تکلیف قیمت برنج در آستانه سال 1404 مشخص شد

حسین فرهادی، عضو هیئت مدیره و سخنگوی اتحادیه بنکداران مواد غذایی، با انتقاد از سیاست‌های دولت در زمینه واردات برنج عنوان کرد: یکی از اصلی‌ترین علل افزایش قیمت برنج در ماه‌های اخیر، ممنوعیت واردات برنج خارجی است. این محدودیت که هر سال برای حمایت از تولید داخلی اعمال می‌شود، نه تنها به نفع کشاورزان نبوده، بلکه به افزایش شدید قیمت برنج خارجی انجامیده است. این روند بیش از همه، قشر متوسط و ضعیف جامعه که بیشتر به برنج‌های خارجی وابسته هستند را تحت تأثیر قرار داده است.

به گفته وی، پس از پایان دوره محدودیت، قیمت برنج خارجی که طی این زمان به شدت افزایش یافته بود، به تدریج به شرایط عادی بازگشت. اما برخی تصمیمات ناپخته دیگر، نظیر اعلام تغییر ارز نیمایی به ارز توافقی، چالش‌های جدیدی در بازار برنج ایجاد کرد.

تأثیرات سیاست‌های ارزی بر بازار برنج

فرهادی در ادامه به مشکلات مرتبط با سیاست‌های ارزی اشاره کرد و گفت: دولت با اعلام تغییر ارز نیمایی به ارز توافقی شوک بزرگی به بازار وارد کرد. این تصمیم نه تنها بازار را بی‌ثبات کرد، بلکه فرصت سواستفاده برای شرکت‌های واردکننده را فراهم آورد. شرکت‌هایی که برنج را با ارز دولتی وارد کرده بودند، اقدام به فروش محصولات با نرخ ارز توافقی کردند و سود کلانی به جیب زدند.

وی افزود: برخی واردکنندگان نیز به روش «دو فاکتوره» عمل کرده‌اند؛ به این معنا که در فاکتور رسمی، قیمت بر پایه ارز دولتی ثبت شده و مابه‌التفاوت قیمت از خریداران در حساب‌های شخصی آن‌ها دریافت شده است. این امر موجب خرید عمده‌فروشان با قیمت گزاف‌تر شده است.

انحصار واردات در دست شرکت‌های خاص

فرهادی از انحصار واردات برنج توسط چند شرکت بزرگ نیز انتقاد کرد و توضیح داد: طبق قانون، واردکنندگان برنج موظف بوده‌اند به ازای هر مقدار برنج خارجی، برنج ایرانی خریداری کنند. این سیاست، علاوه بر تثبیت انحصار در دست شرکت‌های خاص، به گرانی بیش از پیش برنج داخلی نیز منجر شده است. عرضه قطره‌چکانی برنج توسط این شرکت‌ها، هم بازار را دچار اختلال کرده و هم باعث افزایش بی‌رویه قیمت‌ها شده است.

عوامل کلیدی در افزایش قیمت برنج

فرهادی سه عامل اصلی را در رشد قیمت برنج مؤثر دانست: ممنوعیت واردات برنج خارجی، تغییر ارز نیمایی به ارز توافقی و انحصار چند شرکت بزرگ در بازار برنج. این موارد با کاهش عرضه یا افزایش قیمت‌ها، بحران موجود را تشدید کرده‌اند.

راهکارهایی برای مهار قیمت برنج

فرهادی راهکارهای مؤثری برای کنترل قیمت برنج ارائه کرده است. وی پیشنهاد داد که ابتدا ارز باید تک‌نرخی شده و از سیاست‌های چندنرخی و زمینه‌ساز فساد جلوگیری شود. سپس واردات برنج باید آزاد شود تا این حوزه از انحصار شرکت‌های خاص خارج شود. در نهایت، مسئولیت توزیع برنج، به جای واگذاری به واردکنندگان، باید به دست اتحادیه‌ها سپرده شود. این اقدام می‌تواند گامی در بازگشت تعادل به بازار باشد.

فرهادی همچنین تأکید کرد که شرکت‌هایی که برنج را با ارز دولتی وارد می‌کنند اما به نرخ آزاد به فروش می‌رسانند، باید شدیداً تحت نظارت قرار گیرند. جریمه‌های معمولی برای این تخلفات بازدارنده نیست و تنها راه‌حل، پلمب این شرکت‌ها بر اساس شدت تخلفات آن‌ها است.

آخرین وضعیت قیمت برنج در بازار

سخنگوی اتحادیه بنکداران به قیمت روز برنج اشاره کرد و اظهار داشت: در حال حاضر برنج هاشمی گیلان در عمده‌فروشی‌ها به قیمت ۱۸۰ تا ۱۸۵ هزار تومان و برنج هاشمی مازندران بین ۱۶۰ تا ۱۶۵ هزار تومان معامله می‌شود. از سوی دیگر، برنج طارم فجر ۱۳۵ هزار تومان، برنج شیرودی و ندا هر کدام ۱۳۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده‌اند. این قیمت‌ها ممکن است در طول روز تغییر کند و همچنان این تغییرات متأثر از نوسانات بازار است.