اروپا به دنبال حفظ برجام

رهبران اتحادیه اروپا آخرین تلاش های دیپلماتیک خود را برای حفظ برجام آغاز کرده اند. آن ها سعی دارند پیش از پایان ضرب الاچل 22 اردیبهشت «دونالد ترامپ»، مانع خروج رئیس جمهوری ایالات متحده از توافق هسته ای با ایران شوند.

به همین منظور «امانوئل مکرون» رئیس‌ جمهوری فرانسه برای دیدار با ترامپ به واشنگتن سفر کرده است. به نظر می رسد علاوه بر موضوعات مورد توجه دو طرف در حیطه روابط دوکشور و مبادلات اقتصادی و سیاسی در دو سوی آتلانتیک، ایران و توافق هسته ای برجام یکی از موضوعات مهم در مذاکرات آن ها باشد.

رئیس جمهوری فرانسه پیش از سفر به ایالات متحده در گفت وگو با شبکه تلویزیونی فاکس نیوز آمریکا بر ضرورت حفظ برجام تاکید و استدلال کرد که هیچ جایگزینی برای برجام وجود ندارد.

مکرون اعتقاد دارد ممکن است از دید مقام های آمریکایی این توافق ناکامل باشد اما آن ها هیچ برنامه و گزینه بهتری را برای آن ندارند. وی حتی در واشنگتن در دیدار با رئیس جمهوری آمریکا که بار دیگر توافق هسته ای را فاجعه بار نامید، همین نکات را متذکر شد و خاطر نشان ساخت: باید به مسائل در چارچوب منطقه خاورمیانه و مشکلات آن پرداخته شود.

مکرون هدف همه کشورها را جلوگیری از افزایش سلاح هسته ای در منطقه عنوان کرد اما موضوع اصلی را در این امر دانست که تاکنون بهترین راه حل برای این مساله، توافق هسته ای برجام بوده است.

**مکرون در برابر پافشاری های ترامپ

جالب اینجاست که چند روز پس از رئیس جمهوری فرانسه، «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان نیز به دیدار ترامپ می رود. با این حال اگرچه در چند ماه گذشته گفت وگوهای دیپلماتیک فراوانی میان اروپا و آمریکا در این زمینه انجام شده است اما کارشناسان تاکید دارند هیچ فردی نمی داند که آیا اروپا توانسته است رئیس جمهوری آمریکا را متقاعد سازد.

تارنمای شبکه یورو نیوز در مورد توانایی های مکرون و مرکل در متقاعد ساختن ترامپ برای خارج نشدن از برجام عنوان داشت: کشورهای اروپایی و پارلمان این اتحادیه خواستار ادامه حضور آمریکا در برجام هستند.

اما با وجود همه حمایت های بین المللی از برجام، تندروهای آمریکایی همچون «مایک پومپئو» و «جان بولتون» که به تازگی به گروه نزدیکان ترامپ اضافه شده اند به دنبال خروج از توافق هستند. آن ها با وجود تایید پایبندی ایران از سوی آژانس بین المللی انرژی اتمی مدعی هستند که ایران به جامعه جهانی و بازرسان اطلاعات کامل نمی دهد.

بر اساس تحلیل یورونیوز، اروپا در تلاش است تا برای راضی کردن رئیس جمهوری ایالات متحده بر تحریم ها علیه ایران اضافه کند؛ حتی اگر این موضوع اتفاق بیافتد خواسته هایی که ترامپ به دنبال آن است اجرایی نمی شوند.

روزنامه واشنگتن پست نیز نوشت: اختلاف نظر میان ترامپ و مکرون در زمینه توافق هسته ای ایران آشکار است اما با این حال اروپا به دنبال حفظ برجام است. اروپا از خروج آمریکا از توافق هسته ای تعجب نخواهد کرد زیرا رئیس جمهوری آمریکا بارها مخالفت خود را با برجام اعلام کرده است. دلیل اروپا این است که این توافق که از سوی آمریکا نامناسب و ناکافی خوانده می شود بهتر از هیچ است.

تحلیلگران غربی بر این اعتقاد هستند که اروپایی ها می توانند بدون حضور آمریکا هم توافق هسته ای را حفظ کنند اما هزینه سیاسی بالایی را باید پرداخت کنند. اگر آمریکا بر خواست خود برای خروج از برجام پافشاری کند، کشورهای اروپایی نیز موضعی مشابه چین و روسیه برای حفظ توافق خواهند داشت. در این صورت اروپا در کنار این دو کشور به همراه ایران در مقابل خواست آمریکا قرار می گیرند.

