ارز ۴۲۰۰ تومانی؛ به نام دیابتی ها به کام دلالان!

بر اساس آخرین مطالعات ‌انجام شده حدود 11 درصد جمعیت بالای 25 سال در کشور به دیابت مبتلا هستند و حدود 18 درصد از جمعیت بزرگسال نیز در ‌شرایطی هستند که به آن پیش دیابت گفته می‌شود و مستعد ابتلا به دیابت هستند. در نتیجه جمعیتی حدود 29 درصد بزرگسالان یا دیابت ‌دارند یا در معرض خطر جدی ابتلا هستند.‌

علاوه بر هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم درمان دیابت، از لحاظ هزینه‌ای که ‌به خانواده و نظام سلامت تحمیل می‌شود نیز دیابت یکی از مهمترین بیماری‌های غیرواگیر است. بر اساس اعلام مسؤولان وزارت بهداشت، هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم دیابت در ایران سالیانه ‌حدود چهار میلیارد دلار است. هزینه‌های مستقیم شامل هزینه‌های درمان و غیرمستقیم مربوط به درمان عوارض دیابت و سایر ‌هزینه‌های ناشی از غیبت از کار می‌شود.

*عوارض دیابت

علیرضا استقامتی، فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در خصوص عوارض بیماری دیابت گفت: اگر بیماران دیابتی در کنترل قند خون خود سهل انگاری کنند، در بلند مدت گرفتار عوارض ناگواری، خصوصا در اندام‌هایی نظیر چشم، قلب و کلیه خواهند شد که هم برای خودشان و هم برای نظام درمانی کشور، آزاردهنده و هزینه زا خواهد بود و بهترین راه برای به تاخیر انداختن ظهور این عوارض، توانمندسازی بیماران است.

وی فراهم شدن امکان تست قند خون در منزل را یک انقلاب بزرگ در کنترل دیابت ارزیابی کرد و گفت: با در دسترس قرار گرفتن دستگاه‌های تست قند خون خانگی، مسیر کنترل قند خون برای بیماران دیابتی بسیار تسهیل شده است و بهمین دلیل سیاستگذاران حوزه سلامت، نسبت به تامین دستگاه و نوارهای تست قند خون برای بیماران دیابتی، دقت و توجه زیادی دارند.

*نیازسنجی بیماران دیابتی

یکی از مهمترین نیازهای بیماران دیابتی پس از انسولین و سایر داروها، دستگاه تست قند خون است. با بررسی وضعیت عرضه دستگاه‌های تست قند خون در کشور می‌توان برآورد کرد رشد بازار این دستگاه‌ها به صورت سالانه در کشورمان حدودا بین 10 تا 20 درصد است (متوسط جهانی 11 درصد است). بنابراین اگر در یک سال شاهد رشد بیشتر یا کمتر از این حد باشیم، باید به دنبال دلایل و علت های فوق العاده آن باشیم و ببینیم چه عواملی سبب این تغییر غیرمنطقی شده است و منافع آن به جیب کدام دسته یا گروه هدایت شده است.

علیرضا مهدوی، معاون دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت در این رابطه گفت: کنترل دیابت یکی از مهمترین برنامه هایی است که وزارت بهداشت نسبت به آن اهتمام دارد و در این رابطه برنامه های کشوری مورد توجه قرار گرفته است.

وی افزود: یکی از دغدغه های ما در این رابطه، تامین دستگاه تست قند خون و نوارهای آن است که امیدواریم هر چه زودتر در این حوزه، به نقطه ای برسیم که بیماران دیابتی سهل تر از گذشته به این اقلام دسترسی داشته باشند.

*تولید و واردات دستگاه تست قند خون

شهین یاراحمدی، رئیس اداره بیماری‌های غدد و متابولیسم وزارت بهداشت در این خصوص اظهار اشت: تولید این دستگاه در کشورمان، وابستگی بیماران دیابتی به خارج کشور را کاهش می دهد و بهمین جهت وزارت بهداشت از تولید این دستگاه حمایت می کند.

