تفاوت ورق سیاه و روغنی
ورق روغنی و سیاه دو نوع پرکاربرد از ورق‌های فولادی هستند که نقش اساسی در صنایع مختلف دارند.
به‌دلیل کاربردهای مختلف و گسترده این ورق‌ها، درک شباهت‌ها و تفاوت‌های آن‌ها برای همه ضروری است. از فرآیند تولید، ابعاد و کیفیت گرفته تا قیمت‌ها و حوزه‌های کاربرد، هر یک از جنبه‌ها اهمیت قابل توجهی در تمایز این دو ورق فولادی دارند. درک دقیق تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی به شما این امکان را می‌دهد که هنگام انتخاب ورق ایده‌آل برای نیازهای خاص خود، تصمیمات آگاهانه بگیرید.
ورق روغنی چیست؟
ورق روغنی نوعی ورق فولادی است که پس از طی‌کردن فرآیند نورد سرد و شست‌وشو با اسید، روغن‌کاری می‌شود. در بازار این ورق با نام ورق نورد سرد یا Cold rolled Steel هم شناخته می‌شود و معمولا با استانداردهای مختلف تولید می‌شود. این ورق به‌دلیل کیفیت بالا و سطح شفاف، بیشتر در سطوح خارجی و قابل مشاهده محصولات صنعتی و ساختمانی استفاده می‌شود. ورق روغنی با سه گرید St12 یا ورق نورد سرد معمولی،St13 یا ورق سرد نیمه‌کششی و St14 یا ورق نورد سرد فوق کششی تقسیم می‌شود.
ورق‌های فولادی در ضخامت‌های مختلفی تولید می‌شوند؛ اما معمولا ضخامت آن‌ها بین 0.3 تا 3 میلی‌متر است. از مهم‌ترین کاربردهای این ورق‌ها می‌توان به استفاده به‌عنوان ماده اولیه برای ورق گالوانیزه یا ورق سفید، ساخت محصولات و لوازم خانگی، استفاده در صنایع خودروسازی و ماشین‌سازی برای ساخت قطعات فیلتر و گلگیر، استفاده در تولید مقاطع فولادی مانند پروفیل‌های ساختمانی و درب و پنجره اشاره کرد.
ورق سیاه چیست؟
ورق سیاه نوعی ورق فولادی پرکاربرد است که به روش نورد گرم و در دمای بالای 930 درجه سانتی‌گراد تولید می‌شود. این فرآیند شامل قراردادن شمش‌های فولادی یا فولاد بدون قلع در دمای بالا، رسوب دوده روی سطح آن و قرارگرفتن در معرض هواست که به آن رنگ سیاه می‌دهد. ورق نورد گرم از کربن، فسفر، گوگرد و نیتروژن ساخته شده که براساس کم یا زیادشدن هر کدام از این عناصر انواع متنوعی از این ورق‌ها با استانداردهای مختلف به‌دست می‌آید. به‌عنوان مثال، بر اساس میزان کربن موجود در ورق فولادی، می‌توان آن را به ورق سیاه صنعتی یا معمولی طبقه‌بندی کرد. دو گرید محبوب این ورق‌ها هم ورق‌های st37 و st52 هستند.
از این ورق معمولا در صنعت ساختمان، تانکرسازی، خودروسازی برای بدنه خودرو، کشتی‌سازی و در صنایع سنگین فلزی استفاده می‌شود. ورق سیاه به‌دلیل مقاومت بالا و گاه انعطاف‌پذیری محدود در پروژه‌هایی مانند سدسازی، پروژه‌های پتروشیمی، تولید لوله‌های تحت فشار، سیلندرهای فشار قوی، ساخت مخازن و... نیز استفاده می‌شود.
تفاوت ورق سیاه با ورق روغنی
همان‌طور که گفتیم تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی از مراحل تولید تا کاربردهای مختلف هر کدام را در بر می‌گیرد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین تفاوت‌های بین این دو ورق فولادی می‌پردازیم.
تفاوت در فرآیند تولید
فرآیند تولید ورق سیاه از روش نورد گرم و با اعمال حرارتی در دماهای بالاتر از دمای تبلور مجدد فولاد انجام می‌شود. فرآیند تولید ورق روغنی در برخی مراحل با ورق سیاه مشابه است؛ اما مراحل نورد سرد نیز به آن اضافه می‌شود. ابتدا بعد از نورد گرم، ورق خنک می‌شود و سپس عملیات اسیدشویی و روغن‌کاری صورت می‌گیرد. این عملیات به‌منظور تسهیل فرآیند نورد سرد و کاهش استهلاک غلتک‌ها انجام می‌شود. در ادامه، ورق سردشده در کلاف پیچیده و عملیات نورد سرد و روغن‌کاری انجام می‌شود. البته، به‌یاد داشته باشید که روغن‌کاری ورق‌های روغنی نیز به دو روش پاشش مستقیم و پاشش مدار بسته انجام می‌شود.
تفاوت در استاندارد تولید
ورق‌های سیاه طبق استانداردهای EN:S235JR، ASTM:A283C، UNI:FE360B، JIS:SS400، DIN:17100، EN:1002، ASTM:A572، JIS:G3106 و DIN:17100 تولید می‌شوند؛ اما ورق‌های روغنی تحت استانداردهای متفاوت JIS:G3141،ASTM:A1008 و EN:10130 تولید می‌شوند.
