بازار چند هزار میلیاردی سوغات زیارت در قبضه چینی‌ها/غفلت از توسعه تولیدات ملی در بازار سوغات شهرهای مذهبی
واردات سوغاتی های مذهبی از کشور چین و فروش آن در شهرهایی همچون مشهد و قم از چالش‌ها و معضلاتی به شمار می رود که باید برای رفع،کنترل و مهار آن چاره اندیشی شود.
سفرهای زیارتی یکی از مؤلفه های حائز اهمیت در جامعه اسلامی ایران به شمار می رود.
سفر به اماکن مذهبی در داخل یا خارج کشور، همواره از گردش مالی قابل توجهی از حیث اقتصادی برخوردار بوده است که این فرصت و ظرفیت بالقوه در حال حاضر نیز به قوت خود باقی است.
با نیم نگاهی به ظرفیت های فرهنگی و مذهبی کشور، کلان‌شهرهایی همچون قم و مشهد به عنوان اصلی ترین مراکز و کانون ها مطرح هستند و در کنار آن مناطق و شهرهایی همچون شیراز (شاهچراغ) شهرری (عبدالعظیم حسنی) و... در این حوزه، از اهمیت بسزایی برخوردار هستند.
بر طبق یک عرف و قاعده نانوشته، تهیه سوغاتی، اعطا و بخشیدن آن به دوستان، آشنایان، اطرافیان و اقوام و بستگان در فرهنگ ایران زمین، رسمی دیرین، قدیمی و پایدار است که در حال حاضر نیز این عُرف در لایه های مختلف و متعدد اجتماعی و فرهنگی جامعه به‌صورت بالقوه احساس می شود.
بر اساس گزارشات و اخبار منتشر شده در رسانه ها، گردش مالی از محل محصولات و اقلام سوغاتی در شهر مشهد، به تنهایی یک تا سه هزار میلیارد تومان برآورد می شود.
محمد رضا مولایی، دانش آموخته رشته اقتصاد در گفت و گو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی با اشاره به ضرورت توجه به این ظرفیت و عرصه بالقوه به عنوان فرصتی برای توسعه و شکوفایی هر چه بیشتر اقتصادی در کشور، اظهار داشت: با وجود نقش و اهمیت نافذ این حوزه، تسلط و نفوذ چینی ها در این عرصه و تهیه و تولید اقلام و محصولات سوغاتی اعم از جانماز، تسبیح و غیره از مواردی است که باید نسبت به آن تجدید نظر لازم لحاظ شود.
وی افزود: به واقع از حیث توان تولیدی، کشور ما با ضعف و نارسایی چندانی مواجه نیست زیرا در این بخش از دیرباز، دستی توانمند داشته ایم، اما با این وجود متأسفانه شاهد هستیم که کشوری همچون چین بخش قابل توجهی از این ظرفیت را به خود اختصاص داده است.
دانش آموخته رشته اقتصاد عنوان کرد: قطعاً با نقش آفرینی هر چه بیشتر واحدهایِ تولیدیِ داخلی در این عرصه، می توان در توسعه فرصت های شغلی نیز گام‌های ارزنده‌تری برداشت.
مولایی عنوان کرد: در میان کشورهایی که در عرصه تولید سوغاتی های مذهبی، نقشی فعالانه ایفا می کنند کشورهایی دیگری همچون ترکیه، هند و فرانسه نیز فعال هستند و به واقع 30 درصد باقیمانده (با کسر سهم چین) به کشورهای اشاره شده اختصاص دارد و بخش ناچیزی از آن نیز معطوف به ایران می شود.
*واحدهای تولیدی داخلی توان رقابت با رقبای خارجی را ندارد
احمد خواجه زاد، فعال حوزه تولید سوغاتی های مذهبی در شهر مشهد ،در گفت و گو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی، با اشاره به ضرورت تقویت و ارتقای سطح حمایت‌ها و پشتیبانی های دولتی از نهادها و واحدهای تولیدی فعال در این بخش، اظهار داشت: معضل اصلی و اساسی در این بخش، به بالا بودن هزینه های تولید در داخل کشور در مقایسه با اقلام و محصولات تولیدی در کشور چین باز می گردد.
وی افزود: ارزان بودن هزینه قطعی و تمام شده در تولید محصولات سوغاتی باعث می شود تا زمینه و بستر واردات از کشور اشاره شده هموار شود و این معضل باید با پشتیبانی مضاعف، اعطای تسهیلات کم سود و ارائه و واگذاری بسته‌های حمایتی مرتفع شود.
