تکلیف گرمایش بازار تبریز چه می‌شود؟
بازار تبریز، یکی از بزرگ‌ترین بازارهای سرپوشیده جهان که در فهرست یونسکو نیز ثبت شده، همواره با مشکل سیستم گرمایشی مواجه بوده و پیشنهاد لوله‌کشی گاز در این مجموعه ۳۰ هکتاری به دلیل ملاحظات ایمنی و ضوابط میراث جهانی یونسکو و میراث فرهنگی ایران، از سوی بسیاری از کارشناسان، اقدامی «خلاف مقررات» تلقی شده است. با این وجود، معاون میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی از انجام مطالعات جامعی برای یافتن بهترین راهکارِ تأمین انرژی در بازار تبریز خبر داده است.
بازار تاریخی تبریز، به عنوان میراثی ماندگار و یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی ایران، از دیرباز نقش مهمی در تجارت منطقه‌ای و جهانی ایفا کرده است. با این حال، این مجموعه ارزشمند با مشکلات زیرساختی متعددی، به ویژه در زمینه تأمین گرمایش روبه‌رو است. پیشنهاد لوله‌کشی گاز در این بازار به دلیل خطرات احتمالی، ضوابط میراث فرهنگی و پروتکل میراث جهانی یونسکو و همچنین قوانین ایمنی ساختمان‌ها، با مخالفت‌هایی همراه بوده و حتی این نگرانی مطرح است که جایگاه جهانی این اثر تاریخی در یونسکو را به خطر اندازد. با این حال، برخی کسبه این بازار همچنان پیگیرند تا گاز به بازار تبریز برسد.
وحید نواداد، معاون میراث فرهنگی استان آذربایجان شرقی دربار آخرین تصمیم‌گیری‌ها درباره سیستم گرمایش بازار تاریخی تبریز با توجه به حساسیت هایی که وجود دارد، به ایسنا گفت: برای بازار تاریخی تبریز، مشاور ذی‌صلاح انتخاب شده و مطالعات خود را انجام داده است. این مطالعات در مراحل نهایی قرار دارد و در حقیقت به «پلان مدیریت بازار تاریخی تبریز» مربوط است. این پلان شامل موضوعاتی چون مدیریت خطر، مدیریت مرمت، تأمین انرژی و موارد دیگر است. یکی از آیتم‌های مورد بررسی در این مطالعات، تأمین انرژی بازار بوده است که جایزگین‌های مختلفی برای آن بررسی شده است.
نواداد افزود: یکی از گزینه‌های پیشنهادی، استفاده از گاز طبیعی یا گاز شهری است. این گزینه در کنار سایر گزینه‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به ساختار متنوع بازار تبریز که مساحتی حدود ۳۰ هکتار دارد، نمی‌توان یک سیستم یکپارچه برای تمام بخش‌ها پیشنهاد کرد. هر بخش به دلیل ساختار و شرایط متفاوت خود، به سیستم‌های مختلفی نیاز دارد.
او با تأکید بر اینکه این موضوع فقط به میراث فرهنگی مربوط نیست، اظهار کرد: نهادهای دیگری از جمله شرکت گاز، شرکت توزیع نیروی برق، سازمان نظام مهندسی، آتش‌نشانی، شهرداری و اداره کل مدیریت بحران نیز در این موضوع دخیل هستند. در نهایت، میراث فرهنگی ضوابط خود را به دستگاه‌های متولی اعلام کرده است تا بر اساس آن تصمیم‌گیری شود.
معاون میراث فرهنگی آذربایجان شرقی درباره نتیجه بررسی درخواست بخش‌هایی از بازار برای گاز شهری، گفت: برای برخی بخش‌ها درخواست استفاده از گاز شهری شده بود، ما ضوابط خود را اعلام کرده‌ایم و اگر این ضوابط، به همراه مقررات سایر سازمان‌ها مانند نظام مهندسی و آتش‌نشانی، پوشش داده شود، استفاده از گاز شهری در برخی بخش‌ها امکان‌پذیر خواهد بود. اما اگر این امکان وجود نداشته باشد، از سایر گزینه‌های مطالعه‌شده مانند نیروی برق، انرژی‌های تجدیدپذیر، موتورخانه مرکزی یا حتی انرژی خورشیدی می‌توان استفاده کرد.
او ادامه داد: مطالعات به صورت کامل انجام شده و بازار نیز در حال فعالیت است. این‌طور نیست که به دلیل نبود سیستم گرمایش مشکلی پیش آمده باشد. در برخی بخش‌ها استفاده از انرژی گاز و لوله‌کشی گاز ممکن است، اما در برخی دیگر به دلیل محدودیت‌های میراث فرهنگی یا ضوابط سایر سازمان‌ها مانند مبحث هفدهم ایمنی ساختمان‌ها، این امکان وجود ندارد. در چنین مواردی، باید از گزینه‌های دیگری، که در مطالعات دیده شده است، استفاده کرد.
بازار مسقف تبریز، با بیش از ۵۵۰۰ واحد تجاری، ۴۰ مسجد، ۳۵ سرا و ۲۵ تیمچه، همچنان به‌عنوان یک مرکز تجاری و فرهنگی فعال شناخته می‌شود. با این حال، حفظ اصالت این میراث جهانی و تأمین نیازهای مدرن، چالشی بزرگ برای مسئولان و کارشناسان به شمار می‌آید. بازار تبریز در سال ۱۳۸۹ در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.