این پیام ها کلاهبرداری است!

پلیس می‌گوید: پیامک‎‌های حاوی لینک آلوده همچنان یکی از پرکاربردترین ابزارهای مجرمین سایبری برای سرقت اطلاعات بانکی شهروندان و اموال آنها هستند، پیامک‌هایی که اکثر ما حداقل یکبار آنها را دریافت کرده‌ و برخی از ما، علیرغم توصیه‌های مکرر پلیس در این رابطه، باز هم در دام کلاهبرداران پیامکی گرفتار شده و دچار ضرر و زیان مالی شده‌ایم!

بسیاری از این پیام‌ها مستقیما از شما درخواست پول نمی‌کنند، شاید آنها را در شبکه‌های مجازی‌تان دریافت کنید و آنچه در اولین مواجهه با این پیام‌ها به چشم شما می‌خورد، می‌تواند یک پیام اغواکننده یا پیامی تحریک‌کننده مرتبط با شرایط و اتفاقات روز باشد.

برای مثال به گفته رئیس پلیس فتای استان مرکزی، در پی مصوبه شورای عالی فضای مجازی مبنی بر رفع فیلترینگ بعضی از سکوهای خارجی، شیادان و سارقین مجازی شروع به انتشار لینک‌های بدافزار و آلوده تحت عنوان «واتساپ فیلترنشده یا تلگرام فیلترنشده» کردند، کافی است روی این لینک‌ها کلیک کنید و اختیار شبکه‌های مجازی‌تان را از دست بدهید یا آلوده به بدافزار شوید، یا با هدایت به صفحات فیشینگ بانکی، اطلاعات حساب بانکی‌تان به سرقت برود.

متاسفانه همچنان بسیاری از مردم فارغ از اینکه چقدر سواد دارند، چقدر باهوش هستند یا چقدر حواس‌شان جمع است، باز هم گرفتار دام شیادان و کلاهبردارانی می‌شوند که در پیامک‌ها، پیام‌ها و پست‌های فضای مجازی، تماس‌های تلفنی و ... گسترده شده است، کلاهبرداری‌هایی که شاید شما هم نمونه‌های آنرا تجربه کرده یا مصادیق آنرا در میان دوستان و آشنایان شنیده باشید.

در شرایط اقتصادی موجود، که پول، به سختی به دست می‌آید، مروری بر انواع اینگونه کلاهبرداری‌ها خالی از فایده نیست، هرچند کلاهبرداری‌های سایبری تنها به دزدیدن پول از حساب بانکی شما محدود نمی‌شود و گاه کار به جایی می‌رسد که آبروی افراد، جولانگاه اقدام سودجویان و کلاهبرداران یا دستخوش اغراض شخصی می‌شود.

در شرایطی که نمی توان تکنولوژی را تنها به خاطر جلوگیری از سودجویی و غرض‌ورزی این افراد حذف کرد، باید آگاهی‌ها را افزایش داد و هوشمندانه عمل کرد. براساس آنچه گفته شد، تصمیم گرفتیم در گفت و گو با سرهنگ فرهاد شاطری رئیس پلیس فتای استان مرکزی، تعدادی از کلاهبرداری‌هایی که ممکن است در بستر پیامک‌های تبلیغاتی یا فضای مجازی صورت بگیرد را جویا شده و روش‌های مقابله با این اقدامات را نیز بیاموزیم.

احراز هویت خریدار در معاملات سنگین

رئیس پلیس فتا استان مرکزی با بیان اینکه کلاهبرداری در حوزه سایبری تنها به فضای مجازی و پیامک خلاصه نشده و در تعاملات حضوری نیز ممکن است اتفاق بیفتد، گفت: یکی از مصادیق این نوع کلاهبرداری در زمان معاملات با مبالغ بالا با استفاده از کارت بانکی از طریق دستگاه پوز اتفاق می‌افتد.

وی به اصناف و فعالان اقتصادی که برای فروش کالا یا خدمات از دستگاه پوز در واحد صنفی خود استفاده می‌کنند توصیه کرد در مراودات مالی با مبلغ بالا حتما کارت بانکی فرد را با کارت ملی مطابقت داده و احراز هویت خریدار را به این صورت انجام دهند و در صورت مطابقت چهره فرد و هویت مندرج در کارت ملی با کارت بانکی، اقدام به فروش کنند.

