نشست خلع سلاح هسته ای مسکو/ گامی در مسیر حمایت ازبرجام و انزوای آمریکا

 چهاردهمین نشست بین المللی مسکو در واقع به کارزاری برای نمایش پشتیبانی بین المللی از برجام و حقوق هسته ای ملت ایران تبدیل شد که به عنوان عضو پیمان منع گسترش سلاح هسته ای (ان.پی.تی) از آن برخوردار است.

در نشست دو روزه خلع سلاح هسته ای (جمعه و شنبه گذشته) بیش از 200 مقام و کارشناس دست اندرکار امور انرژی هسته ای، ایمنی اتمی و جلوگیری از گسترش جنگ افزارهای هسته ای از کشورهای مختلف از جمله هیات ایران به ریاست عباس عراقچی معاون وزیر خارجه و نیز مهدی سنایی سفیر جمهوری اسلامی ایران در مسکو شرکت داشتند.

حضور شخصیت های شناخته شده ای همچون هانس بلیکس رئیس سابق بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی، «هلگا اشمید» دبیر کل بخش روابط خارجی اتحادیه اروپا و معاون فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی این اتحادیه، سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه و مذاکره کننده ارشد هسته ای روسیه و وندی شرمن معاون پیشین وزیر امور خارجه آمریکا در نشست خلع سلاح هسته ای مسکو چشمگیر بود.

هر چند که مرکز امنیت و انرژی روسیه برگزار کننده نشست خلع سلاح هسته ای مسکو، وضع اجرای پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای (ان.پی.تی) و دورنمای بازنگری آن تا سال 2020 را موضوعات اصلی این نشست اعلام کرده بود اما در واقع موضوع برجام برجسته تر از موضوع های دیگر بود.

اگر از این زاویه به نشست مسکو نگاه کنیم، نشست چهاردهم با توجه به حمایت پررنگ از برجام با نشست های سال های گذشته تفاوت داشت.

سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه روز جمعه در روز نخست نشست خلع سلاح هسته ای مسکو تمام قد از برجام حمایت و تصریح کرد که بازگشت به وضعیت پیش از برجام ناممکن است و اعمال مجدد تحریم های شورای امنیت در باره ایران نیز به هیچ وجه مطرح نیست.

این سخنان یک بار دیگر موضع سرسختانه مسکو در برابر اظهارات غیرمنطقی ترامپ را به نمایش گذاشت که بدون ارائه مدرک و شواهد برجام را زیر سوال برد تا از این راه به باور خود به موفقیت رژیم صهیونیستی و عربستان در منطقه کمک و خرسندی سران تل آویو و ریاض را جلب کند.

وزیر خارجه روسیه در این راستا بر حمایت از آژانس بین المللی انرژی اتمی و جلوگیری از فشار بر این سازمان بین المللی تاکید و تصریح گفت: به نوبه خود تلاش می کنیم، نظام تضمین های آژانس بین المللی انرژی اتمی، غیرسیاسی و مستحکم بماند و بر قوانین بین المللی استوار باشد و به کسب دستاوردهایی همچون برجام کمک کند.

وی افزود: آژانس تنها سازمان دارای صلاحیت از سوی شورای امنیت سازمان ملل است که منظم در ایران بازرسی و پایبندی این کشور را به تعهدات راستی آزمایی می کند.

وزیر خارجه روسیه با انتقاد از مواضع ضدبرجامی آمریکا و یاوه گویی های ترامپ گفت: بدیهی است که ناکامی برجام با تقصیر یکی از شرکت کنندگان فعال آن و در واقع رهبر گروه 1+5 (آمریکا) پیام هشدار دهنده ای برای کل ساختار امنیت بین المللی از جمله دورنمای حل و فصل مساله هسته ای شبه جزیره کره است.

این موضع مسکو روز دوم نشست خلع سلاح هسته ای از سوی سرگئی ریابکوف معاون لاوروف و مذاکره کننده ارشد هسته ای روسیه بیان شد و وی برجام را الگوی بسیار با ارزشی برای حل مسائل جهانی خواند.

