دبیر شورای "عتف" خبر داد؛
احتمال حذف طرح‌های کلان دارای کارفرما/تعریف پروژه ملی در حوزه‌های اولویت‌دار
دبیر شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری از توقف طرح‌های کلان دارای کارفرما که تاکنون منابع مالی به آنها تزریق نشده، خبر داد و گفت: با توجه به چالش‌های کشور در زمینه آب و انرژی احتمال تعریف طرح‌های کلان جدید وجود دارد.
دکتر مسعود برومند امروز در پایان جلسه یکصدو شصت و پنجم کمیسیون دائم شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) در جمع خبرنگاران با اشاره به موضوعات مطرح در این جلسه افزود: در جلسه قبلی کمیسیون دائمی شورای عتف، بحث چالش‌های پیش روی شورای عتف و چالش‌های کشور مطرح شد.
وی با تاکید بر اینکه دبیرخانه شورای عتف و کمیسیون‌های آن باید برای برخورد با چالش‌های کشور در نوع نگاه خود بازنگری کنند، اظهار کرد: از این رو جلسه گذشته شورای عتف یک جلسه آسیب‌شناسی بود؛ از این رو سعی شد چالش‌ها در قالب سوال مطرح شود.
وی اینکه "آیا سیستم پژوهشی ما کاملا برای حل مشکلات دستگاه‌ها و حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی به کار گرفته می‌شوند یا خیر" و یا "آیا پروژه‌های کلان جزو پروژه‌هایی هستند که می‌توان از سوی یک دستگاه با انعقاد قراردادی آن را اجرا کرد" و یا "چالش ملی و پروژه کلان ملی کدام است" را از جمله چالش‌های مطرح در جلسه گذشته شورای عتف نام برد.
برومند با بیان اینکه در این جلسه به جمع‌بندی این بحث‌ها پرداخته شد، خاطر نشان کرد: بر اساس این جمع‌بندی‌ها نظر همه افراد حاضر در این جلسه بر این است که پروژه‌های کلان، آن دسته از پروژه‌هایی هستند که بی‌توجهی به آنها نتایج زیان‌باری برای کشور به دنبال داشته باشد؛ از این رو حل چالش‌های اعلام شده نیازمند حضور دستگاه‌ها در کنار یکدیگر و هدایت طرح‌های کلان به این سمت است.
دبیر کل شورای عتف با تاکید بر اینکه اجرای این طرح‌ها نیازمند تیم‌هایی از دستگاه‌های مختلف است، ادامه داد: از طرف دیگر چالش‌های ملی به شدت نیازمند فناوری در حوزه‌های مختلف است و اگر بخواهد چنین رویکردی اعمال شود، باید روش‌های دبیرخانه شورای عتف و کمیسیون‌های آن مورد بازنگری اساسی قرار گیرد.
وی اختصاص تحقیقات دانشگاه‌ها به رفع نیازهای کشور را از دیگر موضوعات مطرح در این جلسه عنوان کرد و ادامه داد: ولی سوال مهم در این زمینه آن است که نیازها را چگونه استخراج کنیم. کمیسیون‌های شورا اگر به خوبی بتوانند دستگاه‌ها را مدیریت کنند، می‌توانند نیازها را استخراج کرده و نیازهای واقعی را به دانشگاه ها ارائه دهند.
برومند تاکید کرد: در این زمینه وظیفه وزارت علوم و دانشگاه‌ها این است که خود را ساماندهی کنند تا به نیازها پاسخ دهند.
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم اضافه کرد: باید بپذیریم هر پروژه و فعالیتی باید مشتری و کارفرما داشته باشد و اگر مشتری ندارد، از نظر اجرایی پیشبردن آن درست نیست و با اصل تقاضامحوری پژوهش‌ها تضاد دارد.
طرح‌های جدید کلان ملی در دستور کار
برومند در خصوص اینکه آیا ممکن است طرح جدید ملی تعریف شود، گفت: امروز اگر بخواهیم بگوییم پروژه کلان ملی کدام است؟ بر اساس تعاریف ما پروژه‌های آب، انرژی، سلامت و محیط زیست مطرح می‌شوند که نیازمند هماهنگی‌های بین دستگاهی هستند و اعتقاد داریم این مجموعه باید توانمندی را ایجاد و بر آنها تمرکز کند تا پروژه‌ها درست تعریف شوند.
صندوق نوآوری و شکوفایی و طرح‌های کلان بدون اعتبار
دبیر کل شورای عالی عتف با اشاره به نحوه حمایت مالی از طرح‌های کلان، با تاکید بر اینکه در زمینه حمایت مالی صندوق نوآوری و شکوفایی از پروژه‌های کلان ملی هیچ تصمیم‌گیری صورت نگرفته است، یادآور شد: منابع صندوق باید به پروژه‌هایی اختصاص یابد که به محصول و خدمت قابل عرضه منجر شود.
وی در عین حال در خصوص طرح‌های کلان ملی که در گذشته به آنها بودجه اختصاص پیدا کرده، ولی در مقاطعی متوقف شده است، توضیح داد: در برخی موارد پروژه‌ای آغاز می‌شود و در میانه راه به مشکل فناوری برخورد می‌کند که در چنین مواردی استاندارد این است که پروژه متوقف شود، اما تمام یافته‌های قبلی باید مستندسازی و ذخیره شود.
وی افزود: بعد از کسب فناوری یا حل مشکل از نظر علمی اگر به جایی برسیم که پروژه‌ای قدری پیش رفته باشد، ولی دستگاه اعلام کند به هر دلیلی اعتبار را نمی‌تواند تامین کند، باید فرایند مستندسازی را انجام داد و دستاوردهای آن را ضبط کرد تا در آینده بتوانیم از آن استفاده کنیم.
سازگاری طرح‌های کلان با چالش‌های کشور
وی در پاسخ به این سوال که آیا تعریف طرح‌های کلان ملی جدید بر اساس چالش‌های کشور ممکن است یا خیر، گفت: پاسخ مثبت است. اگر بتوانیم به خوبی سازماندهی کرده و توانمندی‌های کشور را وارد این عرصه کنیم، می‌توانیم موفق عمل کنیم.
معاون وزیر علوم با تاکید بر اینکه پروژه بزرگ باید با ظرافت کامل و توسط تیم‌های متخصص به بسته‌های کاری کوچک تبدیل شود، خاطر نشان کرد: در این صورت است که طرح‌ها می‌توانند ورودی و خروجی مشخصی داشته باشند، ضمن آنکه می‌توان برای اجرا به شرکت‌های دانش بنیان ارائه داد.
به گفته برومند، هنر این است که بتوان پروژه بزرگ را در یک فرایند اجرایی تعریف کرد و بر اساس استانداردهای اجرایی آن را به جایی رساند که بتوان بسته‌های قابل ارائه به دانشگاه‌ها جهت اجرا در قالب پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی عرضه کرد.
معاون پژوهشی وزیر علوم اضافه کرد: در این شرایط اتفاق خوب این است که چالش دیروز به فرصت امروز تبدیل می‌شود.