تعبیر نشدن خواب انتقال فناوری در قراردادهای جدید خودرو/ دست دوم‌های اروپایی در راه ایران

مدت زمانیست که قرار است ماشین‌های تولید داخل پوست‌اندازی کنند که به یکی از اصلی‌ترین دلایل رکود بازار خودرو تبدیل شده است چرا که مصرف کننده از چهره‌های تکراری خانواده پژو 405 و 206 و پراید خسته شده و منتظر ورود خودروهای جدید رنو و پژو به خط تولیدهای سایپا و ایران‌خودرو هستند.

هر چقدر درجه کیفی آپشن‌های خودرو بالاتر باشد، از تکنولوژی پیشرفته‌تری نیز برخوردار خواهد شد و تولید آن نیاز به فناوری‌های جدید و قطعات به اصطلاح Hi-Tech دارد. قطعاتی که از مغز متفکر خودرو اعم از کامپیوتر یا ECU یا بُردهای خاص قسمت‌های مختلف خودرو گرفته تا نسل جدید نیرو محرکه و سیستم انتقال قدرت شامل آن می شوند. اما طبق قرارداد امضا شده خودروساز خارجی باید تولید بخشی از لوازم خودروهایی که به ایران می‌آیند را به داخل کشور بسپارد.

آقای قناعتی مدیر کل خودرو و نیروی محرکه وزارت صنعت و معدن تجارت در این زمینه می‌گوید:

« این مسئله را ما حتی در قراردادهای خودروسازان با خودروسازهای خارجی دیدیم که موظفند با حداقلی که ما در نظر گرفتیم برای استفاده در توان داخلی که حدود 40 درصد است پروژه‌شان را از آن طریق شروع کنند و به بیش از 70 تا 80 درصد تا پایان پروژه برسند.»

اخیرا با امضای تمدید تحریم‌های امریکا علیه ایران، صحبت‌هایی در خصوص تمایل نداشتن خودروساز‌های اروپایی برای انتقال تکنولوژی خودروها به ایران شنیده شد، اما تولید داخلی 40 درصد از قطعاتی که در نظر گرفته شده، شامل قطعات پیشرفته نمی گردد. بیگلو دبیر انجمن قطعه‌سازان به این موضوع تاکیده کرده و گفته است:

« خیلی راحت به شما بگویم، 40 درصد عددی که توسط وزارت صنعت معدن تعیین شده، خیلی راحت قابل دستیابی است. حتی به شما بگویم که عدد بالاتر از این در کشور قابل دستیابی است. شاید از یک طرف بگویم که متأسفانه و از یک طرف بگویم خوشبختانه قطعاتی که تولید خودکفایی خودرو را می‌رساند، 40 درصد معمولا قطعات بدنه و تنظیمات داخلی و تایر و چیزهایی هستند که در ایران همین الان دارد تولید می‌شود. سیستم‌های خنک‌کاری و چندین سیستم دیگر چیزهایی است که در ایران تولید می‌شود و تکنولوژی‌اش به روز هستند.»

گاهی هم گفته می‌شود هیچ کوزه‌گری به این آسانی‌ها فوت کوزه‌گری را انتقال نمی‌دهد. این ضرب‌المثل در مورد خودروهای روز دنیا صدق می‌کند و به این مدل از خودروها که تازه قرار است سال دیگر وارد خط تولید داخلی کشور شوند، نمی‌شود برچسب خودروی روز دنیا را زد.

تیمورتاج کارشناس خودرو در این زمینه می گوید:

«وقتی که ورژن سیستم‌شان عوض می‌شود، وقتی که سوئیچ می‌کنند روی یک تکنولوژی با فناوری بهتر، موقعی که فناوری قدیمی را دیگر مورد استفاده قرار نمی҅دهد، آن را متاسفانه به ایران می‌دهند. در قراردادهای جدید این اتفاق می‌افتد و ما نباید انتظار داشته باشیم که دانش به روز را داشته باشیم»

طبق قراردادهای خودروسازهای داخلی با پژو و رنو ، خودروهای جدید باید به مرور زمان تا 70 درصد قطعات‌شان بومی‌سازی بشود. حالا اگر این هماهنگی بین قطعه‌سازان خودروسازان و شرکت‌های خارجی اتفاق نیفتد یعنی باز هم چرخ خودروها باید به شرط واردات قطعات خارجی بچرخد.

بیگ‌لو دبیر انجمن سازندگان قطعات خودرو در این خصوص می‌گوید:

« بحثی که داریم این است که خودمان هم از روز اول می‌دانستیم که 40 درصد قابل دستیابی است. منتهی خب نشانه ای هم که برای پژو و رنو تعیین شده، عدد بالاتری است، باید ظرف دو سه سال حدود 70 درصد برسند. بحث این است اگر که ما متوجه شویم که قطعه‌ای در ایران است که سازنده داخلی با تکنولوژی خوب، قیمت مناسب و کیفیت مناسب می‌سازد ولی خودروساز خارجی از بکارگیری آن اجتناب کند، ما موضوع را به وزارت صنعت معدن تجارت ارجاع خواهیم داد و مطمئن باشید انجمن با تمام توان پشت سازنده خواهد بود تا جلوی واردات آن قطعه و خروج ارز را بگیرد.»

بسیاری از خودروسازهایی که در گذشته با ایران قرارداد داشتند در زمان تحریم‌ها پشت صنعت تولید خودروی کشور را خالی کردند حالا که باز هم پایشان به بازار ایران رسیده باید دید آیا واقعا خودروسازان و شرکت‌های قطعه‌ساز مجال این را پیدا می‌کنند که بومی‌سازی قطعات این خودروها را از سطح تایر و گلگیر و صندلی به تولید قطعات پیشرفته و اصلی خودرو مانند موتور آن ارتقا دهند یا خیر؟