"سلامت"، "اجتماعی" می‌شود + جزییات
معاون اجتماعی وزیر بهداشت ضمن تشریح اقدامات وزارت بهداشت در زمینه سه جنبه اجتماعی شدن سلامت یعنی مشارکت مردم، همکاری‌های بین‌بخشی و مشارکت افراد شاخص در حوزه سلامت، مهم‌ترین برنامه‌های وزارت بهداشت را در این حوزه و در سال ۹۷ برشمرد.
دکتر محمدهادی ایازی با اشاره به اقداماتی که در حوزه اجتماعی شدن سلامت انجام شده است، گفت: اولا باید به این پرسش پاسخ دهیم که هدف‌مان از اجتماعی شدن سلامت چیست و اصلا اجتماعی شدن سلامت به چه معنی است؟. باید توجه کرد که اولین مساله در اجتماعی شدن سلامت موضوع مشارکت است. به این معنی که مردم در امور مربوط به سلامت خودشان نقش‌آفرین باشند. بنابراین ما باید زمینه مشارکت مردم را فراهم کنیم؛ چراکه مردم می‌توانند در حفظ سلامتی خودشان مشارکت داشته باشند.
وی افزود: دومین جنبه اجتماعی شدن سلامت، مساله همکاری و مشارکت سازمان‌ها با عنوان مشارکت بین‌بخشی در حوزه سلامت است. باید توجه کرد که همه دستگاه‌های موجود در کشور اعم از محیط زیست، شهرداری‌ها، وزارت ارشاد و... و. در سلامت جامعه نقش دارند. مشارکت افراد خاص و صاحب‌نظر نیز سومین جنبه اجتماعی شدن سلامت است؛ به‌طوریکه افراد خاص اعم از چهره‌های فرهنگی، هنری، ورزشی و... که در میان مردم دارای نفوذ هستند می‌توانند در سلامتی مردم نقش داشته باشند.
ایازی درباره اولین جنبه اجتماعی شدن سلامت یعنی مشارکت مردمی، گفت: موضوع مشارکت مردم در سال‌های گذشته در چند بخش حوزه سلامت دیده شده است؛ اول مشارکت در توسعه زیرساخت‌های سلامت بوده که با کمک خیرین سلامت انجام شده است. باید توجه کرد که درحال حاضر ۸۷۵ خیریه سلامت در کشو وجود دارد که این خیریه‌ها ۴۰ بیمارستان و ۴۰۰ درمانگاه برای ارائه خدمت به مردم دارند.
راه‌اندازی ۲۷۰ خیریه پشتیبان بیمارستان در کشور
معاون اجتماعی وزیر بهداشت با بیان اینکه پیش‌بینی کرده‌ایم که حدود ۵۷۰ خیریه به عنوان پشتیبان بیمارستان‌های دولتی راه‌اندازی شود، افزود: تاکنون حدود ۲۷۰ مورد خیریه پشتیبان بیمارستان در کشور راه‌اندازی شده است. اقدام دیگر در این زمینه حمایت و تعامل با سازمان‌های مردم‌نهاد سلامت بوده است. خوشبختانه در این دوره سازمان‌های مردم نهاد سلامت سازوکاری در داخل وزارتخانه پیدا کردند. در گذشته نه خیریه‌ها و نه سمن‌ها در وزاررت بهداشت متولی نداشتند، اما اکنون با راه‌اندازی معاونت اجتماعی این سازمان‌ها و خیریه‌ها متولی دارند.
