رشد چشمگیر واردات فرش و صنایع دستی/گلایه تولیدکنندگان از این وضعیت
در شرایطی که تولیدکنندگان، فروشندگان و صادرکنندگان فرش به‌طور دائم گلایه‌هایی از وضعیت بازار فرش مطرح می‌کنند، آمارهای رسمی گویای این است که در شش ماه اول امسال فقط حجم واردات در بخش فرش و صنایع دستی رشد ۴۵۰ درصدی داشته است.
در ماه‌های گذشته تراز تجاری کشور در بخش محصولات غیر نفتی بار دیگر به حالت منفی درآمده و مروری بر آمارها گویای آن است که در سال جاری اگرچه در برخی بخش‌ها شاهد رشد نه چندان قابل توجه صادرات بوده‌ایم اما در حالت کلی واردکنندگان در ماه‌های گذشته اوضاعی به مراتب بهتر از صادرکنندگان داشته‌اند.
رشد اندک صادرات صنعتی
طبق آمارهای ارائه شده در گروه صنعت(شامل صنعت، پتروشیمی و گاز مایع) تا پایان شهریورماه سال جاری ۰.۰۱ درصد کاهش صادرات نسبت به مدت مشابه سال قبل را شاهد بوده‌ایم و بدین ترتیب در این مدت بالغ بر ۳۳۳ میلیون و ۷۸۸ هزار تن کالا از کشور صادر شده است البته به استناد همین آمارها حجم صادرات صورت گرفته در این بخش در شهریورماه امسال نسبت به ماه قبل آن ۱۷ درصد رشد منفی داشته است.
همچنین در حوزه پتروشیمی در شش ماهه اول سال جاری بالغ بر ۱۰۴ میلیون و ۶۵۷ هزار تن کالا صادر شده است که این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱.۳۸ درصد افزایش را نشان می‌دهد. در بخش صنعت نیز اگرچه شهریورماه امسال از نظر وزنی صادرات نسبت به ماه قبل آن ۱۹.۷ درصد کاهش داشته اما به طور کلی در شش ماهه اول امسال حدود ۱۹۳ میلیون تن کالا به کشورهای مختلف صادر شده که این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴.۳۱ درصد افزایش داشته است.
در مجموع در گروه صنعت کشور در این مدت شاهد دو درصد رشد در ارزش صادرات بوده‌ایم و براین اساس در شش ماهه اول سال جاری بالغ بر ۱۴ میلیارد و ۶۷۱ میلیون دلار از کالاهای صادراتی به گروه صنعت مربوط بوده است.
از نظر ارزش صادرات بیشترین کاهش به بخش‌های گاز مایع (منفی ۱۸.۸) و کشاورزی (منفی ۲۳.۹ درصد) مربوط می‌شود و به غیر از این دو بخش سایر بخش‌ها به نسبت رشد داشته‌اند.
بیشترین رشد صادرات مربوط به مواد معدنی
اما بر خلاف بخش‌های مختلف به نظر می رسد در زمینه صادرات مواد معدنی شرایطی به نسبت بهتر از حوزه‌های دیگر حاکم بوده و بر این اساس در بخش محصولات معدنی در نیمه اول سال جاری شاهد افزایش ۶.۶۱ درصدی حجم صادرات بوده‌ایم و براین اساس در شش ماهه اول سال جاری رقمی بالغ بر ۱۳۲ میلیون تن کالا در این بخش صادر شده است.
از منظر ارزش صادرات نیز کالاهای معدنی نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵۸.۹ درصد افزایش ارزشی را شاهد بوده‌اند و بدین ترتیب در این زمینه بالغ بر ۹۲۸ میلیون دلار کالا صادر شده است. البته شهریورماه امسال حجم صادرات این بخش نسبت به مردادماه ۲۶.۸ درصد کاهش داشته است.
