امارات و عربستان ریاکاری در همپیمانی

حضور این دو کشور در دو سازمان 'اتحادیه عرب' و 'شورای همکاری خلیج فارس' و نیز همسویی هدفمند در بحران های منطقه ای مانند بحران سوریه، یمن و قطر و نیز استمرار دشمنی با محور مقاومت، گرچه ظاهری سمبلیک به شراکت و اتحاد امارات و عربستان داده، اما فارغ از این پوستگی ظاهری، رویکرد برتری جوی در منطقه، مسیر ریاض و ابوظبی را بر سر دو راهی قرار داده است.

گرچه پیشتر رابطه امارات و عربستان بر اساس قاعده 'برادر بزرگتر' و سیادت عربستان تعریف می شد، اما افزون بر اختلافات برجای مانده از گذشته مانند اختلافات مرزی و تمایز در رویکردهای ایدئولوژیک، اکنون خط مشی های جداگانه در اعمال سیاست های راهبردی منطقه ای شکاف این دو کشور را عمیق تر کرده است.

سال گذشته هک ایمیل های 'یوسف العتیبه' سفیر امارات در آمریکا و انتشار نامه نگاری های وی، اختلافات دو کشور را از پس پرده برون انداخت.

العتیبه در ایمیلی به همسرش، با اشاره به تصویب قانون ممنوعیت اهدای گل در 'روز ولنتاین' در عربستان، سران سعودی را به تمسخر گرفته و آنها را 'دیوانه' توصیف کرده است.

وی همچنین در ایمیل دیگری به یک موسسه صهیونیستی، از عربستان به عنوان تهدیدی برای امارات یاده کرده و افزود: امارات با عربستان بیش از هر کشور دیگری 'تاریخ مشترک بد' دارد. عربستان و امارات حدود 200 سال با یکدیگر بر سر ترویج 'وهابیت' در جنگ بودند. ما با هیچ کشوری دیگری به اندازه عربستان، گذشته متشنجی نداشته ایم.

سفیر امارات حتی پا را فراتر از این تهدیدها نهاده و در ایمیل های خود، از تلاش‌های 'محمد بن سلمان' ولیعهد سعودی در پرونده سازی علیه 'محمد بن نایف' ولیعهد سابق عربستان برای حذف وی از قدرت پرده بر می دارد.

گرچه عربستان از کنار ادعاهایی مطرح شده از سوی سفیر امارات در واشنگتن با چراغ خاموش عبور کرد، اما این چشم پوشی، مانع از اقدامات ابوظبی در تحکیم و پیشبرد سیاست های خود برای کاهش و در نهایت حذف رقیب منطقه ای خود نشد و محتوای سه پیام محرمانه که به تازگی از سفارتخانه های امارات در اردن در لبنان انتشار یافته، مهر تاییدی بر این نظر است.

بر اساس این پیام ها که به تازگی در روزنامه لبنانی 'الاخبار' انتشار یافته، امارات پیکان تهدیدهای خود را به سمت خاک عربستان نشانه رفته و فروپاشی این کشور را در دستور کار خود قرار داده است.

در گزارش روزنامه الاخبار، دوره زمانی این پیام های محرمانه و انتشار آن، پیش از 4 نوامبر (13 آبان سال 1397) یعنی موعد اعلام استعفای 'سعد الحریری' از مقام نخست وزیری لبنان در عربستان، عنوان شده است.

به گزارش روزنامه الاخبار، یکی از پیام های درز یافته مربوط به دیدار 'نبیل مصاروه' سفیر اردن در بیروت با 'عبدالعال القناعی' همتای کویتی وی است.

در این پیام از سفیر کویت نقل شده، عربستان در همه جا بویژه لبنان شکست خورده است. دیدار 'ثامر السبهان' سفیر پیشین عربستان با نیروهای '14 مارس' لبنان بیانگر آشفتگی سیاست ریاض است. این سیاست هیچ نتیجه ای جز تنش رسانه ای نخواهد داشت.

بر اساس این پیام، سفیر اردن از همتای کویتی خود نقل می کند که محمد بن زاید» ولیعهد امارات بدنبال فروپاشی عربستان است.

دومین پیام درز یافته، به اختلاف و رقابت امارات و عربستان در صحنه سیاسی لبنان و حمایت از سعد الحریری نخست وزیر این کشور و نارضایتی ابوظبی از شیوه رفتار ریاض در لبنان می پردازد.

این پیام مربوط به دیدار سفیر اردن با 'حمد بن سعید الشامسی' همتای اماراتی خود است.

در این پیام سفیر اردن به نقل از همتای اماراتی خود نوشته است: عربستان در داخل و خارج بویژه در لبنان دچار آشفتگی است. ریاض به رغم نارضایتی از سعد الحریری نخست وزیر لبنان، از او بی نیاز نیست.