وی بیان کرد: مجرمین سایبری که در حوزه اسکیمر کار می کنند و مبلغی را از طریق کپی کارت بانکی از حساب افراد برداشت می‌کنند، معمولا افرادی را برای خرید کالا واسطه قرار می‌دهند و معمولا اقدام به خرید کالای دارای ارزش بالا نظیر طلا، دلار و ... می‌کنند. تمامی طلافروشی‌ها توسط پلیس فتا ملزم به نصب دوربین باکیفیت در مکانی رو به پیشخوان مغازه شده‌اند تا تصاویر چهره خریداران ضبط شود و اگر جرمی صورت گرفت، قابل پیگیری باشد.

وی از فروشندگان بویژه طلافروش‌ها و صراف‌ها خواست در هنگام فروش کالا حتما از مشتری بخواهند ماسک یا کلاه خود را بردارد تا چهره وی مشخص شده و هویت فرد احراز شود و چنانچه مقاومت کرد از معامله با وی خودداری کنند.

وی خاطرنشان کرد: در صورت فروش طلا یا نقره، مورد معامله را حتما به خود خریدار تحویل داده و احراز هویت را حتی در جریان دریافت وجه فراموش نکنند.

زمان طلایی را از دست ندهید

وی در خصوص زمان طلایی پس از انجام کلاهبرداری و برداشت پول از حساب افراد، گفت: زمانی که از حساب فردی پولی برداشت شد باید ظرف کمتر از ۴۵ دقیقه پس از برداشت پول، از طریق تماس با تلفن ۰۹۶۳۸۰ موضوع را به پلیس فتا اعلام‌ کند تا پلیس بتواند سریعا مسیر پول را پیدا کند و حساب را مسدود کند، اگر این زمان طلایی از دست برود قطعا حساب خالی خواهد شد و پیگیری و بازگشت پول سخت می‌شود.

پوکه کارت بانکی سوخته را منهدم کنید

وی از مردم خواست چنانچه کارت بانکی آنها منقضی شد، یا سوخت حتما پوکه بانکی را منهدم کنند یا به بانک تحویل دهند. چرا که مجرمان با استفاده از نوار مغناطیسی کارت‌ها، اطلاعات کارت را استخراج کرده و از آن برای اعمال مجرمانه استفاده می‌کنند. البته این مسئله تبعات حقوقی برای فرد ندارد چراکه در برخی موارد فرد کارت‌ بانکی را گم می‌کند ولی در مجموع، تاکید بر منهدم کردن کارت‌های سوخته به جهت کمک به بستن راه دسترسی مجرمان به انجام اینگونه جرایم است.

اگر سواد ارز دیجیتال ندارید، ورود نکنید

وی در خصوص ارزهای دیجیتال و رمزارزها نیز گفت: اگر فردی دانش استفاده از ارزهای دیجیتال را ندارد به هیچ وجه به این حوزه ورود نکند. نگهداری و حفظ رمز در این حوزه بسیار مهم است. متاسفانه برخی افراد خرید رمز ارز را به دیگران واگذار کرده و بدون اینکه بر کیف پول خود مشرف باشند، خریدهای کلان انجام می‌دهند در حالی که رمز کیف پول باید به صورت یکتا در اختیار خود فرد باشد و در خرید و فروش ارز دیجیتال به هرکسی اعتماد نشود.

وی تاکید کرد: مردم سعی کنند در خرید و فروش ارزهای دیجیتال از صرافی‌های مجازی یا فیزیکی داخلی اقدام کنند.

رمز دوعاملی را فعال کنید

وی با تاکید بر اینکه مردم در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها حتما رمز دوعاملی خود را فعال کنند، گفت: اگر فردی رمز دوعاملی خود را از طریق تنظیمات پیام‌رسان و منوی امنیت فعال نکند، در صورتی که تحت مهندسی اجتماعی قرار گرفته و توسط کلاهبرداران اغفال شود و کدی را برای کلاهبرداران بخواند و آنها بتوانند از طریق وب یا تلفن همراه به شبکه‌های اجتماعی او دسترسی پیدا کنند می‌توانند شبکه اجتماعی او را از دسترسش خارج کنند.

وی اظهار کرد: در چنین مواردی، کمترین اتفاقی که می‌افتد، خارج شدن سکو از دسترس فرد است و در موارد حادتر نیز از مخاطبان این فرد درخواست پول می‌کنند که پرونده‌هایی نیز در این حوزه داشتیم.

بیعانه ندهید

رئیس پلیس فتا استان مرکزی، درخواست بیعانه در زمان خرید اینترنتی را یکی از شگردهای کلاهبرداری عنوان کرد و گفت: تا زمانی که کالایی را دریافت نکردید بیعانه‌ای پرداخت نکنید و به قیمت‌های اغواکننده هم به هیچ وجه توجه نکرده و چنانچه در این حوزه مشکلی پیدا کردند حتما پلیس را در کوتاه‌ترین زمان ممکن مطلع کنند.