وی با لحنی دیپلماتیک ضمن انتقاد از سخنان ضدبرجامی ترامپ و در حالی که به انزوای جهانی آمریکا در این مبحث اشاره می کرد، اظهار کرد: با ترامپ که برجام را زیر سوال می برد، موافق نیستم. بخش عمده جامعه جهانی از این توافق بین المللی حمایت می کند.

ریابکوف به نقل از سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه اعلام کرد: فقط آژانس بین المللی انرژی اتمی صلاحیت و اختیارات برای راستی آزمایی اقدامات (هسته ای) ایران را دارد.

به این ترتیب مذاکره کننده ارشد هسته ای روسیه تاکید کرد آمریکا در جایگاهی نیست که برنامه هسته ای ایران و اقدامات تهران در این عرصه در چارچوب اجرای برجام را راستی آزمایی کرده و برای دیگران تعیین تکلیف کند.

وی سپس به الگوی مناسب برجام برای حل مسائل دیگر جهانی و کسب اجماع بین المللی برای حل و فصل سیاسی و صلح آمیز مسائل افزود: برخی رویکردها در این توافق (برجام) برای حل مسائل دیگر در عرصه عدم انتشار سلاح هسته ای مناسب است. «برجام الگوی بسیار باارزشی برای حل مسائل جهانی است».

«هلگا اشمید» دبیرکل بخش روابط خارجی اتحادیه اروپا (EEAS) و معاون فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با تاکید بر موضع بروکسل در برابر برجام و لزوم حفظ این توافق بین المللی اعلام کرد: مدافع حفظ برجام هستیم؛ ایران مطابق تعهدات خود در برجام عمل کرده است، بنابراین این توافق باید حفظ شود.

معاون موگرینی و از مذاکره کنندگان هسته ای اتحادیه اروپا با بیان اینکه فقط آژانس بین المللی انرژی اتمی وظیفه راستی آزمایی برنامه هسته ای ایران را دارد، اظهار کرد: اینکه ترامپ اجرای تعهدات ایران در چارچوب برجام را تایید نکرده یک مساله داخلی آمریکا است.

مقام اروپایی از گسترش همکاری ها با ایران حمایت و خاطرنشان کرد: اتحادیه اروپا همکاری بازرگانی را با ایران گسترش می دهد؛ این همکاری ها با وجود بحث های داخلی در آمریکا جریان دارد.

وندی شرمن معاون پیشین وزیر امور خارجه آمریکا نیز در موضع گیری آشکار علیه سخنان ضدبرجامی ترامپ در نشست خلع سلاح هسته ای مسکو اظهار کرد: دو سوم آمریکایی ها و حتی بخشی از جمهوریخواهان پشتیبان برجام هستند.

وی گفت: اهداف مذاکرات هسته ای ایران بسیار مشخص بود. مسائل دیگر در این مذاکرات وارد نشده بود. اگر مباحثی همچون حقوق بشر در مذاکرات هسته ای مطرح می شد هیچگاه به توافق نمی رسیدیم.

آنتون خلوپکوف رییس آژانس امنیت و انرژی روسیه و میزبان چهارمین نشست کنفرانس خلع سلاح هسته ای مسکو در بخش دیگری از نشست بین المللی مسکو بر اهمیت بین المللی برجام و نقش آن در حل و فصل اختلافات پیرامون برنامه هسته ای صلح آمیز ایران تاکید کرد و گفت: اگر برجام نبود، هنوز مذاکرات هسته ای ادامه داشت.

وی افزود: برجام الگویی برای فیصله موضوع هسته ای در کره شمالی است، آژانس بین المللی انرژی اتمی در راستی آزمایی برجام نقش مرکزی ایفا می کند؛ برجام توافقی بین المللی مورد تایید شورای امنیت است و لغو و فسخ آن امکانپذیر نیست.

«کرنل فروتا»هماهنگ کننده ارشد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز درنشست خلع سلاح هسته ای مسکو بر فضای مثبت و حمایت جهانی از برجام اشاره کرد و گفت: آژانس بین المللی انرژی اتمی می تواند تایید کند ایران مفاد توافق هسته ای را کامل اجرا می کند.