کاهش ۲۴ درصدی صادرات محصولات کشاورزی
در این مدت یکی از بخش هایی که بیشترین افت صادراتی را تجربه کرده محصولات کشاورزی بوده‌اند چرا که این حوزه در شش ماهه اول سال جاری پس از گاز مایع بیشترین کاهش وزنی را داشته و واردات وزنی آن ۱۴.۷۱ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش یافته است. براساس آمارهای ارائه شده در این مدت تنها ۱۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تن کالای کشاورزی به کشورهای مختلف صادر شده است. البته این اتفاق در شرایطی رخ می‌دهد که در شهریورماه امسال صادرات محصولات کشاورزی نسبت به مردادماه ۴۳ درصد افزایش داشته است.
همچنین کالاهای کشاورزی در این مدت صادراتی بالغ بر ۹۹۶ میلیون و ۶۰۰ هزار دلار داشته‌اند که این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۳.۹ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
دست‌انداز برای صادرات فرش ایرانی
حجم صادرات شش ماهه اول سال جاری در حوزه فرش و صنایع دستی بالغ بر ۳۷۰۰ تن بوده که این رقم نسبت به مدت مشابه سال قبل افتی ۱۳.۴۵ درصدی را نشان می‌دهد با این وجود از منظر ارزش صادرات این بخش ۱۴.۹ درصد افزایش داشته و بدین ترتیب رقمی بالغ بر ۱۷۰ میلیون فرش و صنایع دستی به کشورهای مختلف صادر شده است.
کاهش صادرات در تمام کالاهای سرمایه‌ای، مصرفی و واسطه‌ای
اما اگر بخواهیم در بخش‌های مختلف سرمایه‌ای، مصرفی و واسطه‌ای به ترتیب میزان تغییرات کالاهای صادراتی را لحاظ کنیم به این نتیجه خواهیم رسید که در تمام این بخش‌ها شاهد کاهش ارزش و حجم صادرات بوده‌ایم. براین اساس در حوزه کالاهای سرمایه‌ای به ترتیب از نظر وزن و ارزش ۱۷ و ۹.۵ درصد کاهش وجود داشته است. در حوزه کالاهای مصرفی نیز در زمینه وزن و ارزش به ترتیب ۱۰.۶ درصد و ۱.۹ درصد کاهش صادرات داشته‌ایم و این ارقام در حوزه کالاهای واسطه‌ای به ترتیب به ۴- و ۳- درصد می‌رسد.
افزایش ۸.۸ درصدی واردات کالاهای صنعتی
با وجود اعداد و ارقام منفی در بخش صادرات در زمینه واردات این وضعیت دستخوش تغییر می‌شود بر این اساس در گروه صنعت(مشتمل بر صنعت، پتروشیمی و گاز مایع) در شش ماهه اول سال جاری بالغ بر ۹۷ میلیون تن کالا وارد کشور شده که این رقم از نظر وزن ۸.۸ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل آن رشد داشته است. همچنین در بخش صنعتی در این مدت بالغ بر ۹۳ میلیون تن کالا وارد کشور شده که این رقم از نظر وزنی ۸.۵ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافته است.
از نظر ارزش نیز در گروه صنعت ۱۵.۸ درصد رشد واردات داشته‌ایم و برهمین اساس در شش ماهه اول سال جاری بیش از ۲۰ میلیارد و ۳۷۴ میلیون دلار کالا وارد کشور شده است. در حوزه‌پتروشیمی نیز ۱۵.۴ درصد افزایش وزنی و ۲۴.۲ درصد افزایش ارزشی افزایش واردات داشته‌و بیش از ۶۳۸.۹ میلیون دلار کالای پتروشیمی وارد کشور شده است.
افزایش ۶۲ درصدی واردات معدنی
نکته جالب اینکه محصولات معدنی به‌طور همزمان افزایش در واردات و صادرات را شاهد بوده‌اند و بر این اساس تا پایان شهریور ماه سال جاری پس از فرش بیشترین میزان افزایش واردات به این بخش مربوط می‌شود. بدین‌ترتیب در این زمینه شاهد افزایش ۱۹.۶ درصدی حجم و افزایش ۶۲.۳ درصدی ارزش واردات بوده‌ایم و در نهایت حدود ۱۰۸ میلیون دلار کالا در این بخش وارد کشور شده است. برهمین اساس در حوزه معدن بالغ بر ۴۰۷ هزار و ۸۰۰ تن کالا وارد کشور شده است.