در این پیام همچنین به نارضایتی بن زاید از الحریری اشاره شده و آمده است: وقتی عربستان حمایت خود را از الحریری برداشت، او کنار بن زاید قرار گرفت، اما الحریری بعدا به امارات پشت و درخواست سفیر امارات برای دیدار را رد کرد.

سفیر اردن می گوید: سفیر امارات همچنین انکار نکرد که شیخ محمد بن زاید به عربستان مشورت می داد و به آنها نصیحت می کرد، اما در مجموع آنها در امارات از شیوه رفتار سعودی ناراضی بودند.

در بخش هایی از این پیام همچنین با اشاره به سفر 'سامی الجمیل' رهبر 'حزب الکتائب'، 'سمیر جعجع' رهبر 'حزب نیروهای لبنان'، 'ولید جنبلاط' رهبر 'حزب سوسیالیست ترقی خواه' به عربستان با هدف ایجاد جبهه سیاسی جدیدی و تقویت جریان 14 مارس در لبنان، از قول سفیر امارات آمده که این اقدام، تاریخ گذشته و بدون نتیجه است.

الشامسی تاکید کرد که پرونده لبنان در دست 'عادل الجبیر' وزیر خارجه سعودی نیست، بلکه در دست ثامر السبهان وزیر امور خلیج (فارس) سعودی است. او آن زمان از انتخاب سفیر جدید سعودی در بیروت یعنی 'ولید الیعقوبی' که یکی از دستیاران السبهان است، خبر داد.

سومین پیامی که الاخبار به افشای آن پرداخته، مربوط به پیام سفیر امارات به کشورش در 18 اکتبر سال گذشته است. این پیام مربوط به ماجرای رای دادن لبنان به نفع قطر در انتخابات 'یونسکو' بود.

سال گذشته 'حمد بن عبدالعزیز الخاوری' نماینده قطر پس از پنج دور رای گیری، به علت اختلاف کشورهای عربی با دوحه نتوانست به کرسی ریاست یونسکو دست یابد.

سفیر امارات در ارزیابی اقدام لبنان در رای به قطر به رغم نارضایتی سعودی ها نوشته است: الحریری با این کار به دنبال ارسال پیام هایی به عربستان بود، زیرا این کشور نسبت به وضعیت او بی توجه بود و در عین حال الحریری با قطر روابط اقتصادی داشت. این مساله باعث خشم عربستان از وی شد، زیرا اطلاعاتی وجود داشت که نشان می داد، الحریری از قطر کمک 100 میلیون دلاری دریافت کرده است.

الشامسی همچنین به نقش 'جبران باسیل' وزیر خارجه لبنان در رای به قطر اشاره کرده و گفته است: باسیل به دنبال رویارویی با عربستان است، زیرا این کشور از رفتار 'میشل عون' رئیس جمهوری لبنان راضی نیست و می خواهد او را به دلیل اتخاذ مواضع حمایتی از 'حزب الله' و ایران تحت محاصره قرار دهد. از این رو باسیل می خواهد پاسخ سعودی را بدهد.

سفیر امارات همچنین به شکاف در 'جریان المستقبل' لبنان به رهبری الحریری به دنبال رای به قطر و به طور مشخص به اعتراض 'نهاد المشنوق' وزیر کشور اشاره می کند.

به هر روی افشای عزم جرم امارات برای فروپاشی عربستان در روزنامه الاخبار، گرچه با واکنش ریاض مواجه نشده، اما از اکنون می توان تصویری مشخص از روابط 'شکرآب' این دو کشور در آینده ترسیم کرد.

درآمدهای عظیم و سرشار نفتی امارات و عربستان، جرات مضاعفی برای رقابت در منطقه و فرامنطقه به این دو کشور بخشیده و همین پشت گرمی تنش بین ابوظبی و ریاض در کانون های بحران منطقه ای را افزایش می دهد.

امارات در بحران های اخیر از یمن گرفته تا لبنان و سوریه و قطر، به رغم حضور در ائتلاف های ساختگی، نشان داده خواستار ایفای بازی در نمایش های 'تک پرسوناژی' است و جاه طلبی و برتری جویی را نسبت به همپیمانان نزدیک عربی خود حتی عربستان پنهان نکرده است.

از سوی دیگر گمان نمی رود عربستان که با ظهور محمد بن سلمان در قدرت، عرصه های جدیدی از حیات سیاسی خود را آغاز کرده، تن به سیاست های جاه طلبانه امارات دهد و بستر را برای یکه تازی رقیب باز بگذارد و بطور قطع در تنازع حتمی و پیش رو ثابت خواهد کرد که 'عروسک خیمه شب بازی' ابوظبی نیست.