روسیه در تیررس عملیات دلفینی آمریکا در پرونده ترور «اف‌کندی»

جمعه دو هفته گذشته حدود 676 سند دیگر از اسناد ترور جان اف کندی منتشر شد. این سومین مرحله از انتشار اسناد ترور کندی در سال جاری است. آرشیو ملی آمریکا پیش از این دو هزار و 891 سند را در 26 اکتبر (چهارم آبان ماه) و سه هزار و 810 سند را در 24 ژوئیه (دوم مرداد ماه) منتشر کرد. انتشار این اسناد طبق قانون 1992 انجام شده که بر اساس آن اسناد مربوطه باید تا 25 سال بعد از تاریخ آن مصوبه منتشر شود.

88 درصد از مدارک مربوط به ترور جان اف. کندی در دهه 90 میلادی منتشر شده بود و 11 درصد مابقی هم با حذف بخش‌هایی که نهادهای امنیتی و اطلاعاتی آنها را سیاه کرده بودند، طی سال‌های گذشته علنی شده بود. بنابراین آنچه روز جمعه بیرون آمده حدود یک درصد باقی مانده بود که سیا و اف‌بی‌آی در لحظه آخر توانستند جلوی انتشار «شاه بیت» آن را دست کم برای 180 روز دیگر بگیرند.

در اسناد جدید، نقش شوروی دوباره جلب توجه می کند. اسناد محرمانه منتشر شده حاکی از آن هستند که سرویس های اطلاعاتی آمریکا در آن دوره تلفنهای سفارت شوروی در مکزیکوسیتی را شنود می کردند. طبق یکی از اسناد محرمانه سازمان سیا ، لی هاروی اسوالد، قاتل جان کندی دو ماه قبل از این ترور ، در جریان سفر به مکزیکوسیتی با یک دیپلمات شوروی دیدار کرد که طبق اسناد سازمان اطلاعات امریکا ، مامور سازمان امنیت روسیه(ک گ ب) بود. البته در سند منتشره احتمال داده نمی شود که اسوالد به شکلی با سازمان امنیت شوروی ارتباط داشته باشد.

یادآور می شود بر اساس اسناد رسمی تحقیقات درباره ترور جان کندی، دست داشتن اتحاد شوروی سابق در این ترور ثابت نشده است. ضمن آنکه مراجعه اسوالد به سفارت شوروی در مکزیک، پیشتر در کتابها شرح داده شده بود. به واقع چه تضمینی وجود دارد که اسناد منتشر شده این‌چنینی، غیر واقعی و شایعه­‌سازی در راستای اهداف سیاسی نباشند؟ در یادداشت حاضر به بررسی شائبه های موجود در خصوص وابستگی قاتل کندی به کمونیسم و شوروی پراخته می شود تا از این رهگذر به بررسی شرایط فعلی بپردازیم.

عملیات روانی(شایعات دلفینی)

از جمله تاکتیکهای به کار گرفته شده در رسته عملیات های روانی، شایعات دلفینی است. شایعات «دلفینی» آن نوع از شایعات هستند که به تناسب زمان آشکار می‌گردند و بلافاصله پس از تاثیرگذاری برای مدتی پنهان می شوند و دوباره با ایجاد زمینه و انگیزه خود را آشکار می‌کنند. آن‌طور که کارشناسان می‌گویند این شایعات، شایعات غواصی  هستند. در این نوع شایعه از آنچه که در گذشته اتفاق افتاده در زمان‌هایی که کاربرد آن اقتضاء می‌کند، استفاده می‌کنند . گاهی مطالب را آشکار و گاهی مطالبی را پنهان می‌نمایند .

 نمونه این مسئله را در خصوص پرونده ترور جان اف کندی و همچنین پرونده 11سپتامبر می توان مشاهده نمود. هر ساله مانورهایی از سوی آمریکاییها برای کشاندن پای برخی دولت ها و افراد در پرونده های مذکور انجام می شود تا امتیازات لازم از آنها گرفته شود. مثلا در یک سال گذشته یکی از اهرم های فشار دولت ترامپ علیه عربستان سعودی به سبک دلفینی، بحث افشای نقش عربستان در حملات 11 سپتامبر است که با هدف دوشیدن سعودیها انجام گرفته و به احتمال فراوان تا چندین سال آینده نیز ادامه خواهد داشت.