هماهنگ کننده ارشد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در کارگاه تخصصی توافق هسته ای با ایران در نشست خلع سلاح هسته ای با حضور مقام ها و کارشناسان بیش از 40 کشور جهان در مسکو گفت: ایران به تعهدات خود در چارچوب برجام کاملا پایبند است؛ «سطح نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی در ایران بطور بی سابقه ای بالا است».

فروتا خاطرنشان کرد: بازرسان ما عملا هر روز درمراکز هسته ای ایران حضور دارند؛ از فناوری های نوین استفاده می کنند و نسبت به سابق چند برابر بیشتر از مراکز هسته ای این کشور اطلاعات داریم.

هماهنگ کننده ارشد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در توصیف برجام با بیان اینکه در این توافق بین المللی همه چیز بطور مشخص پیش بینی شده است، اظهار کرد: ازتلاش ها و همکاری ها در چارچوب برجام می توان درس های مفیدی گرفت.

عباس عراقچی معاون وزیر خارجه و رئیس هیات ایران در نشست خلع سلاح هسته ای مسکو در حالی که از حمایت های حاضران از برجام راضی به نظر می رسید، ضمن تشریح همگرایی جهان در برابر ادعاهای ضد برجامی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا گفت: در حالی که آژانس بین المللی انرژی اتمی مستمرا پایبندی ایران به توافق برجام را مورد تایید قرار داده است، ایالات متحده به تعهدات برجامی خود پایبند نبوده و صراحتا روح و متن این توافق بین المللی را در موارد متعددی نقض کرده است.

وی با ذکر نمونه هایی از موارد نقض و بدعهدی آمریکا تاکید کرد: بزرگترین مورد تخلف از برجام مربوط به عدم پایبندی آن کشور به بندهای 26، 28 و 29 برجام است. بر اساس این بندها، آمریکا متعهد شده است برجام را همراه با حسن نیت و در فضایی سازنده اجرا و از هر عملی که باعث خدشه دار شدن منافع ایران از لغو تحریم ها می شود، خودداری کند. به ویژه آن کشور مکلف به رعایت این اصول در سخنان عمومی مقامات خود است که تاکنون به آن عمل نکرده است.

عضو تیم مذاکره کننده هسته ای ایران افزود: در حقیقت، تمام سخنرانی های ترامپ علیه برجام، از جمله سخنرانی وی در مجمع عمومی و در مقابل صدها نفر از رهبران و مقامات کشورهای عضو ملل متحد، تخلف آشکار از مفاد برجام به شمار می رود. این تخلفات باعث ایجاد فضای ابهام و عدم اطمینان در خصوص برجام شده و جوامع اقتصادی جهان را برای همکاری با ایران دچار تردید می کند.

وی تصریح کرد: به طور مسلم استمرار چنین فضای مخربی پیرامون ایران و برجام، که منجر به کاهش منافع ایران از این توافق شده است، غیرقابل قبول بوده و بی شک تبعاتی خواهد داشت.

معاون وزیر امور خارجه گفت: آمریکا در حالی که خود ناقض برجام است، ادعای نقض برجام توسط سایرین را دارد و خود را در جایگاه آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار داده و زیاده خواهی هم می کند. این روال مسلما نمی تواند ادامه پیدا کند و آمریکا باید مسئولیت هرگونه تبعات این اقدام خود را بپذیرد.

خبرنگاران و کارشناسانی که در دو روز گذشته در نشست مسکو حضور داشتند و شاهد بحث ها در مورد برجام بودند، در گفت وگو با خبرنگار ایرنا، حمایت از برجام و حقوق ایران در عرصه انرژی هسته ای در سطح بین المللی را به مراتب بیشتر از گذشته خواندند که کار آمریکا برای فشار بر ایران به شدت دشوار و به حد ناممکن می رساند.

یک خبرنگار روس در این باره گفت: امروز در نشست هسته ای یک بار دیگر اطمینان یافتم که آمریکا در تلاش های ضدایرانی خود راه بجایی نمی برد و حمایت گسترده بین المللی از برجام، واشنگتن را در انزوا قرار داده و بجز دو سه کشور در منطقه هیچ کشوری علیه این توافق بین المللی که حاصل ماهها زحمت و تلاش شبانه روزی گروهی از دیپلمات های چند کشور بوده، موضع گیری و اقدام نخواهد کرد.