وجود ۶۸۰ سازمان مردم‌نهاد سلامت در کشور
ایازی با بیان اینکه در حال حاضر ۶۸۰ سازمان مردم‌نهاد در حوزه سلامت و در شهرستان‌ها، استان‌ها و مرکزیت کشور فعالیت دارند، ادامه داد: برخی از این سازمان‌ها به صورت ملی فعالیت می‌کنند مانند انجمن ام‌اس، هموفیلی، تالاسمی و...، برخی هم فقط در سطح استان فعالند و در فرهنگسازی، آموزش و ... می‌توانند نقش‌آفرین باشند و در عین حال می‌توانند مطالبات بیماران را هم دنبال کنند. بر همین اساس با پیگیری همین سازمان‌ها و مساعدت مجلس شورای اسلامی امسال چهار بیماری به لیست بیماری‌های خاص اضافه شد که شامل بیماری اوتیسم، ام‌اس، بیماری‌های متابولیک و ای‌بی بود.
راه‌اندازی کانون‌های سلامت در محله‌ها
وی به برخی مصوبات شورای‌عالی سلامت و امنیت غذایی که با ریاست رییس جمهور برگزار می‌شود، اشاره و اظهار کرد: در شورای‌عالی سلامت و امنیت غذایی که در آذر ماه سال ۹۶ برگزار شد، مصوب شد که کانون‌های سلامت در سطح محلات در کل کشور راه‌اندازی شود. باید توجه کرد که راه‌اندازی این کانون‌ها فرصتی را ایجاد می‌کند تا مردم به صورت ساختارمند درگیر مسائل مربوط به سلامت‌شان شوند. به عنوان مثال ما در کشور حدود پنج میلیون نفر مبتلا به دیابت داریم و حدود پنج میلیون نفر هم در آستانه دیابت قرار دارند، این افراد برای داشتن یک زندگی خوب باید سبک زندگی‌شان را اصلاح کنند. این اقدامات می‌تواند در سطح محله انجام شود؛ به‌طوریکه در سطح محلات کانون‌های سلامت را راه‌اندازی کنیم، به افراد آموزش داده و توانمندشان کنیم تا سبک زندگی‌شان را اصلاح کنند.
۸.۲ درصد از ایرانیان سالمندند
ایازی افزود: همچنین در حال حاضر ۸.۲ درصد مردم کشور سالمندند و در برخی از استان‌ها این رقم بسیار بیشتر است. به عنوان مثال در گیلان حدود ۱۳.۲ درصد سالمند وجود دارد. بنابراین خانه سالمندان می‌تواند در سطح محله شکل بگیرد، برای افراد سالمند برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی برگزار شده و زندگی بهتر داشته باشند و کیفیت زندگی‌شان ارتقاء یابد یا در حوزه سلامت مادر و کودک می‌توان اقداماتی را انجام داد. باید بدانیم که از روزی که نطفه در رحم مادر بسته می‌شود تا پایان دو سالگی را ۱۰۰۰ روز طلایی می‌نامیم که بالغ بر ۹۰ درصد انسان در این ۱۰۰۰ روز شکل می‌گیرد و بیشترین سرمایه‌گذاری را باید برای این دوران داشته باشیم، اما بسیاری از مادران و پدران از این موضوع اطلاع ندارند. اگر ما کارگاه‌های مادر و کودک را در سطح محلات برگزار کنیم و افراد در این کارگاه‌ها شرکت کنند، می‌توانند روی رشد فرزندان‌شان تاثیرات خوبی داشته باشد. همه این موضوعات می‌تواند تعیین‌کننده باشد و به همین دلیل ما در سطح محلات کار می‌کنیم.
وی با بیان اینکه بنابراین با راه‌اندازی کانون‌های سلامت می‌خواهیم اقداماتی را انجام دهیم که هزینه بالایی ندارند، اما فوق‌العاده تاثیرگذار هستند، ادامه داد: این اقدامات بیشتر جنبه آموزشی، توانمندسازی، پیشگیری، اصلاح سبک زندگی و... و. را دارد. اتفاقا سازمان جهانی بهداشت و مراکز تحقیقاتی خودمان توصیه کردند که باید بیشتر در این حوزه‌ها سرمایه‌گذاری کنیم. زیرا اگر قرار باشد بگذاریم مردم بیمار شوند و بعد برایشان بیمارستان بسازیم، هرچقدر بیمارستان بسازیم و هرچقدر هم پول صرف کنیم، باز هم کم است. درحالیکه اگر کاری کنیم که مردم سبک زندگی‌شان را اصلاح کنند، نیازی به افزاییش بیمارستان‌ها نیست، بلکه می‌توانیم با بهبود بیمارستان‌های موجود مشکلات مردم را رفع کنیم.
