۲ هفته سرنوشت ساز برای ترکیه در مقابله با کرونا

امروز چهارمین جمعه‌ای است که در مساجد ترکیه نیز مانند بسیاری از کشورهای دیگر٬ از ترس شیوع کرونا٬  نماز جمعه اقامه نمی‌شود.

حالا یک ماه سپری شده و ترکیه با تمام توان در حال مبارزه با کرونا است. امروز دقیقاً روزی است که یک ماه از اعلام نخستین مورد ابتلا به کرونا در ترکیه سپری شد.

30 روز پیش٬ فخرالدین کوجا وزیر بهداشت ترکیه اعلام کرد که یک جوان شهروند ترکیه به ویروس کرونا مبتلا شده و تحت درمان است. در آن شرایط٬ مسئولین ترکیه تصور نمی‌کردند که آمار و ارقام ابتلا و فوت٬ روز به روز بیشتر و بیشتر شود و کشورشان در رده 10 کشور نخست جهان از لحاظ شیوع ویروس کرونا قرار بگیرد.

امید به کاهش آمار مبتلایان

در حالی که شمار مبتلایان به کرونا در ترکیه به عدد 43 هزار نفر نزدیک شده٬ مقامات بهداشتی این کشور امیدوارند که دو هفته پیش رو٬ شاهد شیب نزولی و کاهش آمار مبتلایان باشند.

بر اساس گزارش‌های رسمی٬ تاکنون 908 شهروند ترکیه به خاطر ابتلا به ویروس کرونا جان خود را از دست داده و شمار مبتلایان نیز نزدیک به 43 هزار نفر است. اما موضوعی که برای مقامات بهداشتی آنکارا به روزنه امید تبدیل شده٬ این است که با وجود آن که در دو روز اخیر٬ میزان تست‌ها را دو برابر کرده‌اند اما شمار مبتلایان نسبت به تعداد تست‌ها٬ نگران کننده نیست.

وضعیت شیوع کرونا در ترکیه نسبت به جهان

بر اساس گزارش‌های رسمی سازمان بهداشت جهانی٬ وضعیت شیوع کرونا در ترکیه نسبت به دیگر کشورهای دنیا از این قرار است:

وضعیت ترکیه در جهان از حیث نسبت مبتلایان به میزان جمعیت: جایگاه 46

وضعیت ترکیه در جهان از حیث نسبت فوت بر اثر کرونا به میزان جمعیت: جایگاه 41

جایگاه مطلق ترکیه در جهان از حیث شمار مبتلایان: 9

جایگاه مطلق ترکیه در جهان از حیث شمار فوت شدگان: 12

به عبارتی دیگر٬ ترکیه در میان کشورهای مبتلا به کرونا در جهان٬ پس از آمریکا٬ اسپانیا٬ ایتالیا٬ آلمان٬ فرانسه٬ چین٬ ایران و انگلیس٬ بر پله نهم ایستاده است. اما با توجه به جمعیت 83 میلیون نفری ترکیه٬ این کشور در جهان از لحاظ نسبت مبتلا به جمعیت٬ در رده 46 ایستاده است.

چالش‌های اقتصادی و اجتماعی ترکیه در مبارزه با کرونا

قرار گرفتن ترکیه در رده نهمین کشور جهان از حیث تعداد مبتلایان و دوازدهمین کشور جهان از نظر مقایسه آمار فوت شدگان٬ برای مقامات آنکارا٬ موقعیتی نگران‌کننده است. چرا که دولت اردوغان برای کنترل بیماری، چالش‌ها و مشکلاتی دارد که بخشی از آنها با ساختار فرهنگی و اجتماعی و بخشی نیز با مسائل اقتصادی در ارتباط است.