**بازندگان واقعی

دیدگاه غالب در میان مقامات و تحلیلگران غربی این است که در شرایط کنونی ایران همه تعهدات خود را اجرایی کرده است و در صورت فروپاشی برجام، کشورهای غربی به ویژه آمریکا ضرر می کنند.

روزنامه یو.اس.ای تودی در توصیه ای به رئیس جمهوری آمریکا نوشت: «حرف مکرون را گوش کن و توافق هسته ای ایران را نگه دار» زیرا اگر این توافق هسته ای بی اعتبار شود چه دلیلی وجود خواهد داشت که «کیم جونگ اون» برای امضای توافق اقدام کند؟

ترامپ با خروج از توافق اقلیمی پاریس و نپذیرفتن مشارکت تجاری ترانس پاسیفیک ( پیمان سرمایه‌گذاری و مقررات‌ گذاری بین ۱۲ کشور حاشیه اقیانوس آرام به جز چین) است دچار اشتباهاتی در سیاست خارجی خود شد.

اما به نوشته این روزنامه آمریکایی، تصمیم غلط در مورد ایران می تواند ساختار رژیمی را که با امضای توافق تقویت شد به مخاطره بیاندازد. به همین دلیل مکرون در سفر سه روزه خود به واشنگتن ماموریت دارد تا توافق هسته ای سال 2015 را نجات دهد. این تحلیل دلایلی را که باعث می شوند ترامپ به برجام متعهد بماند این گونه بر شمرد: ایران به توافق پایبند است؛ رهبر کره شمالی به مذاکره با ترامپ بی اعتماد می شود؛ برجام از تشدید درگیری ها جلوگیری کرد و با حفظ توافق هسته ای منطقه و جهان مکانی امن تر خواهد بود.

اینکه خروج از توافق هسته ای به نفع چه طرفی خواهد بود موضوع مورد توجه همه کارشناسان است. بسیاری از آن ها آمریکا را بزرگترین ضررکننده ارزیابی می کنند.

گزارش شبکه تلویزیونی سی.ان.ان آمریکا در مورد سفر مکرون به آمریکا، به پاسخ این پرسش پرداخت که با خروج ترامپ از توافق هسته ای چه کسی آسیب می بیند؟ در چارچوب این تحلیل نخستین تاثیر تحریم ها علیه ایران ایجاد تنش شدید در بازار جهانی عرضه نفت و در نتیجه گرانی سوخت خواهد بود. این امر موجب نارضایتی های زیادی در آمریکا به علت گران شدن بنزین می شود.

علاوه بر این دو شرکت بوئینگ و ایرباس هم به شدت از وضع تحریم های جدید ناراضی خواهند بود زیرا آن ها بزرگترین قراردادهای فروش هواپیمای مسافربری را با ایران امضا کرده اند.

بوئینگ قرار داد 8 میلیارد دلاری را برای ساخت 80 فروند با ایران امضا کرد که نخستین هواپیما قرار است تا چند ماه دیگر تحویل تهران شود. این شرکت اعلام کرده است با این قرارداد 100 هزار شغل برای شهروندان آمریکایی تضمین می شود. البته این شرکت قراردادهای دیگری را هم با شرکت های خصوصی ایران به امضا رسانده است.

از طرف دیگر ایرباس نیز قرارداد فروش 100 فروند هواپیما به ایران را به ارزش حدود 10 میلیارد دلار امضا کرده است. انجام این توافق ها و فروش این هواپیماهای مسافربری در صورت تحریم دوباره ایران با دردسرهای جدی روبرو خواهند شد.

همچنین قراردادهای گوناگون تجاری به ارزش میلیاردها دلار از سوی شرکت های بزرگ بین المللی همچون توتال و فولکس واگن و دیگر بنگاه ها در اروپا و آسیا برای سرمایه گذاری در ایران امضا شده اند. به علاوه با اقدام احتمالی ترامپ علیه برجام بسیاری از گردشگران که برای سفر به ایران برنامه ریزی کرده اند در کنار هتل ها و خطوط هوایی دچار مشکل می شوند.

به اعتقاد تحلیلگران اقتصادی به طور عمده طرف متضرر از خروج آمریکا از توافق، کشورهای غربی هستند گرچه این موضوع بر شرایط داخلی ایران هم تاثیرگذار خواهد بود. یکی از مهمترین پیامدها بر اقتصاد ایران وارد می شود که در حال رشد بود در آن شرایط دچار چالش می شود. با اقدام احتمالی ترامپ، ارزش ریال نسبت به ارزهای خارجی کاهش بیشتری پیدا می کند و از رشد اقتصاد ایران کاسته می شود.