سرک کشیدن دولت به حساب بانکی مردم برای حذف یارانه

بحث حذف یارانه ثروتمندان از همان زمان شروع پرداخت یارانه‌ها یعنی از آذرماه سال 1389 مطرح بود اما به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم رصد درآمدهای مردم در دولت دهم مقدور نبود.

پس از روی کار آمدن دولت یازدهم، حسن روحانی موضوع حذف یارانه ثروتمندان را به اظهار خود مردم درباره وضعیت معیشت‌شان سپرد و گفت: ما به حساب‌‌های مردم سرک نمی‌کشیم، زیرا این کار اعتماد مردم را از بانک‌ها سلب می‌کند.

او از مردم خواست داوطلبانه از دریافت یارانه انصراف دهند اما این موضوع با نه 90 درصدی مواجه شد به طوری که اکثریت قریب به اتفاق مردم و حتی دهک‌های بالای جامعه و ثروتمندان هم از یارانه خود نگذشتند. هزینه بالای پرداخت یارانه برای دولت آنچنان کمرشکن شد که به‌تازگی خود دولت دست به کار شده و با ایجاد «سامانه رفاهی» اقدام به حذف یارانه‌ نقدی بخشی از افراد پردرآمد کرده است.

سیداحمد میدری، معاون رفاه اجتماعی وزارت کار در جلسه معرفی «سامانه رفاهی» به اعضای سازمان دیده‌بان شفافیت و عدالت، در پاسخ به سوال مبنی بر اینکه تاکنون چند نفر با استفاده از سامانه رفاهی از یارانه‌های نقدی حذف شده‌اند و آیا این روند ادامه خواهد داشت یا خیر، گفت: تاکنون 4 میلیون نفر از یارانه‌بگیران پردرآمد را با بهره‌‌‌گیری از همین سامانه حذف کرده‌ایم اما دولت هم‌اکنون تصمیمی جدی برای ادامه این روند ندارد. احمد میدری در توضیح سامانه رفاهی گفت: این سامانه برای شناسایی نیازمندان و خوشه‌‌‌بندی اقتصادی کشور به‌وجود آمد تا از این طریق با استفاده از بانک‌های اطلاعاتی اقدام به غربالگری یارانه‌بگیران کنیم.

بنا بر اظهارات میدری، شاخص‌های مورد استفاده در سامانه رفاهی جهت حذف 4 میلیون نفر از یارانه‌بگیران عبارتند از: حساب‌ها و میزان تسهیلات بانکی گرفته شده، نوع خودرو و سال تولید آن، مسکن و املاک ثبت شده در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، میزان دارایی ثبت‌شده در اداره ثبت شرکت‌ها و اصناف، میزان دارایی و درآمد ثبت شده در پرونده‌های مالیاتی، میزان درآمد افراد در پرونده‌های تامین اجتماعی و  میزان درآمد ثبت شده در سازمان آموزش عالی و فنی حرفه‌ای.

با این توضیحات، دولت دوازدهم بر خلاف اظهارات حسن روحانی ضمن اینکه به حساب‌های مردم سرک می‌کشد حتی طبق همین سرک کشیدن‌ها هم اعمال قدرت می‌کند به طوری که یارانه 4 میلیون نفر را تاکنون حذف کرده است. فارغ از خوب یا بد بودن سرکشی به حساب‌های بانکی افراد، تناقض در اظهارات و عملکرد مسؤولان می‌تواند مورد نقد قرار گیرد؛ از یک طرف روحانی اعلام می‌کند نباید مسؤولان به حساب‌ها سرک بکشند و از طرف دیگر این کار انجام می‌شود.

با تمام این تفاسیر اگر این شفافیت و نظارت انجام و یارانه افراد ثروتمند حقیقی حذف شود، امری مثبت است اما تجربه حذف بخشی از یارانه‌بگیران با توان مالی پایین در ماه‌های پایانی سال گذشته بیم این را می‌دهد که شاید به دلیل وجود اشکالاتی در سامانه رفاهی، در آینده هم شاهد حذف دهک‌های پایین جامعه از یارانه باشیم. به عبارت بهتر درصد خطای شناسایی افراد ثروتمند و بی‌نیاز آنقدر بالاست که نیازمندان واقعی نیز از لیست یارانه‌بگیران حذف می‌شوند.

احمد توکلی، نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی درباره سامانه رفاهی ایجاد شده توسط وزارت کار گفت: باید به نوعی از پولدارها بگیریم و به فقرا بدهیم و در این باره حساب‌های بانکی و کنترل آنان راهکاری از سوی دولت‌هاست. شفافیت اطلاعاتی موجب می‌شود منابع به حلقوم افراد فاسد و غیرنیازمند وارد نشود و باید در این باره از مردم هم بخواهیم در زمینه شفافیت اطلاعاتی کمک کنند.