افزایش ملایم واردات کشاورزی
آمارهای شش ماهه اول سال جاری در عین‌حال از ۳.۵ درصد افزایش وزنی و ۸.۴ درصد افزایش ارزش واردات محصولات کشاورزی خبر می‌دهند. بدین‌ترتیب در این مدت حدود ۶۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تن محصول کشاورزی به ارزش ۲.۵ میلیارد دلار وارد مرزهای کشور شده است.
افزایش ۴۵۰ درصدی واردات فرش
طبق آمارها شاید بتوان گفت که واردات فرش و صنایع دستی به ایران در یک‌سال گذشته رشدی شدیدتر از تمام بخش‌ها داشته و بالغ بر ۴۰۵ درصد افزایش یافته است. بدین ترتیب واردات این حوزه از نظر وزنی۱۷۱.۵ درصد افزایش یافته و به ۹۰۰ تن رسیده، از نظر ارزش نیز ۳.۲ میلیون دلار کالا در این مدت وارد مرزهای کشور شده است.
کالاهای مصرفی در صدر واردات
نکته جالب آنکه کالاهای مصرفی بیشترین حجم افزایش واردات را داشته‌اند و در شش ماهه اول سال جاری کالاهای این بخش از نظر وزنی ۵۲.۲ درصد و از نظر ارزش ۳۲.۶ درصد افزایش داشته‌است. کالاهای واسطه‌ای نیز در شش ماهه اول سال جاری از نظر وزنی و ارزشی به ترتیب هشت و ۲۱.۵ درصد افزایش حجم واردات را داشته‌اند، اما در زمینه کالاهای سرمایه‌ای در شش ماهه اول سال جاری با کاهش واردات مواجه بوده‌ایم که این مساله تا حدی می‌تواند به بسته شدن ثبت سفارش‌های خودرو مربوط شود. براین اساس در این مدت از نظر وزنی ۳.۷ درصد و از نظر ارزش ۸.۸ درصد کاهش واردات را شاهد بوده‌ایم.
اگرچه از سوی گمرک آمارهای واردات و صادرات هشت ماه اول کشور اعلام شده اما به تازگی وزارت صنعت، معدن و تجارت به انتشار آمارهای تحلیلی شش ماه اول سال جاری پرداخته و در قالب آن تائید کرده است:در شش ماهه اول سال جاری صادرات کالاهای غیرنفتی از نظر ارزش ۳.۲ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل خود کاهش داشته است. این اتفاق در شرایطی رخ می‌دهد که واردات این حوزه در همین مدت ۱۵.۴ درصد افزایش یافته است.
در شش ماهه اول امسال میزان صادرات کالاهای غیرنفتی (به استثنای نفت خام، نفت کوره، نفت سفید و همچنین بدون صادرات از محل تجارت چمدانی) بالغ بر ۵۸ میلیون و ۶۳۵ هزار تن بوده است که ارزش این صادرات بالغ بر ۲۰ میلیارد و ۵۴۴ میلیون دلار می‌شود. این رقم در قیاس با مدت مشابه سال قبل کاهشی ۴.۴ درصدی در وزن و ۳.۲ درصدی در ارزش داشته است.
اما به طور همزمان میزان واردات کشور در این مدت با افزایشی قابلی توجه مواجه بوده و از نظر وزنی هشت درصد و از نظر ارزش ۱۵.۴ درصد رشد را نشان می‌دهد. بدین ترتیب در این مدت بالغ بر ۱۷ میلیون و ۲۰۰ تن کالا با ارزشی بیش از ۲۳ میلیارد و ۵۹۹ میلیون دلار از مرزهای کشور داخل شده است.
حجم تجارت خارجی نیز در شش ماهه اول سال جاری از نظر وزنی بالغ بر ۷۷ میلیون و ۲۷۷ هزار تن بوده و از نظر ارزش رقمی بالغ بر ۴۱ میلیارد و ۶۷۴ میلیون دلار بوده است.