یاراحمدی تاکید کرد: تست ها و بررسی های مختلفی روی این دستگاه در پژوهشکده غدد دانشگاه علوم پزشکی تهران و همچنین پژوهشکده غدد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، صورت گرفته و خوشبختانه این دستگاه از لحاظ کیفیت، مورد تایید قرار گرفته است

اما علی رغم همه وعده هایی که بابت حمایت از دستگاه تست قند خون تولید داخل داده شده، مقایسه 9 ماهه آغازین سال 98 با کل سال 97، نشان از رشد بیش از 50 درصدی واردات این دستگاه ها دارد. یعنی به عبارت دیگر، سیاست گذاری‌ها در 9 ماهه اول سال 98 به گونه ای بوده است که علی رغم عرضه دستگاه تست قند خون ایرانی و وعده های مسئولین مبنی بر حمایت از تولید داخل، واردات این دستگاه ها و ارز دولتی اختصاص داده شده به آن، بیش از 50درصد افزایش داشته است! این در حالی است که هیچگونه پوشش بیمه ای جدیدی برای بیماران دیابتی و دستگاه ها و نوارهای مصرفی آن ها ایجاد نشده است.

جالب اینجا است که با توجه به موج تورمی سال گذشته و کاهش قدرت خرید مردم، متاسفانه این افزایش واردات، نتوانسته موجب ارتقای سطح رفاه عمومی شو، بلکه بیشترین منفعت از این سونامی واردات، نصیب کشورهای همسایه یا دلالان، واسطه ها و واردکنندگان شده است.

بنابراین این سوال تداعی می شود که همانطور که رهبر انقلاب فرمودند که در برخی موارد" واردات کالای تولید مشابه داخلی، جنایت و خیانت است" آیا واردات دستگاه تست قند خون، جزو این اقلام محسوب نمی شود؟ واقعا کشور چه نیازی به واردات این تعداد دستگاه تست قند خون در شرایطی که تولید داخلی آن در بازار موجود است و ارزبری تولید داخل، بسیار کمتر از واردات دستگاه ساخته شده است، داشته است؟

افزایش 80درصدی واردات دستگاه‌های تست قند خون، از یک سو ممکن است راه به قاچاق معکوس به کشورهای همسایه برده باشد،‌ به طوری که با توجه به ارز سوبسیدی اختصاصی در ایران و کانال‌های فروش غیررسمی در ایران و کشورهای همسایه ( عمده فروشی تجهیزات پزشکی) بخش عمده ای از ارز دولتی که به بهانه بیماران دیابتی به این موضوع اختصاص داده شده، به بیرون از مرزهای کشور و به خصوص به سمت ترکیه و عراق راه پیدا کرده باشد. البته از سوی دیگر این افزایش واردات ممکن است ناشی از ثبت کالای جدید در حضور کالای تولید داخل باشد یا اینکه سود آن از طریق بیش اظهاری قیمت ها، به واردکنندگان رسیده باشد.

*صرفه جویی ارزی

مهیار خسروشاهی، مدرس انجمن دیابت ایران در این زمینه به فارس گفت: در شرایط حاضر اقتصادی، بیماران دیابتی و خانواده آنها، تحت فشار هستند و نیاز به توجه بیشتر از نظر پوشش هزینه های کنترل دیابت دارند و تولید دستگاه تست قند خون در داخل کشور می تواند گره گشای این مسئله باشد. ضمن اینکه موجب صرفه جویی ارزی در کشور می شود و میتوان این صرفه جویی را به نقاط دیگری که بیماران دیابتی به حمایت نیاز دارند، انتقال داد.

وی افزود: واقعیت این است که اگر حمایت مناسب از کالای ایرانی شکل بگیرد و مسؤولان حاضر  پایبند به وعده های خود باشند، با اختصاص حداکثر 17 میلیون یورو ارز می‌توان کل بازار کشورمان را از محصول داخلی تامین کرد ( طرح تعویض کل دستگاه‌ها) و یا با جلوگیری از ثبت سفارش دستگاه‌های وارداتی و اختصاص ارز به دستگاه های فقط ایرانی و نوارهای ایرانی و وارداتی، با ارزبری حدود 8 میلیون یورو بازار را تامین کرد که طی دو یا سه سال با افزایش تعداد دستگاه های ملی نزد بیماران دیابتی ، عملا بازارو نوارهای مصرفی به سمت تولید داخل سوق پیدا خواهد کرد.

بهتر است مسؤولین مربوطه به این سوال پاسخ دهند که واقعا چه دلیل و بهانه ای در رابطه با افزایش واردات این دستگاه ها، در شرایطی که محصول تولید داخل به بازار مصرف عرضه شده و مورد تایید مراجع نظارتی و دانشگاهی قرار گرفته است، وجود دارد؟