جنگ داعش هنوز تمام نشده است

 روزنامه واشنگتن پست در گزارشی می‌نویسد: «هاشم الهاشمی، یکی از تحلیلگران امنیتی و مشاور دولت عراق و آژانس‌های کمک‌رسان خارجی می‌گوید: حدود ۱۰۰۰ شبه نظامی داعشی در هشت ماه گذشته وارد عراق شده‌اند که ورود اکثر آنها پس از فروپاشی و شکست این گروه تروریستی در سوریه در مارس سال جاری میلادی صورت گرفته است.

این شبه نظامیان که اکثرا عراقی هستند و از داعش در سوریه تبعیت می‌کنند، حالا برای پیوستن به گروه‌های شبه نظامی در مناطق روستایی ناهموار عراق هستند و با تبحری که در حفر تونل و ایجاد  مکان‌های مخفی دارند، خود را در این مناطق پنهان می‌کنند.

این شبه نظامیان از تاریکی شب برای پوشش حملات تک تیراندازی خود و بمب‌گذاری‌های کنار جاده‌ای چند بار در هفته بهره می‌برند.

حملات آنها که اکثرا در خارج از شهرهای بزرگ روی می‌دهد، اغلب فرصت‌طلبانه است و آنها رهبران قبایل و نیروهای امنیتی دخیل در مبارزه با خود را هدف حملاتشان قرار می‌دهند. انفجار اخیر در ماه جاری میلادی در شهر کرکوک، واقع در شمال عراق از سوی داعشی‌ها باعث کشته شدن دو موتورسوار شد. حمله دیگری در دیاله واقع در شرق این کشور نیز علیه شبه‌نظامیان حامی دولت بود.

رسانه وابسته به داعش فیلم‌های وحشتناکی را منتشر کرد که ترور شبه نظامیان حامی دولت و اشخاص برجسته محلی نظیر "مختارها" را نشان می‌دهد که وظیفه کمک به نیروهای امنیتی برای تعیین هویت افراد مرتبط با این گروه تروریستی را برعهده دارند.

یکی از افراد ربوده شده در یک فیلم که اوایل سال جاری میلادی منتشر شد، با اشاره به افراد شبیه به خودش که با نیروهای دولتی همکاری داشته‌اند، گفت: به تمامی مختارها هشدار می‌دهم که داعش می‌تواند به هر جا که می‌خواهد، دسترسی داشته باشد.

حتی شکارچیان قهار شبه نظامیان داعش هم پس از نزدیک شدن به مخفیگاه‌های بیابانی آنها ربوده می‌شوند.

نیروهای امنیتی عراقی ماه جاری میلادی اعلام کردند که یک کمپین جدید نظامی را برای تضمین امنیت و پاکسازی این بیابان در سراسر مرز ۳۷۰ مایلی با سوریه آغاز کرده‌اند. ظرف چند روز، آنها گزارش دادند که کارخانه‌های بمب‌سازی را در این منطقه کشف کردند و گفتند، چندین شبه نظامی از پای درآمدند.

باید گفت که چالش ریشه‌کنی شبه نظامیان داعشی به نظر دلهره آور می‌آید.

سرهنگ "سعد محمد" در مسیر حرکتش به سمت استان الانبار می‌گوید: ببینید آنها – شبه نظامیان داعش – کجاها مخفی می‌شوند. اینجا بیابان است. اینجا تا چشم کار می‌کند، غار است. اینجا جایی است که هیچکس نمی‌تواند بطور کامل روی آن کنترل داشته باشد. چه تعداد واحد نظامی باید برای تامین امنیت هر وجب از اینجا در اختیار داشته باشیم؟ خوب مشخص است، خیلی. هیچکس چنین ظرفیت و قابلیتی را ندارد.

سرهنگ سعد محمد که یکی از نیروهای کارکشته کمپین مبارزه با داعش است و این گروه را شکست داده، ادامه می‌دهد: من در تمام نبردهای بزرگی که نیروهای ارتش عراق برای بیرون راندن و شکست تروریست‌های داعش داشته، شرکت کردم. در نبردی در نزدیکی شهر مرزی خاک آلود "القائم" در سال ۲۰۱۷ هفت گلوله به سینه من اصابت کرد.

دولت عراق اواخر ۲۰۱۷ بود که پیروزی خود را بر خلافت داعش اعلام کرد؛ درست یک ماه پس از آنکه نیروهای امنیتی این شبه‌نظامیان را از این شهر مرزی بیرون راندند؛ شهری که درست در کرانه شرقی رود فرات قرار دارد.

بهار امسال هم توجه سربازان عراقی در حالی به سمت سوری رود فرات جلب شد که موضع نهایی این گروه تروریستی بود. نیروهای مورد حمایت آمریکا ده‌ها هزار تن از پیروان جان‌سخت داعش را در روستای باغوز سوریه در حالی محاصره کردند که بسیاری از آنها زیر زمین مخفی شده بودند؛ این محاصره و دستگیری در طول نبردی چند هفته‌ای برای بازپس‌گیری نیم مایل باقی مانده تحت کنترل داعش صورت گرفت. به گفته سربازان، رود فرات زیر حملات سنگین هوایی قرار داشت و اجساد مردانی غرق شده را با خود برد که تلاش می‌کردند، فرار کنند.

