سونامی "ژن‌های خوب"!

تا وقتی که ما این معضل را رفع نکنیم روند به همین شکل فعلی پیش خواهد رفت که فرزندان و نوه‌ها و ندیده و ... مسئولان آرام آرام به صرف داشتن ژن خوب در سمت‌های اجرایی قرار می‌گیرند سیستم فاسد می‌شود و عواقب بدی برای کشور در پی خواهد داشت.

مدت‌ها است که گاه و ‌بی‌گاه شعار «جوانگرای» از سوی مسئولان مطرح می‌شود و حتی بعضا مانند لیست شورای شهر تهران کمبودها و انتخاب‌های اشتباه خود را با تکرار این شعار طرح مسئله سهمیه جوانان، توجیه می‌کنند اما اخبار این روزها حکایت از مسئله دیگری دارد و انتصاب‌های اخیر بیش از آنکه رنگ بوی جوانگرایی داشته باشد، بیانگر ورود نسل جوان مقامات به عرصه مدیریتی کشور است.

سونامی ژن خوب و نسل سومی‌ها

شعار «جوانگرایی» نقل محافل و محور سخنرانی های است. اما گویا تفاوت عمده‌ای در تعریف عمومی با تعریف مسئولان وجود داشت و نتیجه این مسئله ورود نسل سوم از نزدیکان و وابستگان مقامات مختلف به عرصه مدیریتی بود. در همین راستا به عنوان مثال  با وجود شخصیت‌ها برجسته و کارآمد دختر صفدر حسینی در لیست اصلاح‌طلبان برای انتخابات مجلس قرار گرفت طی روزهای اخیر افرادی از نزدیکان برخی مقامات و مسئولان از جمله محمود بهمنی و... به دلیل رانت موجود و با وجود سن کم و تجربه ناکافی برای سمت‌های مختلف از جمله شهرداری‌ها و مدیرعاملی شرکت‌های وابسته به وزارت کار و... شدند.

البته این نخستین بار در تاریخ نظام جمهوری اسلامی نیست وبه نوعی یک روند ثابت طی سه دهه اخیر بوده است اما قاعدتا با وجود گسترش رسانه‌های و شبکه‌های اجتماعی این روزها در ابعاد مختلف اطلاع‌رسانی می‌شود و در مرکز توجهات قرار گرفته است و این شائبه را ایجاد کرده که آیا قرار است مدیریت کشور همچنان میان برخی خانواده ها در گردش باشد و به صورت پیوسته نسل‌های بعدی این افراد نیز وارد عرصه مدیریتی و اجرایی شوند و در نهادهای قدرتمند فعالیت داشته باشند؟ آیا منظور از جوانگرایی محدود به مسائل خانوادگی می شود یا عموم ملت ایران را نیز در بر می‌گیرد؟

در همین خصوص صادق زیبا کلام تحلیگر مسائل سیاسی در گفت‌‌وگو با فرارو عنوان کرد: این سوالات از جمله سوالات مهم و اساسی کشور است که باید مسئولان هم به آن پاسخ دهند. اتفاقا چندی پیش بعد از اینکه دولت آقای روحانی رای اعتماد از مجلس گرفت، آقای حجاریان مصاحبه‌ای داشتند که بازتاب زیادی داشت. ایشان در این گفت‌وگو عنوان کردند که طی 40 سال اخیر نتوانستیم کادرسازی کنیم و این دولت نماد واضح شکست خوردن ما در کادرسازی است. آقای حجاریان این را هم گفتند که ما فقط همین را داریم  و با توجه به این مسئله انتخاب چنین افرادی اجتناب ناپذیر بوده و اشخاص دیگری حضور ندارند. جالب این است که از مسئولان هم بپرسیم نمی گویند که چون خواهرزاده یا برادر زاده  یا نوه و... فلانی هستند انتخاب شدند. می‌گویند فرد مناسب دیگر وجود ندارد.