خواجه زاد عنوان کرد: یکی دیگر از ظرفیت‌های برجسته خراسان، به سنگ‌های قیمتی و زینتی همچون فیروزه معطوف می شود که قطعاً با ارتقای سطح سرمایه گذاری‌ها می توان به توفیقات شایسته و ارزنده تری در این حوزه نائل شد.
وی افزود: متأسفانه در حال حاضر، برآورد و احتساب دقیقی از میزان سرمایه گذاری‌ها در این عرصه وجود ندارد و قطعاً در صورت دسترسی به این آمار و ارقام می توان به روند صعودی یا احیاناً نزولی سرمایه گذاری در این بخش اشراف و آگاهی هر چه بیشتری پیدا کرد.
این فعال در عرصه تولید محصولات و اقلام سوغاتی مذهبی گفت: بدون تردید برای یک برنامه ریزی مدون، اصولی و هدفمند، نیازمند آمار، ارقام و محاسباتی دقیق خواهیم بود که با اِحصای آن روند حصولِ موفقیت های هر چه بیشتر تسهیل و تسریع خواهد شد.
*توسعه گردشگری مذهبی،پیش نیاز ارتقای سطح تولیدات مذهبی و سنتی است
امیر حسین خادمی، فعال حوزه گردشگری و مدیر یکی از کاروان های زیارتی در گفت و گو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی، با اشاره به نقش حائز اهمیت توسعه گردشگری در ارتقای سطح در آمد زایی عنوان کرد: امروزه ظرفیت گردشگری در مباحث اقتصادی به میزانی برجسته و نافذ است که از آن تحت عنوان صنعت یاد می شود و فارغ از درآمد زایی قابل توجه این عرصه، تقویتِ زمینه عرضه و فروش محصولات و اقلام تولیدی معنوی و سوغاتی از دستاوردهایی به شمار می رود که می توان در سایه توسعه گردشگری به آن نائل شد.
وی افزود: بر اساس گزارشات و اعداد و ارقام منتشر شده در رسانه ها، شهر مقدس مشهد، سالیانه میزبان 20 میلیون زائر ایرانی است که این عدد و رقم چشمگیر، بدونِ احتسابِ دیگر زائرین جهان اسلام است.
خادمی عنوان کرد: در شهر مقدس مشهد و در سطح کلان تر آن، خراسان رضوی، ظرفیت های گردشگری بسیاری وجود دارد، اما تصور عمومی در این عرصه، صرفاً به حرم مقدس و مطهر حضرت امام رضا(ع) خلاصه می شود.
وی افزود: تردیدی وجود ندارد که هدف اصلی و رأس اولویت های فرهنگی مذهبی و ارزشی این محدوده جغرافیایی، به بارگاه مقدس امام هشتم شیعیان معطوف می شود و جز این نیز روا نبوده و نخواهد بود، اما می طلبد در اولویت‌های بعدی نیز مراکز فرهنگی همچون آرامگاه فردوسی و... نیز مورد توجه قرار گیرد و قطعاً با استفاده از ظرفیت‌های موجود فرهنگی می‌توان، در نشر و گسترش فرهنگ دینی و مذهبی و ارزشی، گام های مؤثرتری برداشت.
*توسعه اقتصادی،مستلزم توسعه فرهنگی می باشد
رضا چاووشی، محقق و پژوهشگر حوزه اقتصادی در گفت و گو با خبرنگار صنعت،تجارت و کشاورزی، با اشاره به توسعه فرهنگی به عنوان پیش نیاز توسعه اقتصادی عنوان کرد: در سالی که به اقتصاد مقاومتی، اشتغال و تولید مزین شده، باید به فرهنگ کار، فرهنگ تولید، فرهنگ استفاده از کالای ایرانی و فرهنگ پشتکار و تلاش مضاعف، توجه ویژه و عمیق تری لحاظ شود.
وی در خاتمه یادآور شد: بدون تردید هر آنچه در حوزه فرهنگی به توفیقات ارزنده تری دست یابیم، روند توسعه اقتصادی نیز با رشد و شتاب هر چه بیشتری همراه خواهد شد و این مؤلفه، در عرصه گردشگری مذهبی، صنایع دستی و محصولات، تولیدات و کالاهای سوغاتی نیز مصداق دارد.