به گفته مقام‌های آگاه، اگرچه حالا رودخانه کاملا آرام است اما شبه نظامیان داعش به خزیدن خود به سمت عراق ادامه می‌دهند و اغلب این کار را با جا زدن خودشان به صورت چوپان‌ها انجام می دهند و در اکثر موارد شناسایی هم نمی‌شوند و مقصدشان هم مشخص نیست. برخی از شبه‌نظامیان با پای پیاده سفر می‌کنند. بیشتر شایع است که آنها با مخفی کردن خود در خودروها از طریق بیابان سفر می‌کنند که البته برخی اوقات پهپادهای شناسایی آنها را رهگیری می‌کنند و هدف حملات هوایی ائتلاف تحت رهبری آمریکا قرار می‌گیرند.

یکی از فرماندهان نظامی عراقی می‌گوید: زمانیکه شبه نظامیان داعشی در مرکز توجه هستند، آنها را به شدیدترین شکل ممکن هدف قرار می‌دهیم. آنها هم برای زنده ماندن، مبارزه می‌کنند.

یکی دیگر از مقام‌های ارشد نظامی با توصیف یکی از حملات اخیر علیه مخفیگاه داعش نزدیک شهر الرطبه در غرب عراق می‌گوید هلیکوپتری که سربازانش را منتقل می‌کرد، پیش از آنکه فرود بیاید، هدف آ.پی.جی قرار گرفت. اینها نبردهای خشنی هستند. آنها دست بردار نیستند.

به گفته وزارت دفاع عراق و تحلیلگرانی که فعالیت داعش را رصد می‌کنند، گروه‌های تابعه داعش به شدت به مناطق دورافتاده روستایی محدود می‌شوند. یکسری شاخص‌های محدودی وجود دارد که بر اساس آنها، این گروه می‌تواند یک بار دیگر کنترل بخش‌های بزرگی از قلمرو را به دست بگیرد یا از حمایت چشمگیری برخوردار شود. اما کارشناسان هشدار می‌دهند که شبه‌نظامی‌گری سطح پایین می‌تواند باعث شود تا  جوامع هراسان و ترسیده، چشم خود را بر روی فعالیت این گروه که در حال حفر تونل هستند، ببندند؛ اقدامی که باعث به وجود آمدن یک چالش طولانی مدت می‌شود.

"سام هلر"، کارشناس گروه بین‌المللی بحران می‌گوید: واقعا ضرورتی ندارد که برای وادار کردن مردم برای عدم انجام کاری، نظر و حمایت آنها را جلب کنیم.

او می‌گوید:‌ الان مشخص شده که در ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ بسیاری از افراد دقیقا نمی‌دانستند داعش چیست یا اینکه تفاوت آن با سایر گروه‌های مخالف دولت چگونه است. حالا تعداد زیادی از این جوامع، آن دسته از افرادی را که رابطه‌ای با این گروه دارند، به صورت کلی اخراج کرده‌اند.

داعش در جریان قدرت‌گیری، خودش را مدافع جوامع مسلمان اهل تسنن اعلام کرد. از آن زمان، افت و خیز این گروه، اساس ملی عراق را برهم زد، جوامع را دچار گستسگی کرد و در تخریب تمامی مناطق در حالی دست داشت که ائتلاف تحت رهبری آمریکا برای راندن داعشی‌ها در نبردهایی پر زحمت گیر افتاد.

به گفته برخی از سکنه، وحشی‌گری این افراط گرایان و ترومای جنگ، برخی از غیرنظامیان را بر آن داشته تا اطلاعات خود را با سرویس‌های امنیتی عراقی به اشتراک بگذارند. خویشاوندان نزدیک و برخی اوقات دور این شبه‌نظامیان گاهی از بازگشت به روستاهای محل سکونت خود بازداشته می‌شوند.

در سراسر مسیر القائم، جای زخم‌های نبردهای اولیه با داعش هنوز مشهود است. زندگی به برخی از شهرها برگشته اما سایر مناطق هنوز به شدت متروک و ساکت است و خانه‌ها و مغازه‌ها به واسطه حملات هوایی به تلی از خاک بدل شده‌اند. بسیاری از مردم مفقود هستند و خانواده‌ آنها هنوز نمی‌دانند وابستگانشان مرده‌اند یا زنده هستند.

"شیخ احمد الصناد"، از سالخوردگان محلی می‌گوید: مردم الانبار هم مثل دولت دوست ندارند تحت کنترل داعش زندگی کنند.

اما داعش در پروپاگاندای خود همچنان ثابت قدم و استوار عمل می‌کند. راوی یک فیلم خشن و وحشیانه که ماه گذشته میلادی با تصاویری از ترورهای شبانه پخش شد، می‌گوید: این جنگ هنوز تمام نشده است؛ هنوز فصل‌های زیادی بین ما و شما نانوشته مانده که باید آنها را با خون نوشت.»