مطالبی که نباید بازنشر کنید

سرهنگ شاطری از مردم خواست از انتشار هرمحتوایی که از صحت و سقم آن اطلاعی ندارند، خودداری کنند چرا که تبعات حقوقی و قضائی متوجه آنان خواهد شد.

وی اظهار کرد: رسانه‌های بیگانه در تلاش برای وارونه جلوه دادن شرایط اقتصادی کشور هستند و مردم را به تجمع‌های غیرقانونی تشویق می‌کنند در حالی که واقعیت با آنچه آنها می‌گویند متفاوت است، گرچه ضعف‌هایی وجود دارد ولی دولت در تلاش است که مشکلات اقتصادی برطرف شود و نباید به سناریوهای رسانه‌های بیگانه تن داد و مردم و رسانه‌های داخلی نیز نباید تحت تاثیر القائات منفی این رسانه‌ها قرار گیرند. مردم باید اخبار را از منابع داخلی پیگیری کرده و پس از اطمینان از صحت خبر، آنرا بازنشر کنند و با نشر مطالب نادرست موجبات تشویش اذهان را فراهم نکنند و به هر ویدئویی نیز اعتماد نکنند چرا که برخی از این تولیدات با اهداف خاصی در فضای مجازی منتشر می‌شود.

بچه‌ها را با فضای مجازی تنها نگذارید

وی در ادامه با اشاره به برگزاری کلاس‌های دانش‌آموزان در فضای «شاد» که در مواقع آلودگی هوا یا برودت هوا و غیرحضوری شدن مدارس انجام می‌شود، از والدین خواست در زمان برگزاری کلاس حتما در کنار دانش‌آموزان حضور داشته باشند و از این مهم غلفت نکنند.

وی افزود: والدین از ابزارهای کنترلی موجود استفاده کرده و جستجوهای فرزندان خود در فضای مجازی را رصد کنند تا ببینند دوستان آنها در فضای مجازی چه کسانی هستند. بسیاری از پرونده‌های تشکیل شده، نتیجه دوستی نامتعارف در فضای مجازی است. مدیران و کادر آموزشی مدارس نیز نسبت به کنترل دسترسی‌هایی که در بستر شاد به افراد می‌دهند اقدام کنند.

سرهنگ شاطری گفت: والدین در بازی‌های آنلاین و آفلاین حتما بر فعالیت فرزندان خود نظارت کنند. در سال‌های اخیر در کشور بازی‌های بسیار خوبی تولید شده و والدین تلاش کنند که بازی‌های داخلی استفاده شود. ممکن است کیفیت بازی‌های خارجی بیشتر باشد ولی معمولا بازی‌های خارجی همراه با خشونت هستند و در مواردی توهین به ملیت و مقدسات در آنها صورت می‌گیرد، از طرفی زیاده‌روی در انجام این بازی‌ها موجب آسیب جسمی و روحی کودکان خواهد شد، ضمن اینکه بازی‌های آنلاین هم می‌توانند راه دسترسی مجرمان برای وقوع جرم باشند، بویژه اینکه یکی از اهداف شبکه‌های اجتماعی یا بازی‌ها ذائقه‌سنجی و جمع‌آوری اطلاعات و فروش آنها در حوزه‌های امنیتی و اقتصادی است که البته این مسئله مختص ایران هم نیست.

وی به همه خانواده‌ها توصیه کرد که ارتباطات صمیمانه خانوادگی را جایگزین ارتباط در فضای مجازی کنند تا تبعات عاطفی و روحی کاهش ارتباطات به حداقل برسد و از فضای مجازی و سکوها و شبکه‌های اجتماعی به درستی استفاده کنند.

اطلاعات مهم شخصی را در تلفن همراه ذخیره نکنید

وی از مردم خواست اطلاعات مهمی نظیر عکس‌های شخصی، رمز کارت‌های بانکی و ... را در هیچ قالبی در تلفن همراه خود که اینترنت دارد نگهداری و ذخیره نکنند چرا که اگر مجرمان بتوانند از طریق اینترنت به اطلاعات گوشی فرد دسترسی پیدا کنند، در صورت ذخیره شدن این اطلاعات در گوشی موبایل، آسیب‌پذیری فرد افزایش پیدا می‌کند.