به عنوان مثال٬ ترکیه نمی‌تواند بنا به دلایل سیاسی و اقتصادی٬ کشور را تعطیل کند و در شرایطی که در کلانشهر 15 میلیون نفری استانبول٬ هنوز هم صدها هزار نفر به سر کار می‌روند و برای رفتن به محل کار از اتوبوس استفاده می‌کنند٬ مبارزه با کرونا و کنترل ویروس٬ دشوارتر و پیچیده‌تر می‌شود.

از لحاظ ویژگی‌های اجتماعی نیز٬ مردم ترکیه٬ دارای عرف و عادات سنتی خاص جوامع خاورمیانه هستند که تحت هر شرایطی٬ دید و بازدید٬ رفتن نزد بزرگترها و تجمعات کوچک و بزرگ خانوادگی و فامیلی به قوت خود باقی است و این مساله نیز از چالش‌های اجتماعی و فرهنگی کنترل شیوع کرونا است.

چالش سیاسی

مهم‌ترین چالش سیاسی دولت اردوغان برای مبارزه با شیوع کرونا٬ مخالفین دوآتشه و سازماندهی شده‌ای است که علاوه بر رسانه و تریبون٬ جایگاه اجتماعی هم دارند و برای ضربه زدن به حزب عدالت و توسعه از هیچ تلاشی فروگذاری نکرده و هیچ فرصتی را از دست نمی‌دهند.

البته حزب عدالت و توسعه به عنوان حزب حاکم و رجب طیب اردوغان رهبر حزب و رئیس جمهور ترکیه در شکل‌گیری این فضا نقش موثری داشته و با تشدید فضای تنش و دوقطبی٬ امکان آن را فراهم کرده‌اند که حتی در بحرانی همچون شیوع گسترده کرونا٬ احزاب مخالف به جای آن که به فکر سلامتی مردم باشند٬ با تمام قوا به دولت حمله کنند.

حالا بسیاری از تحلیل‌گران مخالف اردوغان٬ برای حمله به دولت٬ در نوشته‌های خود٬ به جای استفاده از الفاظی همچون دولت٬ کابینه و حزب٬ از عبارت نیش‌دار و سوگیرانه رژیم استفاده می‌کنند.

اگر چه دولت اردوغان در مسائل حساسی همچون تامین تجهیزات پزشکی و ملزومات بهداشتی و نظافت٬ تامین آذوقه و مایحتاج عمومی و کالاهای اساسی و سازماندهی نظام پزشکی٬ کارنامه قابل دفاعی ارائه داده است٬ اما از حیث ایجاد وفاق٬ همدلی و همبستگی ملی و دعوت مخالفین به فضایی مثبت و معتدل٬ گامی برنداشته و با همان ادبیات عتاب‌آلود و تندی با مخالفین برخورد کرده که قبلاً هم از آن استفاده میشد.

اقتصاد در خطر

یکی از مهمترین چالش‌های دولت اردوغان برای کنترل ویروس کرونا در ترکیه٬ موضوع چند و چون تامین معاش و هزینه زندگی طبقه فقیر و مستمند است که ظاهراً طبقه کم‌جمعیتی هم نیست.

علی باباجان از رهبران احزاب مخالف اردوغان به تازگی در گزارشی٬ به این اشاره کرده که در ترکیه نزدیک به 9 میلیون نفر کسبه و کارگرانی زندگی می‌کنند که اوراق و اسنادی رسمی از فعالیت اقتصادی آنان وجود ندارد و غالباً فاقد بیمه هستند.

در نتیجه اگر قرار باشد دولت به کارگران و کارمندان رسمی فقیر کمک کند٬ این قشر از فقرا عملاً فراموش می‌شوند و مسئولین باید به فکر بسته و قانونی باشد که آنان را هم در بربگیرد.

در همین حال٬ اتکای اقتصاد ترکیه به توریسم و تجارت٬ موجب آن شده که تامین اعتبارات لازم برای اداره کشور با مشکل جدی مواجه شود و بدون تردید٬ دولت اردوغان در فردای پایان بحران کرونا٬ با مشکلات اقتصادی جدیدی روبرو خواهد شد.