ۱۰K، ۱۴K، ۱۸K یا ۲۴K از این موارد هستند که این اعداد بیانگر درصد خلوص طلا در ترکیب آلیاژ هستند به طوری که ۲۴K به معنای طلای خالص است و هرچه عدد کمتر باشد درصد خلوص نیز کاهش می‌یابد.
برای مثال اگر در طلای خود عدد ۱۴K را مشاهده کردید به معنای طلای ۵۸.۳ درصد خلوص است. در صورتی که این علامت‌ها روی طلا وجود ندارد ممکن است طلا به‌صورت آبکاری شده باشد یا از فلز دیگری ساخته شده باشد. البته برخی از فلزات آبکاری شده نیز ممکن است نشان‌های تقلبی داشته باشند؛ بنابراین بهتر است از سایر روش‌ها نیز استفاده کنید.
۲. آزمایش با آهنربا
آهنربا یکی از ابزارهای ساده و کاربردی برای تشخیص طلای واقعی است. از آنجا که طلا خاصیت مغناطیسی ندارد در صورت نزدیک کردن آهنربای قوی به آن نباید هیچ جاذبه‌ای ایجاد شود. برای این آزمایش بهتر است از آهنربای قوی مانند آهنرباهای موجود در فروشگاه‌های سخت‌افزاری استفاده کنید زیرا آهنربای یخچال معمولاً قدرت کافی ندارد.
اگر طلا به آهنربا بچسبد احتمالاً طلا تقلبی است اما به خاطر داشته باشید که برخی فلزات غیرمغناطیسی نیز در ساخت جواهرات تقلبی به کار می‌روند. بنابراین این تست را به تنهایی کافی ندانید و به سراغ سایر روش‌ها بروید.
۳. تست چگالی طلا
یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد طلا چگالی بالای آن است. طلا یکی از متراکم‌ترین فلزات در جهان است و وزن زیادی نسبت به حجم کم دارد. برای انجام این آزمایش، یک لیوان آب پر کنید و طلای خود را در آن بیندازید. طلا به دلیل چگالی بالا در آب فرو می‌رود. چگالی طلای ۲۴ عیار حدود ۱۹ گرم بر میلی‌لیتر است و اگر طلایی چگالی نزدیک به این عدد داشته باشد احتمالاً طلای خالص است.
برای به دست آوردن نتیجه دقیق مطمئن شوید که جواهرات فاقد سنگ‌ها و تزئینات اضافی هستند زیرا این موارد می‌توانند نتیجه را تحت تأثیر قرار دهند.
طلای خالص یکی از متراکم‌ترین فلزات است و چگالی مشخصی دارد که می‌توان از آن برای تشخیص اصالت طلا استفاده کرد. چگالی طلای ۲۴ عیار حدود ۱۹ گرم بر میلی‌لیتر است. برای اندازه‌گیری چگالی باید وزن قطعه را با حجم آن مقایسه کنید. با این کار می‌توانید به میزان خلوص قطعه پی ببرید.
این تست به ابزارهای تخصصی نیاز دارد و بهتر است توسط متخصص در یک جواهرسازی انجام شود. با این روش علاوه بر تشخیص اصالت طلا می‌توانید به خلوص تقریبی آن نیز پی ببرید.
۴. بررسی سایش و تغییر رنگ
طلای واقعی به مرور زمان دچار تغییر رنگ نمی‌شود و لایه‌های زیرین آن نمایان نمی‌گردند. اگر در نواحی که طلا در تماس مستقیم با پوست است علائمی از تغییر رنگ یا سایش مشاهده کردید این احتمال وجود دارد که با طلای آبکاری شده یا روکش‌دار مواجه باشید.
این تغییرات رنگ معمولاً در جواهرات تقلبی که روکش طلا دارند مشاهده می‌شود. برای مثال در طلای روکش‌دار مسی پس از مدتی رنگ مس زیرین آشکار می‌شود. به همین دلیل با مشاهده نشانه‌های فرسودگی و تغییر رنگ می‌توانید از اصالت طلا اطمینان حاصل کنید.
۵. آزمایش با اسید نیتریک
آزمایش با اسید نیتریک یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای تشخیص طلا است اما توصیه می‌شود این کار توسط جواهرساز حرفه‌ای انجام شود. در این روش یک قطره اسید نیتریک روی طلا چکانده می‌شود. در صورتی که طلا واقعی باشد هیچ واکنشی رخ نمی‌دهد اما اگر به رنگ سبز تغییر کرد به این معنی است که فلز پایه‌ای زیر طلا وجود دارد و احتمالا تقلبی است.
نکته مهم این است که این آزمایش تنها باید توسط افراد متخصص و با تجهیزات ایمنی انجام شود زیرا اسید نیتریک ماده‌ای خطرناک و شیمیایی قوی است.
