موافقان پیدا و پنهان پروژه تجزیه عراق

ارزانی با تکیه بر حرکت مردمی که در اقلیم کردستان عراق در تایید همه پرسی به راه انداخته، اراده داخلی عراق، دولت ها و ملت های منطقه و قدرت های جهانی را به چالش کشیده است و اکنون این سوال در اذهان عمومی در عراق شکل گرفته که 'آیا حمایت مردمی در اقلیم تنها پشتوانه قدرت بارزانی است یا اینکه این تحرک پشت پرده هایی دارد؟'

یکی از نمایندگان استان نینوا دو روز قبل (18 سپتامبر 2017) در اظهاراتی گفته بود که برخی قدرت های جهانی در عرصه رسانه با همه پرسی مخالفت می کنند، اما در نشست های پنهانی با رهبران کرد در اقلیم کردستان آنها را به همه پرسی و جدایی ازعراق تشویق می کنند.

'احمد الجرباء' از ذکر نام این قدرت های جهانی خودداری کرد.

در مقابل 'عثمان فاروق لوغ اوغلو' از اعضای ارشد حزب جمهوری (حزب مخالف دولت ترکیه) که اظهاراتش به خبرگزاری 'مهر'، دیروز سه شنبه (19 سپتامبر 2017) در برخی پایگاه های خبری عراق نیز بازتاب داشت، از آمریکا و انگلیس به عنوان مهمترین قدرت های جهانی حامی همه پرسی و جدایی کردستان عراق یاد کرده است.

این اظهارات عثمان در ظاهر نافی دو بیانیه هفته جاری شدیداللحن دولت های آمریکا و انگلیس است که با همه پرسی اقلیم کردستان عراق مخالفت کردند اما عثمان از این مخالفت ها به عنوان 'گاز بی دندان' یاد کرده است.

وی گفته است که اگر آمریکایی ها و انگلیسی ها در مخالفت جدی هستند باید همانند همیشه از آنها انتظار تهدید به قطع کمک های مالی و تسلیحاتی و توقف همکاری با اقلیم کردستان را داشته باشیم اما هیچ یک از این تهدیدها تاکنون از طرف این دو قدرت غربی صادر نشده برای همین مخالفت آنها بیشتر مانند گاز بی دندان می ماند.

جدا از مواضع آمریکا و انگلیس، روزنامه 'تایمز' چاپ لندن روز چهارشنبه در گزارشی که در خبرگزاری 'السومریه نیوز' عراق نیز منعکس شده، رژیم اسراییل را تایید کننده آشکار همه پرسی و جدایی کردها از عراق دانسته و اضافه کرده است که برخی کشورهای منطقه نیز در خفا همسو با اسراییل با جدایی کردستان عراق موافق هستند.

این روزنامه لندنی تاکید کرده است که عربستان سعودی همانند رژیم اسراییل از همه پرسی و جدایی کردستان عراق حمایت می کند منتها این حمایت ها غیرعلنی است.

این گزارش تایمز با گزارش موسسه پژوهشی 'بین النهرین' که از مراکز معتبر پژوهشی عراق است، همخوانی دارد که در سپتامبر 2015 اعلام کرد که عربستان سعودی، موافق جدایی کردستان از عراق است.

برداشت بین النهرین مبتنی بر اظهارات 'انور العشقی' مشاور سابق پادشاه عربستان و رییس فعلی موسسه پژوهش های راهبردی در جده استوار شده بود.

العشقی در کنفرانس مرکز روابط خارجی آمریکا در واشنگتن در ژولای همان سال آشکارا مدعی شد که جدایی یک سوم اراضی عراق، ترکیه و ایران و تشکیل دولت مستقل کردستان به ثبات و امنیت منطقه کمک می کند!

سعودی ها این روزها نیز دوباره فعال شده اند و به اعتقاد کارشناسان عراقی، قصد دارند با بین المللی کردن پرونده کردها، ضرباتی را که از 2003 تاکنون موفق نشدند به نظام جدید عراق وارد کنند، در شرایط جاری به بغداد بزنند.

