بهترین نوع خاک برای گیاهان کدام است؟

معرفی بهترین خاک برای گلدان ،  شناخت انواع خاک بسیار مهم است زیرا گیاه به اصطلاح غذای خود را از خاک دریافت می کند.برای رشد و مقاومت گیاهان چهار شرط لازم است: مقدار مناسب نور خورشید، آب در دسترس، مواد مغذی کافی و اکسیژن. بدون وجود این چهار مورد، گیاهان مبارزه می کنند و در بعضی موارد می میرند.از میان این چهار فاکتور؛ خاک روی سه مورد آب، مواد مغذی و اکسیژن تأثیر می گذارد. خاک مکانی است که گیاهان در آن زندگی می کنند و جایی است که آنها ریشه می گیرند، فصل ها را می گذرانند و آب و مواد مغذی جذب می کنند.بنابراین داشتن بهترین خاک برای رشد گیاهان مهم است.خاک ها از نظر ترکیب، تراکم و ساختار متفاوت هستند. این تفاوت ها می تواند عواملی مانند زهکشی، تراکم، میزان مواد مغذی و موجودات زنده را در خاک تغییر دهد.

انواع خاک کدام است ؟

شش گروه اصلی خاک وجود دارد:

1. خاک رس

خاک رس حالت گلوله ای دارد و مرطوب چسبناک است و بعد از خشک شدن سخت می شود. زهکشی درخاک رس ضعیف است. در بهار به آرامی گرم می شود و کشت آن سنگین است. اگر زهکشی خاک افزایش یابد، گیاهان به خوبی رشد می کنند، زیرا خاک رس می تواند غنی از مواد مغذی باشد.درختان میوه، درختان زینتی و بوته ها در خاک های رسی رشد می کنند.

2. خاک شن

ذرات شن و ماسه بزرگ هستند و فضای زیادی بین هر دانه وجود دارد. آب و مواد مغذی به راحتی جریان می یابند اما در آنها نگهداری نمی شود. خاک شنی به خوبی به هم متصل نمی شود. به یک ساحل یا کویر فکر کنید ، تعداد کمی گیاه در آنجا رشد می کنند و خاک مستعد فرسایش است. به دلیل این صفات، شن برای نفوذ اکسیژن مفید است.خاک شنی در بهار سریع گرم می شود و تمایل به نگهداری مواد مغذی کمتری دارد زیرا این مواد غالباً شسته می شوند.خاک شنی به مکمل های آلی و یا سایر ترکیبات کود آلی نیاز دارد. همچنین استفاده از مالچ به حفظ رطوبت کمک می کند.خاک های شنی برای بوته ها و پیازهایی مانند لاله ها ، گل مینای درختی، گل های رز، گیاه گل ختمی، سبزیجات ریشه ای مانند هویج، جعفری و سیب زمینی مناسب هستند.کاهو، توت فرنگی، فلفل، ذرت، کدو، کدو سبز، سبزیجات و گوجه فرنگی اکثرا در خاک های شنی کشت می شود.

3. خاک سیلت

ذرات سیلت بزرگتر از رس و کوچکتر از ماسه هستند. خاک سیلتی نرم و صابونی است، رطوبت را در خود نگه می دارد، معمولاً از نظر مواد مغذی بسیار غنی است.مانند خاک رسی رطوبت را حفظ می کند و اکسیژن زیادی را عبور نمی دهد. ذخایر سیلت می تواند بسیار حاصلخیز باشد و بستر بسیاری از گیاهان مانند تالاب های اطراف رودخانه می سی سی پی یا کشاورزی نزدیکی رودخانه نیل است.به راحتی قابل کشت است و در صورت مدیریت زهکشی، خاک بسیار مناسبی است.مخلوط کردن آن با مواد آلی کمپوست شده معمولاً برای بهبود زهکشی و ساختار آن ضمن افزودن مواد مغذی لازم است.مناسب برای درختچه ها، گیاهان بالارونده ، علف ها، گیاهان چند ساله و درختان دوستدار رطوبت مانند بید می باشد. بیشتر محصولات گیاهی و میوه ای که در خاکهای گل آلود با زهکشی کافی رشد می کنند.

4. خاک با مواده آلی (خزه) تجزیه شده یا همان پیت ماس

این خاک را توده متراکم قهوه‌ ای تا سیاه ‌رنگ خزه‌ ها و گیاهانی که بطور ناقص تجزیه شده‌اند تشکیل می دهند. به عبارتی این خاک متشکل است از نوعی خزه که در مرحله ای از چرخه عمر خود به خاک تبدیل شده است. بنابراین اسفنجی است.خاک در طول بهار گرم می شود و می تواند مقدار زیادی آب را که معمولاً به زهکشی نیاز دارد، در خود نگه دارد. حتی برای خاکهایی که محتوای خزه آنها زیاد است ممکن است لازم باشد کانال های زهکشی حفر شود.این خاک برای درختچه هایی فندق، کاملیا،. محصولات گیاهی مانند حبوبات مناسب است و گیاهان ریشه ای و صیفی جات در این خاک ها خوب رشد می کنند.

5. خاک گچی

خاک گچی در مقایسه با خاکهای دیگر دانه ای بزرگتری دارد و به طور کلی سنگی است.زهکشی آن آسان است. خاک ماهیت قلیایی دارد که گاهی منجر به توقف رشد و برگهای مایل به زرد در گیاهان می شود. این مسئله با استفاده از کودهای مناسب و متعادل سازی pH قابل حل است.این خاک برای درختان، پیازها و بوته ها مانند یاس بنفش، نیلوفر و …. مناسب است، همچنین سبزیجاتی مانند اسفناج، چغندر، ذرت شیرین و کلم در خاک های گچی به خوبی عمل می کنند.