وی همچنین با تاکید براینکه مردم به هیچ وجه اطلاعات شخصی خود را شامل نام و نام خانوادگی، کد ملی، شماره شناسنامه، نام پدر، آدرس، کدپستی و ... به صورت تلفنی یا مجازی در اختیار دیگران قرار ندهند، افزود: آمارگرهایی که در سراسر کشور فعالیت می‌کنند معمولا آمارگیری را به صورت حضوری انجام می‌دهند و حتی تست آماری نیز به صورت تلفنی انجام نمی‌شود. معمولا شرکت‌هایی با اهداف خاص یا اهداف کلاهبردارانه در داخل یا خارج کشور نسبت به جمع‌آوری تلفنی اینگونه اطلاعات اقدام می‌کنند. مجرمان سایبری معمولا این اطلاعات را ترکیب کرده و یک بیگ دیتا ایجاد می‌کنند که شامل تمام اطلاعات فرد است و از آن استفاده می‌کنند و به دنبال کلاهبرداری از طریق دسترسی به اطلاعات فردی و هویتی افراد هستند.

وی از مردم خواست تماس‌های تلفنی که با این هدف برقرار می‌شود را پاسخ ندهند و افزود: افرادی که این تماس‌ها را برقرار می‌کنند ممکن است خود را پلیس، آمارگر، سازمان هدفمندی یارانه‌ها و ... معرفی کنند ولی باید بدانیم که هیچیک از این سازمان‌ها و نهادها، آمارگیری تلفنی انجام نمی‌دهند.

اکانت، کارت بانکی یا سیم‌کارت را اجاره ندهید

وی خواستار اعتماد نکردن مردم در فضای مجازی به دیگران و پرهیز از اجاره دادن اکانت شخصی، کارت‌های بانکی، سیم‌کارت و ... شد و گفت: مردم فکر می‌کنند اگر اکانت شخصی، سیم کارت و ... خود را اجاره دهند، در صورت وقوع جرم، مجرم شناخته نخواهند شد در حالیکه مسئولیت کیفری، حقوقی و قضائی هر یک از این موارد متوجه آنها خواهد شد و باید پاسخگو باشند.

گرفتار لینک‌های آلوده نشوید

وی در خصوص خروج برخی سکوها از فیلتر که اخیرا انجام شده است، گفت: بروزرسانی سکوها از طریق فروشگاه‌های مجاز انجام شود و از طریق هر لینکی اقدام به بروزرسانی نشود چرا که ممکن است گرفتار لینک آلوده شوند، همچنین برای دانلود اپلیکیشن، نرم‌افزار، پیام‌رسان و ... از منابع معتبر استفاده کرده و به لینک هایی که برای آنها ارسال می‌شود یا در فضای مجازی می‌بینند اعتماد نکنند چراکه لینک‌های نامعتبر می‌توانند برای فرد دردسرآفرین باشند.

آنتی‌ویروس‌ها را به‌روز کنید

وی با بیان اینکه مردم سعی کنند از رمزهای ساده برای تلفن همراه خود استفاده نکنند چرا که در صورت مفقودی، امکان دسترسی به اطلاعات تلفن همراه آنها آسان خواهد بود، از دستگاه‌های اجرایی و نهاد دولتی و غیردولتی نیز خواست، آنتی‌ویروس‌های خود را به‌روز نگه‌دارند تا مورد حملات باج‌افزاری قرار نگیرند و ذخیره‌سازهای ناشناس را به سیستم‌های خود متصل نکنند چراکه ممکن است موجب آلوده شدن سیستم شده یا زمینه بروز حملات سایبری را فراهم ‌کند.

اجاره ویلا، ترجیحا حضوری

رئیس پلیس فتا استان مرکزی در خصوص اجاره ویلا در سایت دیوار گفت: مردم اجاره ویلا را حتما از طریق آشنایان یا به صورت حضوری انجام دهند چراکه معمولا اجاره ویلا از طریق فضای مجازی، جعلی و کلاهبرداری است.

وی گفت: مردم مراقب پیام‌ها یا پست‌هایی که در فضای مجازی با تکیه بر شرایط اقتصادی موجود منتشر شده و بدنبال اغفال آنها با محوریت ارائه سودهای اغواکننده از طریق فروش وام یا دیگر روش‌ها هستند باشند که متاسفانه در سکوی تلگرام این جرم در حال وقوع است و مردم به راحتی فریب می‌خورند.

سرهنگ شاطری در پایان درخصوص هوش مصنوعی نیز گفت: هوش مصنوعی متکی بر تولید محتواست و استفاده‌های گوناگونی از آن می‌شود اما برخی اطلاعاتی که از این ظرفیت بدست می‌آید غیرواقعی است و با توجه به اینکه سرورهای هوش مصنوعی در ایران نیستند باید هوشمندانه از آن استفاده کرده و از آپلود کردن اطلاعات طبقه‌بندی شده اجتناب کرد چرا که بعدها مشکل‌ساز خواهد شد.