پاسخ انگلیس به صحبت‌های ظریف درباره کاهش تعهدات برجامی

وزارت خارجه انگلیس در بیانیه‌ای روز پنجشنبه (۱۴ شهریور) به سومین گام ایران برای کاستن از تعهدات خود در برجام واکنش نشان داد. 

وزارت خارجه انگلیس در این بیانیه گفته است: «قصد ایران برای معلق کردن محدودیت های مربوط به تحقیق و توسعه هسته‌ای به شدت نگران کننده است.»

دولت انگلیس در ادامه این بیانیه تلاش کرده با ترسیم فضای تنش، سطح مطالبات مورد انتظار ایران از برجام را به «کاستن از تنش‌ها» تقلیل دهد. 

در بیانیه روز پنجشنبه لندن آمده است: «گام سوم ایران برای فاصله گرفتن از تعهدات خود ذیل توافق هسته‌ای به خصوص در زمانی که ما و همکاران اروپایی‌مان سخت در تلاش برای کاستن از تنش‌ها با ایران هستیم، ناامید کننده است.»

دولت آمریکا در ماه‌های گذشته به منظور متوقف کردن اقدامات ایران جهت کاستن از تعهدات برجامی به اقدامات تحریک‌آمیزی مانند اعزم یک ناوگروه، چند بمب‌افکن بی‌-۵۲ و چند جنگنده اف-۲۲ به منطقه روی آورده است.

رسانه‌های جریان اصلی آمریکا و کشورهای غربی، بعد از این اقدامات احتمال بروز جنگ میان ایران و آمریکا را واقعی توصیف می‌کردند.

• «بازی بزدل» یک «دیوانه»

با این حال، برخی از دیگر تحلیلگران این اقدامات دولت ترامپ را بخشی از دو راهبرد «مرد دیوانه» و «بازی بزدل» برای وادار کردن ایران به عقب‌نشینی از مواضعش توصیف کرده‌اند. 

در تئوری «مرد دیوانه» که استفاده از آن در جهان سیاست معمولاً به «ریچارد نیکسون» نسبت داده می‌شود یکی از بازیگران سعی می‌کند خودش را دیوانه‌ای پیش‌بینی‌ناپذیر و بی‌ثبات معرفی کند که در صورت عدم قبول شرایط مطرح‌شده از طرف او، مشخص نیست چه رفتاری خواهد کرد. 

«بازی بزدل» هم نظریه‌ای برای توصیف الگوی درگیری میان دو بازیگری است که در یک موقعیتِ آبستنِ خطرات هراسناک، باید سعی کنند خودشان را شجاع نشان داده و طرف مقابل را از میدان به در کنند.

برای توضیح «بازی بزدل» از مثال دو راننده استفاده می‌شود که از دو سوی مقابل در جاده‌ای به سمت هم حرکت می‌کنند؛ پیروز میدان کسی است که بتواند راننده دیگر را از مسیر منحرف کند. راننده‌ای که منحرف می‌شود بازنده است و لقب «بزدل» به او اطلاق می‌شود. 

اگر یکی از راننده‌ها بتواند خودش را آنقدر شجاع نشان دهد که هراسی از برخورد و تصادف با طرف مقابل ندارد ممکن است روی محاسبات راننده مقابل اثر گذاشته و او را وادار به انحراف از جاده کرده و پیروز رقابت شود.

تحلیلگران می‌گویند ترامپ در سیاست خود در قبال ایران از یک طرف قصد دارد خودش را بازیگری پیش‌بینی‌ناپذیر و بی‌ثبات نشان دهد که رفتار بعدی‌اش به هیچ عنوان مشخص نیست و از طرف دیگر، سعی می‌کند طوری وانمود کند که برای هر موقعیت خطرناک آماده است و این طرف مقابل است که باید از سر راه او کنار رود.  

ترامپ، البته نشان داده در مواقعی که احساس می‌کند طرف مقابل جدی است و از سر راهش کنار نمی‌رود از موضعش عقب‌نشینی می‌کند. به عنوان مثال، او پس از آنکه ایران یک پهپاد این کشور را سرنگون کرد ابتدا ایران را تهدید کرد، اما اندکی بعد عقب‌نشینی کرد.  

رئیس‌جمهور آمریکا بعد از آن واقعه ابتدا در توئیتر نوشت «ایران مرتکب اشتباه بزرگی شد.» در حالی که پس از آن توییت برخی تصور می‌کردند واشنگتن به سوی اقدام نظامی علیه ایران حرکت می‌کنند، بعداً مشخص شد که نگرانی ترامپ از تبعات سیاسی و نظامی گسترده درگیری با ایران، او را از چنین اقدامی بازداشته است.

ترامپ بعدا در توجیه خودداری از صدور دستور درگیری نظامی با ایران، مدعی شد که تصور می‌کند هدف قرار دادن پهپاد حاصل یک اشتباه فردی بوده است. رئیس‌جمهور آمریکا ساعاتی بعد از ایران به دلیل آنکه یک هواپیمای دارای سرنشین را هدف قرار نداده، تشکر کرد و تایید کرد که ایران می‌توانسته یک هواپیمای نظامی دارای ۳۵ سرنشین را هدف قرار داده و ساقط کند.