تفاوت ظاهری
ورق روغنی دارای یک تم براق و صاف است و باعث می‌شود نور به‌صورت یکنواختی روی سطح ورق پخش شود. این ورق به‌دلیل زیبایی و شفافیتش در صنایع مختلف روی سطوح مختلف قابل مشاهده، استفاده می‌شود. علاوه‌براین، ورق نورد سرد به‌دلیل وجود لایه روغن محافظتی، زنگ‌زدگی، خط‌وخش و نشتی را به‌حداقل می‌رساند. از طرفی، ورق سیاه دارای یک سطح خشن و زبر است که می‌تواند شکل و طرح‌های مختلف را در بر گیرد. به‌طورکلی، ورق نورد گرم سیاه برای استفاده‌های صنعتی و ساختمانی و ورق‌های روغنی برای استفاده‌های دکوراتیو و مصرفی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تفاوت در کیفیت
ورق روغنی که از فرآیند نورد سرد عبور کرده است، سطحی صاف و صیقلی دارد. این ورق به‌دلیل مراحل پیچیده‌تری که در تولید طی می‌کند، کیفیت بالاتری نسبت به ورق سیاه دارد. استحکام و سختی بیشتر و مقاومت بالاتر در برابر خوردگی از ویژگی‌های دیگر ورق‌های نورد سرد یا روغنی هستند. از طرفی، ورق سیاه که پس از نورد گرم تولید می‌شود و تحت عملیات سطحی دیگری قرار نمی‌گیرد، سطحی زبرتر و کیفیت سطحی پایین‌تری دارد.
تفاوت در سایز و ابعاد
ورق‌های سیاه که با نورد گرم تولید شده‌اند، عموما ابعاد متغیری دارند و تلرانس ابعادی زیادی را شامل می‌شوند. این ورق‌ها کاهش ضخامتی از 25 تا 6 میلی‌متر را در طول این فرآیند تجربه می‌کنند. در حالی‌که ورق‌های روغنی در همان نورد گرم ضخامتشان به کمتر از 6 میلی‌متر رسیده و در طول فرآیند نورد سرد تغییر بیشتری را تجربه نمی‌کنند و تنها کیفیت سطحی آن‌ها بهبود می‌یابد. این ورق‌ها دارای ابعادی با تلرانس کمتری نسبت به ورق‌های سیاه هستند.
تفاوت خواص و آنالیز شیمیایی و فیزیکی
ورق سیاه براساس استاندارد DIN 17100 و در سه گرید St44، St37 و St52 تولید می‌شود. ورق نورد سرد هم در سه گرید St12، St13 و St14 و براساس استاندارد DIN1623 تولید می‌شود. آنالیز شیمیایی و خواص فیزیکی هر دو ورق هم تفاوت‌های مختلفی با هم دارند که اطلاع از آن‌ها به شما کمک خواهد کرد تا انتخاب بهتری داشته باشید. به‌عنوان مثال با توجه به مقدار کربن بالاتر در ورق‌های سیاه، استحکام آن بیشتر است؛ اما انعطاف کمتری نسبت به ورق روغنی دارد. همچنین درصد افزایش طول ورق سرد نیز بیشتر از ورق نورد گرم است که باعث می‌شود فرم‌پذیری بهتری نسبت به ورق سیاه داشته باشد. ورق‌های سیاه هم استحکام کششی و تسلیم بالاتری نسبت به ورق‌های روغنی دارند.
تفاوت‌های کاربردی
در حالی‌که ورق سیاه معمولاً برای تولید محصولات با ابعاد بزرگ استفاده می‌شود، ورق روغنی که دارای ابعاد و ضخامت کمتری است، برای تولید محصولات کوچک‌تر و با دوام و انعطاف بالاتر مناسب است. ورق نورد گرم به‌دلیل داشتن ابعاد و ضخامت بیشتر، در کاربردهای صنعتی که به تولید محصولات با ابعاد بزرگ نیاز دارند، استفاده می‌شود. از سوی دیگر، به‌دلیل کیفیت بالاتر، ورق‌های روغنی در صنایعی که به دقت و کیفیت بالا نیاز دارند، استفاده می‌شوند.
تفاوت در قیمت
به‌طورکلی، فرآیند پیچیده‌تر تولید ورق روغنی درکنار تقاضای بازار و کاربردهای هر ورق در صنایع مختلف باعث شده است تفاوت قیمتی قابل توجهی بین این دو ورق وجود داشته باشد. با توجه به این عوامل، به‌طور معمول قیمت ورق روغنی حدود دو برابر قیمت ورق سیاه است. بنابراین، برای تهیه ورق‌های روغنی باید هزینه‌های بیشتری را در نظر بگیرید.
سخن پایانی
همان‌طور که اشاره شد، مهم‌ترین تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی فرآیند تولید این دو محصول است. همین تفاوت باعث ایجاد تفاوت‌های ظاهری، کارکردی، تفاوت در سایز و ابعاد، تفاوت قیمتی و... این دو ورق می‌شود. شناخت این تفاوت‌ها کمک می‌کند انتخاب هوشمندانه‌تری داشته باشید. در صورت تمایل به خرید یا دریافت راهنمایی‌های بیشتر می‌توانید با کارشناسان صباپروفیل ارتباط بگیرید.
منبع: sabaprofil