راه‌اندازی ۴۵۰ کانون سلامت محله در سال ۹۷
معاون اجتماعی وزیر بهداشت با بیان اینکه قرار است امسال در هر شهرستان حداقل یک کانون سلامت راه‌اندازی کنیم، گفت: برآورد می‌شود که در سال جاری حدود ۴۵۰ کانون سلامت محله راه‌اندازی شود. در حال حاضر اولین کانون سلامت محله در رشت راه‌اندازی شد و این اقدام می‌تواند در شهرهای دیگر هم انجام شود. باید توجه کرد که یکی دیگر از مصوبات شورای‌عالی سلامت و امنیت غذایی که به اجتماعی شدن سلامت کمک می‌کند، بحث مجمع سلامت محله است. در محله باید مجمع سلامت محله شکل بگیرد و سه گروه در محله دور هم جمع شوند؛ یکی مدیران محله‌ای اعم از مدیران مدارس، مدیران کانون‌های فرهنگی، کلانتری و... و. دوم فرهیختگان محله اعم از استاد دانشگاه، روحانی و ... و سوم نمایندگان مردم محله که این سه گروه جلساتی برگزار کرده و موضوعات مربوط به محله را در حوزه سلامت مورد بحث قرار می‌دهند. به عنوان مثال اقداماتی در زمینه محیط زیست محله، جمع‌آوری زباله‌ها، تقویت کانون‌های سلامت و برگزاری کارگاه‌ها، اجرای برنامه‌های ورزشی در محله و... و. را انجام داده و مشکلات محله را هم به مراجع بالادستی اعلام می‌کنند. مجمع سلامت محله به نوعی پل ارتباطی بین مردم با دستگاه‌های دلتی بالادستی است. ما پیش‌بینی کرده‌ایم که در سال ۹۷ مجمع ملی محلات را در سطح کشور دنبال و راه‌اندای کنیم و حداقل در هر شهرستان برنامه‌ریزی کردیم که یک مجمع سلامت محله راه‌اندازی کنیم.
وی تاکید کرد: نسبت به راه‌اندازی کانون‌های سلامت در حاشیه شهرها و مناطق محروم توصیه و تاکید بیشتری داریم. زیرا موضوع سلامت و آسیب‌های اجتماعی در حاشیه شهرها بیشتر اهمیت دارد و از فضای مراکز جامع سلامت برای این کار استفاده می‌کنیم. در روستاها هم کانون‌های سلامت را راه‌اندازی می‌کنیم تا شورای روستاها هم درگیر مسائل مربوط به سلامت شوند.
ایازی با بیان اینکه مصوبه دیگر شورای‌عالی سلامت و امنیت غذایی این بود که در هر شهرستان یک مجمع سلامت شهرستان هم راه‌اندازی کنیم، گفت: این اقدام را از سال ۹۶ آغاز و در بسیاری از شهرستان‌ها این مجمع را راه‌اندازی کرده‌ایم. رییس آن فرماندار و دبیرش رییس شبکه بهداشت وزارت بهداشت است. پیش‌بینی ما این است که تا پایان بهار ۹۷ تمام مجمع سلامت شهرستان‌ها را راه‌اندازی کنیم. یکی دیگر از مصوبات شورا این بود که مجامع سلامت را در سطح استان نیز ایجاد کنیم که این اقدام هم از سال ۹۶ آغاز شده و پیش‌بینی می‌شود تا پایان اردیبهشت ماه تمام مجمع سلامت استان‌ها تشکیل شوند. در حال حاضر مجمع سلامت را در بالغ بر ۲۰ استان را برگزار کردیم. به نظر می‌رسد با این مصوبات و با سازوکارهای پیش‌بینی شده بتوانیم مشارکت مردم را به صورت سازمان‌یافته در حوزه سلامت افزایش دهیم.