ارتباط بین قاتل کندی و شوروی

    مارکسیسم-کمونیسم؛ در بخش هفت صفحه 388 از اسناد منتشر شده از سوی آرشیو ملی آمریکا در خصوص گرایش اوسوالد به مارکسیسم آمده است:« اوسوالد در مصاحبهای پس از ورود به مسکو گفته است که من مارکسیست هستم...از 15 سالگی از منظر ایدئولوژیکی به مارکسیسم گرایش یافتم.» در صفحه 391 این گزارش آمده است که اسوالد پس از حضور در شوروی در سال 1959 در یکی از نامه ها به برادرش می نویسد:«چرا تو از دولت آمریکا حمایت میکنی؟ اگر از من بپرسی پاسخ خواهم داد که من برای کمونیسم می جنگم...من دوست ندارم بخشی از آمریکا باشم...آیا فکر میکنی که من به خاطر منافع مادی اینجا هستم؟ نه اینگونه نیست زیرا تصور نمی کنم که منافع مادی که می توانستم در آمریکا داشته باشم کمتر از اینجا باشد.» «من همواره طرفدار کمونیسم بودم و درکی که از مارکسیسم در من بوجود آمد باعث شد تا به شوروی بیایم...»

    تعلق خاطر به شوروی؛ درصفحه 388 از اسناد منتشره آرشیو ملی آمده استکه که اوسوالد به اندازه ای به روسیه تعلق خاطر داشت که دوستان اش او را «رفیق» (عنوانی که چپ ها برای صدا زدن یکدیگر استفاده می کردند) یا «اسوالدکویچ» صدا می زدند. این گزارش می افزاید:« اسوالد همواره در حال یادگیری زبان روسی و مطالعه روزنامه های روسی بود و به نظر می رسید وی علاقه خاصی به تاریخ شوروی دارد.»

    تقاضای پناهندگی در شوروی سابق؛ در صفحه 390 گزارش مربوطه ذکر شده است که اوسوالد پس از پایان خدمت در تفنگداران ارتش آمریکا در سپتامبر 1959 در 19 سالگی تقاضای پناهندگی در شوروی را داده است. وی در این خصوص بیان داشته که دوست دارد به روسیه برود تا ببیند جامعه انقلابی و مارکسیستی چگونه است. در 29 نوامبر 1959 وی پس از حضور در شوروی بدون آنکه تقاضای پناهندگی اش پذیرفته شود به برادرش نامه نوشته و می گوید: «شوروی همان کشوری است که من همیشه به دنبالش بودم». اسوالد در نامه ای دیگر می نویسد که از آمریکا متنفر است و هرگز به آن باز نخواهد گشت. در بیوگرافی اسوالد آمده است که دولت شوروی به خاطر نگرانی از احتمال جاسوس بودن اسوالد، تنها با اقامت وی در شهر مینسک تحت نظارت ک گ ب موافقت کردند.

    ازدواج با یک زن روس؛ اوسواد در آوریل 1961 با یک فرد روس به نام مارینا پروساکوا ازدواج کرد. پس از نارضایتی از شرایط زندگی در شوروی، اسوالد در ژوئن 1962 به همراه همسر و فرزندش به آمریکا بازگشت و در شهر دالاس(شهری که کندی در آن ترور شد)  از ایالت تگزاس ساکن شدند.

    تردد به سفارت شوروی؛ طبق یکی از اسناد محرمانه سازمان سیا که در جمعه گذشته منتشر شد ، لی هاروی اسوالد دو ماه قبل از ترور جان اف کندی، در جریان سفر شش روزه به مکزیکوسیتی با یک دیپلمات شوروی دیدار کرد که طبق اسناد سازمان اطلاعات امریکا، این دیپلمات مامور سازمان امنیت روسیه(ک گ ب) در بخش خراب کاری و ترور بوده است. البته در سند منتشره احتمال داده نمی شود که اسوالد با ک گ ب ارتباط سازمانی داشته باشد.

