چرا دهه اول ذی الحجه مهم است؟

دهه اول ذی‌الحجه در نگاه آموزه‌های دین مبین اسلام، فرصتی است برای آنها که قصد تقرب بیشتر به خداوند متعال را دارند. این روزها هرچند برای حاجیان بیت الله الحرام جلوه‌ی خاص‌تری دارد، اما مسیر بهره‌مندی از برکات دهه اول ذی الحجه برای همگان باز است و این مسئله لطفی از جانب خداوند به بندگانش است.

رسول خدا صلی الله علیه و اله درباره اهمیت 10 روز ابتدایی ذی‌الحجه فرمود:

«مَا مِنْ‌ أَیَّامٍ الْعَمَلُ الصَّالِحُ فِیهَا أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ أَیَّامِ الْعَشْرِ یَعْنِی عَشْرَ ذِی الْحِجَّة»؛ یعنی اعمال صالحِ هیچ روزی به اندازه روزهای دهگانه یعنی 10 روز ابتدایی ذی‌الحجه نزد خداوند عز وجل محبوب‌تر نیست.»

و در روایتی دیگر فرمود «مَا مِنْ أَیامٍ أَزکَی عِندَ الله تعالی وَ لاَ أعظَمَ أجراً مِن [فی‌] خَیرٍ مِنْ عَشْرَ اْلأضْحَی قِیلَ وَ لاَ الْجِهَادُ فِی سَبِیلِ اللهِ، قَالَ وَ لاَ الْجِهَادُ فِی سَبِیلِ اللهِ إلاَّ رَجُلٌ خَرَجَ بِمَالِهِ وَ بِنَفْسِهِ ثُمَّ لَمْ یرْجِعْ مِنْ ذَلِکَ بِشَی‌ءٍ؛  یعنی پاک‌ترین و پراجرترین روزها نزد خداوند، دهۀ عید قربان است. سؤال می‌شود آیا جهاد در راه خدا به پایۀ آن می‌رسد؟ می‌فرماید: خیر مگر اینکه شخصی به جان و مالش خارج شود و دیگر برنگردد.»

اما سؤالی که همواره ممکن است مطرح باشد، حکمت فضیلت این دهه نزد خداوند متعال است. این دهه چه قدر و منزلتی دارد که انجام عمل صالح در آن نزد خدا نسبت به سایر ایام محبوب‌تر است؟ چرا پاکیزه‌ترین ایام مربوط به دهه ذی‌الحجه است در حالی که ماه رمضان در قله ایام سال قرار دارد؟

شاید یک پاسخ احتمالی این باشد که وجود ایام عرفه و عید قربان به عنوان یکی از اعیاد چهارگانه مسلمین در این دهه و اتصال حج به عید غدیر در هجدهم این ماه، یکی از دلایلی باشد که خداوند به این ایام برکت داده است. همان طور که می‌دانیم طبق روایات، شب عرفه را از وجهی معادل شب قدر دانسته‌اند تا حدی که امام صادق علیه‌السلام فرموده‌اند «مَن لَم‌یُغفَرْ لَهُ فی شهرِ رمضانَ لَم‌یُغفَرْ لَهُ إلى مِثلِهِ مِن قابِلٍ إلّا أن یَشهَدَ عَرَفَةَ؛ کسى که در ماه رمضان آمرزیده نشود، تا رمضان آینده آمرزیده نشود، مگر آن که در عرفه حاضر شود.» (الکافی (ط ـ دارالحدیث)، ج‌7، ص380) عید قربان هم عید اضحی (اضحا) یا عید نورانی نامیده شده یعنی عیدی که خداوند نور خود را در عالم تا حد زیادی منتشر می‌کند تا مؤمنان بهره‌ی بیشتری از الطاف خدا داشته باشند. از دیگر سو می‌توان گفت روزهای اول ذی الحجه، مقدمات تزکیه‌ی بیشتر برای رسیدن به روز عرفه و بهره از ثواب آن و به دنبال آن، بهره از برکات عید قربان است.