وی با بیان اینکه طبق بند دوم سیاست‌های رهبری مردم باید به صورت ساختارمند در حوزه سلامت حضور یابند، گفت: بنابراین جنبه‌های مشارکت مردم در حوزه سلامت یکی در توسعه زیرساخت‌هاست که این کار را نظام‌مندتر کردیم، یکی در حوزه مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد برای آموزش و... بوده و دیگری در قالب کانون‌های سلامت و برگزاری کانون‌ها و مجامع سلامت خواهد بود.
ایازی با اشاره به جنبه دیگر اجتماعی شدن سلامت، یعنی مساله مشارکت‌های بین‌بخشی، گفت: در حوزه مشارکت‌های بین‌بخشی هم تفاهم‌نامه‌های متعددی در سطح کشور و در استان‌ها بین وزارت بهداشت و بخش‌های مختلف مبادله شده است که در حال حاضر با برخی دستگاه‌ها مانند وزارت ورزش، شورای‌عالی استان‌ها، و... تفاهماتی داشتیم و اقداماتی هم انجام شده است. در سطح استان‌ها هم دانشگاه‌های علوم پزشکی در این زمینه عمل می‌کنند. ما در سطح استان‌ها اعلام کردیم که هر دستگاهی باید یک رابط سلامت داشته باشد که با نام پیام‌گذار سلامت فعالیت می‌کند. این افراد در هر ماه جلسه گذاشته و موضوعات سلامت را در دستگاه‌های مختلف بررسی کرده و مصوباتی را هم به دستگاه‌ها ابلاغ می‌کنند. خوشبختانه این اقدام در بسیاری از استان‌ها شکل گرفته است. بنابراین بحث مشارکت‌های بین‌بخشی را در این چارچوب پیش می‌بریم.
وی درباره سومین جنبه اجتماعی شدن سلامت، یعنی استفاده از افراد شاخص در حوزه سلامت، گفت: در این زمینه هم سازوکارهایی را ایجاد کردیم تا گروه‌های مختلف فرهنگی و هنری را در حوزه سلامت فعال کنیم. بر این اساس در دو سال گذشته جشنواره فیلم سلامت را برگزار کردیم و امسال نیز سومین جشنواره فیلم سلامت از ابتدای شهریور برگزار می‌شود. خوشبختانه تولیدات در حوز ه سلامت افزایش یافته است. همچنین دومین دوره جشنواره شعر سلامت هم امسال برگزار می‌شود و جشنواره رسانه‌های دیجیتال را هم در مهر یا آبان ماه امسال برگزار می‌کنیم.
ایازی با بیان اینکه اپلیکیشن‌های فراوانی در حوزه سلامت تولید شده است، افزود: در جشنواره رسانه‌های دیجیتال افراد فعال در این حوزه را مورد ارزیابی و داروری قرار می‌دهیم. طبق گفته رییس جمهور حوزه فضای مجازی هم می‌تواند در زمینه اشتغال و هم در پیشبرد کارها موثر باشد و ما در این حوزه‌های سرمایه‌گاری زیادی کرده‌ایم. این حوزه می‌تواند به مشارکت مردم هم کمک کند. بر همین اساس تاکنون ۱۶۰ دیرین دیرین در حوزه سلامت تولید شده و پیش‌بینی کردیم که در حوزه انیمیشن و رئال هم تولیدات جدیدی را داشته باشیم. باید توجه کرد که با این اقدامات از ظرفیت‌های فرهنگی و هنری جامعه به نفع سلامت استفاده کرده‌ایم.