علاوه بر عربستان سعودی، امارات متحده عربی به عنوان مهمترین متحد سعودی ها در منطقه و حوزه خلیج فارس، به اعتقاد روزنامه انگلیسی تایمز، از تایید کنندگان پنهان همه پرسی است.

این روزنامه افزوده است که 'ابتسام الکتبی' رییس مرکز سیاست های امارات اعلام کرده است که ابوظبی در صورت اعلام استقلال کردستان عراق آن را به رسمیت می شناسد.

به نوشته این روزنامه، مرکز سیاست های امارات همچنین در اوائل 2017 قراردادی با اقلیم کردستان عراق برای نظارت بر همه پرسی امضا کرده است.

بنابراین از قدرت های جهانی آمریکا و انگلیس و در بین کشورهای منطقه عربستان و امارات تاکنون به عنوان مهمترین حامیان غیرعلنی همه پرسی و جدایی اقلیم از عراق معرفی شده اند اما تاکنون رژیم غیرقانونی اسراییل تنها کیان در منطقه و جهان است که آشکارا از این همه پرسی اعلام حمایت کرده است.

خبرگزاری 'اسپوتنیک' روسیه در نهم سپتامبر همین ماه در میزگردی با تعدادی از صاحب نظران کرد و روس نوشت که آمریکا همانند اسراییل از همه پرسی و جدایی کردستان عراق حمایت می کند.

'اندری اونتکوف' تحلیلگر سیاسی روس در این خصوص به اسپوتنیک گفته است که آمریکا همواره خواستار موکول کردن اجرای همه پرسی به وقت دیگری است که نشان می دهد آمریکایی ها با اصل همه پرسی و جدایی کردستان مخالف نیستند اما زمان آن را در حال حاضر مناسب نمی دانند.

کارشناسان در عراق معتقدند که اگر مسعود بارزانی از پاره ای حمایت های ناپیدای قدرت های خارجی و منطقه ای چراغ سبز نگرفته بود، این گونه با قدرت، همه اراده جهانی را به چالش نمی کشید تا بر برگزاری همه پرسی اصرار کند.

با وجود این، کارشناسان، نقش دولت مرکزی عراق و کشورهای همسایه اقلیم کردستان عراق را در موافقت و مخالفت با همه پرسی - به دلیل وضعیت جغرافیایی اقلیم کردستان عراق - تعیین کننده می دانند و بر همین اساس، اصرار دولت مرکزی عراق را بر مواضع خود، در این راستا ارزیابی می کنند.

رهبران کرد عراق به نظر می رسد این وضعیت بغرنجی را که در آن قرار گرفته اند، درک کرده اند، بر همین اساس امیدوارند با وقت کشی، امتیازی از دولت مرکزی بگیرند ، اگر چه تاکنون با یک پاسخ بیش مواجه نبوده اند:'همه پرسی غیرقانونی است و تنها راه حل، گفت وگو با بغداد بر مبنای قانون اساسی است.'

طرح کنفدرالیته که 'طارق جوهر' مشاور رییس پارلمان اقلیم کردستان عراق در 18 سپتامبر 2017 به عنوان راه حل بینابین به جای - نه تشکیل دولت مستقل کردستان و نه اقلیم کردستان عراق - مطرح کرده نیز به نظر نمی رسد، دولت مرکزی عراق آن را بپذیرد.

دولت مرکزی عراق به اعتقاد غالب کارشناسان، با توجه به همگرایی سه کشور دیگر همسایه اقلیم به ویژه جمهوری اسلامی ایران، ترکیه و سوریه، با مطالبات این کشور در حفظ تمامیت ارضی اش، در این معادله وضعیت مناسبی دارد، اما در عین حال این اعتقاد نیز وجود دارد که عبور عراق از این چالش بستگی به نوع بهره برداری دولتمردان عراق از فرصت منطقه ای و نیز عدم اعتماد به بازیگرانی دارد که پشت پروژه تجزیه هستند.