تست اسید یکی از روش‌های دقیق‌تر برای تشخیص طلا از آبکاری طلا است اما نیازمند دقت و احتیاط است. برای این کار می‌توانید از کیت‌های اسیدی مخصوص تست طلا استفاده کنید. این کیت‌ها شامل اسیدهایی با غلظت‌های مختلف هستند که برای تست انواع عیار طلا مناسب‌اند.
کافی است مقدار کمی از اسید را در قسمتی از قطعه طلا که دیده نمی‌شود، بریزید و تغییر رنگ آن را مشاهده کنید. اگر رنگ قطعه با عیار مشخصی مطابقت داشت نشان‌دهنده اصالت طلا است.
۶. آزمون سرامیکی
برای این روش کافی است یک تکه سرامیک بدون لعاب تهیه کنید و جواهرات طلا را به آرامی روی سطح آن بکشید. طلای اصل باید ردی طلایی رنگ به جا بگذارد، در حالی که جواهرات تقلبی ردی سیاه یا خاکستری بر جای می‌گذارند. این روش نیز به راحتی در خانه قابل انجام است و نیاز به ابزار خاصی ندارد.
۷. بررسی تغییر رنگ و فرسودگی
یکی از روش‌های ساده دیگر بررسی تغییر رنگ یا فرسودگی سطح قطعه است. طلای خالص در طول زمان دچار تغییر رنگ نمی‌شود و همیشه براق و درخشان باقی می‌ماند. اما آبکاری طلا به‌خصوص در نقاطی که در تماس مستقیم با پوست هستند ممکن است تغییر رنگ دهد و فلز پایه زیرین آن نمایان شود.
برای مثال در انگشترها یا دستبندهای آبکاری طلا که به‌صورت روزانه استفاده می‌شوند ممکن است پس از مدتی نقاطی از قطعه تغییر رنگ دهند و لایه‌ی آبکاری طلا کم‌رنگ یا از بین برود. این نشانه‌ها به شما کمک می‌کنند تا تشخیص دهید که قطعه آبکاری طلا است و طلای خالص نیست.
۸. مشاوره با جواهرساز متخصص
اگر پس از انجام این تست‌ها همچنان به اصالت طلای خود شک دارید بهتر است به یک جواهرساز حرفه‌ای و معتبر مراجعه کنید. جواهرسازان ابزار و تخصص لازم برای تشخیص دقیق طلا را دارند و می‌توانند به شما اطلاعات دقیقی درباره اصالت و ارزش قطعه بدهند. این کار به خصوص در خرید یا فروش جواهرات با ارزش بالا توصیه می‌شود.
۹. خرید از طلافروشی معتبر
یکی از مهم‌ترین نکات در خرید طلا انتخاب طلافروشی معتبر و قابل اعتماد است. از خرید طلا فروشندگان غیررسمی یا نامعتبر خودداری کنید به‌ویژه اگر قیمت‌های ارائه‌شده بسیار پایین‌تر از قیمت بازار هستند. توصیه می‌شود از فروشگاه‌های معتبر مانند زرشاین (zarshine) خرید کنید تا از اصالت و کیفیت طلا اطمینان داشته باشید.
۱۰. بررسی کیفیت آبکاری طلا
اگر از آبکاری طلا بودن قطعه خود اطمینان دارید بررسی کیفیت آبکاری طلا نیز اهمیت دارد. آبکاری طلا با کیفیت بالا باید به صورت یکنواخت و بدون نقص باشد و در طول زمان مقاومت خوبی نشان دهد. اما آبکاری طلا‌های بی‌کیفیت ممکن است به‌راحتی پوسته‌شده و تغییر رنگ دهند. بررسی کیفیت آبکاری طلاکمک می‌کند تا تصمیمات بهتری برای خرید یا نگهداری جواهرات خود بگیرید.
چرا تست‌های چندگانه بهترین نتیجه را می‌دهند؟
هر یک از روش‌های فوق می‌توانند اطلاعات مفیدی در مورد اصالت طلا به شما ارائه دهند اما هیچ‌یک به تنهایی صددرصد دقیق نیستند. بنابراین توصیه می‌شود که برای اطمینان از اصالت طلا از چندین روش مختلف استفاده کنید. با این کار احتمال خطا کاهش یافته و اطمینان بیشتری از اصل بودن طلای خود خواهید داشت.
جمع بندی
تشخیص طلای خالص از آبکاری طلا شاید در ابتدا دشوار به نظر برسد اما با استفاده از این روش‌ها می‌توانید تا حد زیادی از اصالت جواهرات خود اطمینان حاصل کنید. برای بهترین نتایج توصیه می‌شود از چندین روش به صورت همزمان استفاده کرده و از تجربیات متخصصین بهره ببرید.
به یاد داشته باشید که هر قطعه جواهرات ارزشمند نیازمند نگهداری و مراقبت است بنابراین همیشه قبل از خرید یا فروش اصالت و کیفیت آن را ارزیابی کنید.