کسری بودجه ۵ ماهه ۱۴۰۰؛ میراثی که به دولت سیزدهم می‌رسد
بودجه ۱۴۰۰ سوغات مشکل ساز و پر درد سر "دولت روحانی" برای "دولت آقای رئیسی" میباشد که بدلیل غیر واقعی بودن و تنظیم رویایی آن، چیزی جز کسری بودجه، خزانه خالی و عدم توانایی در پاسخگویی به انتظارات مردم هیچ دستاورد مثبتی در پی نخواهد داشت.
محمدرضا سبزعلیپور اقتصاددان و رئیس مرکز تجارت جهانی ایران نسبت به نحوه تدوین نادرست بودجه 1400 توسط دولت روحانی واکنش نشان داد و درخصوص کسری بودجه چندماهه در سالجاری هشدار داد و گفت: بارها این موضوع را یادآوری و تأکید کرده ام که نظام بودجه ریزی و بودجه بندی اَمری بسیار مهم و پر اهمیت میباشد و اهداف و کاربردهای مختلفی در تنظیم، تصویب، اجرا و کنترل سیاستهای دولت و سازمانها را برعهده دارد. در مرحله اول، بودجه چارچوبی را برای تنظیم سیاستهای دولت و سازمانها فراهم میکند و در مرحله تصویب، بودجه وسیله کنترل قانونی دخل و خرج دولت و هزینۀ دستگاههای بودجه بَر است. در مرحلۀ اجرا نیز بودجه بندی راهنمای مدیران در اجرای سیاستهای تدوین شده است و در نهایت بودجه بندی مهمترین ابزار کنترل و نظارت بر عملکرد دولت و سازمانهای مصرف کنندۀ بودجه محسوب میگردد.
وی در ادامه افزود: اَهم وظایف و اهداف دولتها، رسیدن به رشد اقتصادی و فراهم کردن خدمات عمومی و تحقق عدالت اجتماعی است. برای تحقق این اهداف باید وظایف دولتها در کنار وظایف مردم و نهادهای عمومی و غیردولتی مشخص گردد و برای تحقق اهداف، بطور اصولی برنامه ریزی شود. بمنظور تحقق برنامه ها، باید بودجه ریزی دقیق، صحیح و واقع بینانه ای انجام شود و با تخصیص منابع درست، وظایف دولتها از قوه به فعل و به مرحلۀ عمل و اجرا درمیآید. بودجه بعنوان برنامه مالی دولتها، نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی کشورها دارد. خوستگاه و هدف اصلی نظام های بودجه بندی، پاسخگویی و ارزیابی عملکرد دولتها میباشد که این هدف در نظام "بودجه ریزی عملیاتی" در قالب سه معیار (کارآیی، اثربخشی و صرفه اقتصادی) نمایان میشود تا بدین ترتیب دولتها را در جهت تحقق اهدافشان یاری نماید.
علیپور در ادامه به بودجۀ تنظیمی سال 1400 اشاره کرد و گفت: دولت روحانی 7 سال شعار میداد که باید بودجه ای فارغ از درآمدهای نفتی تنظیم کنیم و به درآمدهای غیرنفتی متکی شویم، ولیکن دولت محترم طی سالهای اخیر به کررات تأکید نمود که میخواهد شعار چند سالۀ خود را محقق کرده و در نیمه دوم سال 1399 نیز قول داد که لایحۀ بودجه سال 1400 را با کمترین وابستگی به درآمدهای نفتی تنظیم و برای تصویب، روانه مجلس شورای اسلامی نماید!!
پاییز سال گذشته لایحه بودجه سال 1400 بدون حضور روحانی و نوبخت رئیس سازمان برنامه بودجه تقدیم مجلس شد و با رونمایی از آن، در کمال تعجب باز هم متوجه شدیم که متأسفانه لایحۀ بودجه 1400 نیز همچون بودجه سالهای پیشین از وزن و قد و قواره قابل قبولی برخوردار نبوده و بسیار خام، ناپخته و خوشبینانه و از همه مهمتر رویایی تنظیم شده است و باز هم با کمال تأسف باید عرض کنم که نه تنها دولت به قول خود مبنی بر تنظیم بودجه غیرنفتی پایبند نبود بلکه برخلاف انتظار، بودجه به شکلی خوشبینانه و کاملاً وابسته به نفت تنظیم شده و از "بودجه 1400" شدیدتر از بودجۀ سالهای قبل بوی نفت می آید!!
متأسفانه هرچه در این خصوص و در ارتباط با تنظیم نادرست بودجه 1400 و آثار مخرب آن انتقاد کرده و به دولت اعتراض نمودیم، متأسفانه توجهی نشد که نشد!!