خاک لومی، ترکیبی از شن و ماسه، گل و لای نسبتا یکدست، دارای بافتی ریز و کمی مرطوب است. این یک ویژگی های ایده آل برای باغبانی، چمنزارها و درختچه ها است.این خاک برای گیاهان بالارونده، بامبو، گیاهان چند ساله، درختچه ها و بیشتر سبزیجات مناسب اند و می تواند بیشترین تولید را در بین انواع خاک داشته باشند.خاک لومی دارای ساختار عالی، زهکشی مناسب است، رطوبت را حفظ می کند، سرشار از مواد مغذی است، به راحتی کشت می شود و در بهار سریع گرم می شود، اما در تابستان به سرعت خشک نمی شود. خاکهای لومی به طور مرتب نیاز به پر کردن مواد آلی دارند زیرا ذاتا اسیدی هستند.بهترین خاک برای رشد مطلوب بیشتر گیاهان، یک لوم شنی غنی است.با این حال ، خاک لومی نیاز به مدیریت دقیق دارد تا از تخلیه و خشک شدن آن جلوگیری کند. استفاده از مالچ و افزودن کمپوست و مواد مغذی آلی برای حفظ شادابی خاک ضروری است.

فشار دادن دادن خاک

مشتی از خاک را بگیرید و به آرامی در مشت خود فشرده کنید.اگر خاک چسبناک و نرم باشد و هنگام رها شدن سالم و سالم باقی بماند خاک خاک رس خواهد بود.اگر خاک حالت اسفنجی باشد، خاک خزه ای یا همان پیت ماس است. اگر خاک ماسه ای باشد احساس ریزش و خرد شدن می کنید.خاکهای لومی و لجنی بافت صافی دارند و برای مدت کوتاهی شکل خود را حفظ می کنند.

ریختن آب روی خاک

آب را روی خاک بریزید. اگر سریع تخلیه شود، احتمالاً خاک شنی یا ماسه ای است، در خاک های رسی مدت زمان بیشتری طول می کشد تا در آن فرو رود.

آزمون حلالیت

یک مشت خاک را در یک ظرف شفاف بریزید سپس آب اضافه کنید، خوب تکان دهید و سپس بگذارید چند ساعت بماند.خاکهای رسی آب تیره با لایه ای از ذرات در پایین باقی می گذارند.در خاکهای شنی آب کاملاً شفاف می ماند و بیشتر ذرات در ته ظرف می مانند.در خاکهای با مواد آلی (پیت ماس) ذرات زیادی روی سطح شناور می شوند. آب کمی تیره خواهد بود و یک لایه نازک در پایین آن قرار دارد.خاکهایی گچی، لایه ای از ذرات سفید ماسه مانند در کف ظرف باقی می گذارند و آب رنگ خاکستری کم رنگ خواهد بود.اگر آب شفاف باشد با ذرات لایه ای در ته ظرف با بهترین ذرات در قسمت بالا این خاک احتمالاً یک خاک لومی است.

چرا خاک رس و ماسه برای کشاورزی مناسب نیست؟

گیاهان با توجه به منافذی که در روی اندامهای مختلفشون مثل ساقه ، ریشه ، برگ ها و... دارن با محیط اطرافشان مدام در حال تبادل هستن به عنوان مثال جذب آب وموادغذایی وتنفس کردن . کاملا مشخصه که در خاک های رسی و ماسه ایی این مشکلات وجود داره: درسته که این خاک ها آب بیشتری رو در خود نگه می دارن ولی گیاه از تمام این آب نمی تونه استفاده کنه مثلا نقطه پژمردگی در این خاک ها حدود 35%رطوبته ولی در یه خاک شنی زیر 10% می باشه (یعنی در یه خاک رسی اگر زیر 35 درصد رطوبت داشته باشیم گیاه ما قادر به جذب این آب نیست ولی در یه خاک مثلا شنی اگه رطوبت به 7-8 درصد هم برسه گیاه میتونه هنوز رطوبت خاک رو جذب کنه.خاکهای رسی قدرت چسپندگی بالایی داشته و به اصطلاح خاک سنگین هستند . و بعد از آبیاری تمام منافذ خاک پر شده و با توجه با خاصیت حاکهای رسی باعث افزایش حجم خاک گردیده و منافذ هوا از بین رفته و ریشه ها در خطر خفگی قرار میگیرن.به همین علت بعد از حشک شدن خاک دچار ترکهای عمیقی میشود که باعث میشود در آبیاری بعدی مقدار زیادی آب و مواد معدنی از دست بره.

این خاک ها در هنگام شخم کلوخه های بزرگ تشکیل می دهند که خرد کردن آن با ادوات کشاورزی به علت سخت بودن مشکله . اغلب این خاک ها خاصیت قلیایی دارند (البته بجز در برخی مناطق پرباران) این خاصیت باعث میشه که خیلی از عناصر نتونن جذب گیاه بشن.سیستم ریشه در این خاک ها معمولا سطحی می باشه وبه خوبی گسترش پیدا نمی کنه که می تونه مسائلی مثل سرمازدگی وگرما زدگی رو به دنبال داشته باشه(به عنوان مثال گیاهانی رو که تو این خاک ها کشت شدن مثلا یه درخت رو از خاک در بیارین میبینین که نوک ریشه ها به سمت بالا خم شدن رو دارن روبه طرف سطح خاک رشد می کنند.