وی ادامه داد: من با تمام وجودم با آقای حجاریان مخالف هستم و نمی دانم که چرا ایشان چنین مسئله ای را مطرح کرده اند. کی میگه ما نیروی خوب، کارآمد، مدیر و مدبر نداریم؟ نه؛ مشکل جای دیگری است. مشکل ما به بخشی سیاسی و گزینشی برمی‌گردد. مشکل این جا است که ما یک سری ضوابط تنگ و محدود گزینشی داریم که هرکسی از این چارچوب عبور نکند نمی‌تواند وارد بدنه مدیریتی کشور شود و گویا فقط نزدیکان و وابستگان مسئولان چنین شرایطی دارند.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: اجازه دهید برایتان یک مثال ساده بیاورم. فرض کنید یک فرد متدین که مدیر، مدبر و کارآمد هست، ریش خود را با تیغ می‌زند. آیا این فرد اجازه ورود به عرصه مدیریتی کلان کشور را دارد؟ خیر. اگر این مدیر همسر یا دخترش کمی حجبشان با آنچه دختران و همسران مدیران فعلی دارند متفاوت باشد، اجازه ورود به بخش مدیریتی کشور را پیدا می کند؟ خیر!

او افزود: موضوع این است که ما یک سری محدودیت‌های عجیب و غریب برای گزینش‌هایمان مشخص و تعیین کردیم که خیلی‌ها نمی توانند از آن عبور کنند بعد می‌گوییم که شخص دیگری نیست. اما به نظر من هست. افرادی در کشور حضور دارند که نه اصلاحطلب هستند و نه اصولگرا اما ملاحظات اطلاعاتی و امنیتی اجازه ورود به این افراد نمی دهد.

وی ادامه داد: در تمامی موارد باید نهادهای امنیتی و اطلاعاتی ارزیابی و نظر خودشان را در خصوص مدیران و مسئولان مطرح کنند که واقعا این عجیب است. مگه در کشورهای دیگه سازمان‌های اطلاعاتی به این مسائل ورود می کنند؟ مثلا سی‌آی‌ای یا ام‌آی سیکس درباره انتخاب مدیران نظر می دهند و دخالت می کنند؟ لذا این باید حل شود که چرا نهادهای امنیتی باید در این مسئله ورود کنند؟

زیباکلام تصریح کرد: جالب است که در چنین گزینش‌هایی دقیقا آنچه که مورد توجه و معیار قرار نمی‌گیرد تجربه، دانش، کارآمدی افراد است. برای آنها مهم این است که مثلا درحوادث بعد از انتخابات ریاست جمهوری دور دهم حضور داشتند یا خیر؟ حجاب دختر یا همسر این فرد مناسب است یا خیر؟ خب وقتی همچین قوانینی وضع می کنیم معلوم است که بسیاری از افراد کارآمد نمی توانند وارد کابینه شوند یا در فلان منطقه شهردار شوند.

این تحلیلگر مسائل سیاسی گفت: تا وقتی که ما این معضل را رفع نکنیم روند به همین شکل فعلی پیش خواهد رفت که فرزندان و نوه‌ها و ندیده و ... مسئولان آرام آرام به صرف داشتن ژن خوب در سمت‌های اجرایی قرار می‌گیرند سیستم فاسد  می‌شود و عواقب بدی برای کشور در پی خواهد داشت.

وی درپاسخ به این سوال که زمانی ارتباط خانوادگی با مسئولان صرفا یک امتیاز محسوب می‌شد اما چه اتفاقی افتاد که امروز این افراد حضور در سمت‌های مدیریتی و اجرایی را حق خود می دانند، گفت: موضوع این است که هیچ دلیل اخلاق و منطقی برای اینکه این افراد بدون داشتن تجربه کافی و بدون توجه به شایسته‌سالاری بیایند و شهردار یا نماینده مجلس و... شوند، آنها اینگونه توجیه می کنند که مثلا پدر ما جنگ رفته است یا جانباز است یا اینکه طی این سال‌ها به کشور خدمت کرده و...

او تصریح کرد: درحالی که باید به این افراد گفت پدر شما هر چه انجام داده به دلیل اعتقادات خودش بوده و برای کشورش انجام داده است و اگر فرد متدین و دین داری است که خوش‌ به حالش در آخرت به کارش می آید ولی این دلیل نمی‌شود که شما بدون تجربه و توانایی در سمت‌های مهم جای یک نیروی کارآمد را اشغال کنید. بنابراین حرف‌های شما از پایه و اساس اشتباه است.

زیباکلام در پایان تاکید کرد: ادامه این روند همانطور که پیش‌تر هم اشاره کردم بسیار خطرناک است. همین الان هم بسیاری از کشورها که نظام سیاسیشان با ما یعنی 40 سال پیش فعالیتشان را آغاز کردند در مدار ترقی قرار دارند و ما همچنان اندرخم یک کوچه‌ایم و حتی نمی‌توانیم وزیری که باب میل رئیس جمهور است و مدیر و مدبر و کارآمد است انتخاب کنیم.