سناریوهای احتمالی

1-عملیات روانی در جنگ سرد نوین آمریکا-روسیه؛ همان طور که در بخش عملیات روانی(شایعات دلفینی) ذکر شد، آمریکایی ها از طریق بازی با اسناد تاریخی در مقاطعی مشخص، به دنبال ایجاد جنگ روانی و امتیازگیری از برخی اهداف مدنظر هستند. کمونیسم(شامل روسیه و چین و کوبا)، روسیه فعلی و در نهایت ک گ ب از جمله اهدافی هستند که آمریکایی ها از طریق برگ کندی به دنبال اعمال فشار بر آنها هستند. به همین خاطر است که بی بی سی در یکی از گزارش های خود در خصوص اسناد جدید منتشر شده می نویسد که روسیه و ک گ ب از افشای اسناد مربوط به خود در پرونده کندی و عواقب بعدی آن هراس دارند.

2-ممانعت از اوج گیری جایگاه روسیه(پوتین) در افکار عمومی آمریکا و جهان: روسیه به رهبری پوتین در سالهای اخیر به دلایلی همچون بحث کرملین، سوریه و عراق و ناتو جایگاه بهتری نسبت به سالهای گذشته در عرصه بین المللی یافته و شکست قریب الوقوع داعش در عراق و سوریه باعث اوج گیری این جایگاه خواهد شد. ضمن آنکه محبوبیت پوتین در سال 2016 بین مردم آمریکا براساس نتایج موسسه نظرسنجی گالوپ به 22 درصد رسیده است در حالیکه این رقم در سال 2015 فقط 13 درصد بود. همچنین بر اساس نتایج نظرسنجی پژوهشکده «پیو» که در ژوئن 2018 منتشر شد، شهروندان تعدادی زیادی از کشورهای هم پیمان ایالات متحده آمریکا در سراسر جهان، به ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه بیشتر از دونالد ترامپ، همتای آمریکایی او در زمینه تصمیم گیری درباره مسائل جهانی، اعتماد دارند.

3-تهدید زیرپوستی روسیه؛ در یکی از اسناد منتشر شده در جمعه گذشته آمده است که حدود یک هفته بعد از ترور جان اف. کندی کرملین اظهار نگرانی کرده که در غیاب کندی صلح‌طلب، بعید نیست که یک ژنرال سرخود آمریکایی حمله‌ای اتمی به مسکو را عملی کند. به نظر می رسد که از طریق بروزرسانی این مطالب می توان در برهه حاضر بهره برداری لازم را داشت. بدین ترتیب که رفتن اوبامای به­ظاهر صلح طلب و آمدن ترامپ به­ظاهر جنگ طلب این قیاس را در ذهن خواننده سند مذکور ایجاد می کند که نکند آمریکای فعلی نیز در سایه چالش های موجود بین آمریکا و روسیه به فکر حمله­ی اتمی علیه مسکو بیافتد.

نتیجه گیری

به نظر می رسد که فرای انتشار اسناد مربوط به ترور جان اف کندی بر اساس قانون داخلی 1992 آمریکا، یکسری انگیزه های دیگر در عرصه سیاست داخلی و خارجی در اینگونه پروندهها دنبال می شود. پرونده کندی همچون پرونده 11 سپتامبر یکی از ابزار شیردوشی سیاست مداران آمریکایی در طول سالیان گذشته بوده و بعید به نظر می رسد که در کوتاه مدت از این ابزار چشم پوشی کرده و این پرونده ها را مختومه اعلام کنند.

  روند خزنده اسناد منتشره، ذهن دنبال کنندگان این پرونده را به این سمت سوق داده است که لی هاروی اسوالد، قاتل جان کندی یک آمریکاییِ از خود بیزار و متاثر از کمونیسم و شوروی بوده است. این سناریو محصول 6 دهه تلاش بوده و به نظر می رسد که اکنون زمان چیدن میوه این محصول فرار رسیده و چه بسا یکی از پایان های منطقی این داستان در طراحی آمریکایی ها می تواند این باشد که: اسوالد عامل ک گ ب بوده است.

 از این رو یکی از زوایای اصلی انتشار اسناد مربوط به ترور کندی به جنگ سرد نوین آمریکا-روسیه باز می گردد و به نظر می رسد با توجه به هژمونی و نفوذی که پوتین در سالهای اخیر در افکار عمومی آمریکا و جهان پیدا کرده، سیاسیون آمریکا در پی انهدام این هیمنه با بمب کندی هستند.