دو نکته درباره زلزله کرمانشاه از زبان دبیر هیات دولت

،زلزله اندوهبار کرمانشاه موجب جان باختن تعدادی از هموطنان عزیز، مجروح شدن تعدادی دیگر و تخریب گسترده کاشانه مردمی و زیرساخت های عمومی و واحدهای تولیدی شد. بلافاصله متولیان امر نسبت به ساماندهی امور و رسیدگی به وضعیت آسیب دیدگان و ترمیم خرابیها اهتمام می کنند. امید است با بهره گیری از تجارب پیشین این فرآیند سریعتر بهتر انجام شود. اما در این میان دو نکته است که شاید این روزها گوش های بیشتری آماده شنیدن آن باشند و شرایط برای تبدیل این نکات به تصمیماتی برای بهبود امور فراهم تر از قبل باشد.

محسن حاجی میرزایی دبیر هیات دولت در یادداشتی با این مقدمه نوشت:

نکته اول نقش بیمه هاست. در تجربیات جهانی در چنین رویدادهائی بیشترین بار بر دوش شرکتهای بیمه است در حالیکه ما در وقایع اینچنینی به ندرت شاهد میدان داری و نقش آفرینی بیمه ها هستیم. از یک سو تمایل به بیمه نمودن منازل مسکونی در برابر حوادث چندان رواج ندارد و از سوی دیگر با سوق دادن همه مسئولیت ها در بروز حوادث اینچنینی به دولت نقش جایگزین بیمه ها به دولت منتقل می شود و هزینه هائی که بایستی توسط بیمه ها پرداخت شود به هزینه های عمومی تحمیل می شود. البته طبیعی است که دولت جانشین همه کاستیهای متداول در جامعه است اما به تدریج بایستی امور به روال منطقی تری سوق یابد. وقتی بیمه ها مسئولیت پیدا می کنند به دلیل حمایت از منافع بنگاهی خود مراقبت های موثرتری را بر فرایند احداث و نگهداری ابنیه به کار می گیرند و به جای سازو کارهای اداری کند و ناکارآمد اداری برای چنین مراقبتهائی این بیمه ها هستند که برای حمایت از منافع خود از تمام ظرفیت خود استفاده خواهند کرد. دولت تنظیم گر و نه متصدی ماموریت دارد که زمینه تحقق چنین وضعیتی را تسهیل کند. صدا و سیما و رسانه های دیگر نیز ماموریت دارند که سطح آگاهی و بلوغ اجتماعی مردم در این امور را ارتقا بخشند. با شکل گیری بهینه این فرآیند همه طرفین موضوع بهره مند می شوند مردم با سرعت بیشتر و کرامت افزونتر از جبران خسارتها بهره مند می شوند و بیمه ها نیز از توسعه و گسترش بیشتری برخوردار می شوند و سهم بیشتری در توسعه کشور بر دوش می گیرند و دولتها نیز از تحمیل هزینه هائی که ناگزیر در فقدان این سازوکارها باید از محل منابع عمومی تامین کنند آسوده می شوند و امکان تمرکز بیشتر بر ایفای نقش های مدیریتی و نظارتی خود پیدا می کنند.

برای توسعه بیمه ها از یک سو نیازمند ارایه بسته های جذاب و اطلاع رسانی کامل بیمه ها و از سویی ایفای نقش راهبردی دولت در حمایت از نقش بیمه ها و ایجاد الزامات مناسب هستیم. در کلیه مواردی که از تسهیلات بانکی برای احداث منازل استفاده می شود بانکها برای تضمین باز پرداخت تسهیلات بر لزوم بیمه بودن تاکید می کنند و چنین الزاماتی را می توان به کشاورزان و دامداران نیز توسعه داد و در موارد بروز  حوادث خاطر آسوده تری لااقل از حیث تامین خسارت ها داشت.

نکته دوم اینکه این روزها مباحث گوناگونی درباره کیفیت نامطلوب سازه ها به ویژه در بخش دولتی انجام شد و متاسفانه با سوء برداشت از برخی فرمایشات رئیس جمهور و معاون اول ایشان به سرعت در صدد سیاسی کردن آن برآمدند. بدون تردید هر ساختمانی در این سطح به وسیله پیمانکاری ساخته شده و توسط ناظرین فنی مورد نظارت قرار گرفته و طی سازوکارهائی نیز جواز پایان کار دریافت کرده است و امروز روز حسابکشی از همه کسانی است که مسئولیت داشتند به طور کامل مراقبت کنند و امروز در برابر قصور یا تقصیرهای احتمالی بایستی پاسخگو باشند. نبایستی به گونه ای عمل شود که با متهم کردن همدیگر ذمه کسانی که به طور کامل درگیر این موضوع است بری شده و مورد غفلت قرار گیرد. اگر یکبار و با تمام قاطعیت همه این مسئولیت ها مورد بازرسی دقیق قرار گیرد و خاطیان مجازات شوند به طور قطع در آینده این نقش ها با کیفیت بیشتر و مسئولیت پذیری جدی تری انجام خواهد شد.

گفته حکمیانه ای است که اگر زمین خوردی، دست کم زمانی که از زمین برمی خیزی، چیزی ارزشمند از زمین بردار. خسارت زلزله و داغ آن بر جان ما نشست. اما خسارت بیشتر آن است که از این حوادث تلخ یادگیری نداشته باشیم. حال سوال این جاست: در صورت وقوع چنین حوادثی در آینده آیا مواجهه موفق تری با آن خواهیم داشت؟