سبزعلیپور تشریح کرد: دولت روحانی در اُوج تحریمهای اقتصادی و در اَیامی که فروش و صادرات نفت ایران کاملاً تحریم میباشد و بخاطر همین تحریمها، صادرات نفت کشورمان در پایین ترین سطح خود یعنی چند صد هزار بشکه در روز قرار دارد، بودجه ای برای سال 1400 تنظیم میکند که تحقق این بودجه را هم منوط به صادرات حداقل روزی 2 میلیون 300 هزار بشکه نفت در روز آنهم از ابتدای فروردین 1400 اعلام میکند!! امری کاملاً محال و نشدنی که بارها به این کار دولت اعتراض نمودیم و عدم تحقق این بودجه را نیز یادآور شدیم.!!
علیپور گفت: سال 1400 آغاز شد و ماههای اول و دوم و سوم از پی هم گذشتند و ماه چهارم نیز فرار رسید اما هنوز مذاکره ایران با 1+4 و با یک خیابان فاصله با آمریکا ادامه دارد ولیکن تاکنون هیچ نتیجه ملموسی از این مذاکرات حاصل نشده و همه را امیدوار به احیای مجدد "برجام" چشم انتظار گذاشته اند.!!
آنطور که مذاکرات بین ایران و 1+4 و آمریکا در حال پیشرفت میباشد بطور قطع تا پایان 6 ماهۀ اول سال 1400 هیچ خروجی مثبت و اجرایی مشاهده نخواهد شد و هیچ تحریمی نیز لغو و یا معلق نخواهد گشت!!
با این حساب یعنی از اول فروردین 1400 تاکنون، ایران نتوانسته روزی 2 میلیون و 300 هزار بشکه نفت را صادر کند، بعبارتی تا همین ماه (تیر ماه) بوضوح و بطور طبیعی حدوداً 4 ماه از بودجه سالجاری محقق نشده و تا اینجای کار، 4 ماه کسری بودجه در سال 1400 قطعی شده است!!
سبزعلیپور تصریح کرد: نظرباینکه دولت سیزدهم یعنی دولت آقای رئیسی هم از مرداد ماه فعالیت خود را آغاز خواهد کرد بطور قطع آقای رئیسی دولت خود را با 5 ماه کسری بودجه آغاز خواهد نمود و این کسری بودجه که احتمالاً بیشتر از 5 ماه هم خواهد بود، مساوی است با مشکلات عدیده برای دولت و سختی در کشورداری و فشار بر ملت و زندگی و معیشت مردم!!
همچنانکه قبلاً عرض کرده بودم، مجدداً تأکید میکنم بودجه سال1400 سوغات دولت دوازدهم برای آقای "رئیسی" و میراث مشکل ساز و پر درد سر "روحانی" برای "دولت سیزدهم" میباشد که بدلیل سوء تدبیر دولت، غیر واقعی بودن و تنظیم رویایی آن، جز کسری بودجه، خزانه خالی و عدم توانایی در پاسخگویی به انتظارات عموم و فشار به زندگی مردم هیچ دستاورد مثبتی نداشته و در پی نخواهد داشت.
تنظیم چنین بودجۀ حجیمی آنهم بصورت غیر اصولی واقعاً جای تأسف دارد که مردم ایران باید پاسخگوی این سوء مدیریت و بودجه ریزی غلط دولت باشند.
جناب آقای رئیسی رئیس جمهور منتخب باید با درایت و برنامه ریزی صحیح طوری این مشکل را مدیریت کنند تا کسری بودجه سالجاری بدون کوچکترین فشار به مردم مرتفع و ضمناً منابع جدیدی را بجای فروش نفت در دستور کار قرار دهند تا کشور را از این بن بست خارج کنند که البته راههای جایگزین فروش نفت وجود دارد.
رئیس مرکز تجارت جهانی ایران در خاتمه اظهار داشت: واقعیت امر این است که سخنان دولتمردان با این اوضاع و احوال و با این بودجه ای که برای سال1400 تنظیم شده بطور فاحشی در تضاد بوده و کشوری که کسری بودجه شدید و مستمری دارد هرگز نمیتواند رشد بالای اقتصادی داشته باشد پس باید صراحتاً عرض کنم که متأسفانه با چنین بودجه ای دیگر در سالجاری خبری از رشد اقتصادی تک رقمی که هیچ بلکه نیم رقمی هم نخواهد بود و باید بطور کلی با رشد اقتصادی (البته حداقل تا پایان سال 1400) خداحافظی کنیم.
دولت روحانی بغیر از این سوغاتی دردسر سازی (بودجه 1400) که برای دولت آقای رئیسی به ارمغان آورده، در این یکماه باقیمانده از عمر دولت خود نیز بطور فشرده در حال افتتاح و پاره کردن روبان پروژه ها و کارهای اجرایی انجام شده (ولو نیمه کاره) میباشد تا مبادا افتتاحی و یا روبانی جهت پاره کردن برای دولت آینده باقی بماند!! این کارهای دولت واقعاً جای تأسف و گریه دارد .
