حاشیه نشینی بیش از یک میلیون نفر در تهران / گزارش دستگاه ها به رهبری به زودی
حاشیه نشینی یکی از پدیده های اجتماعی است که بر اثر توسعه کلان شهرها به وجود می آید. بخش هایی از شهرهستند که مورد غفلت واقع شده اند و کیفیت و شرایط زندگی نیزدر آن به شدت پایین است. از این رو از نگاه جامعه شناسان، حاشیه نشینیان گروهی از افراد جامعه هستند که به دلیل ناتوانی در هماهنگی با مناسبات شهری مجبور به سکونت در حاشیه کلان شهر ها شده اند که فاقد هرگونه امکانات شهری است. این افراد به دلیل آنکه شغل و درآمد کافی ندارند و معمولا سطح سواد پایینی نیز دارند واز فقر فرهنگی و روانی رنج می برند،در معرض انواع آسیب های اجتماعی چون اعتیاد و جرم وجنایت قرار دارند.
وجود 12 میلیون حاشیه نشین در کشور حکایت از گسترش این پدیده و رشد روزافزون آسیب های اجتماعی دارد که نه تنها همواره از سوی کارشناسان و جامعه شناسان هشدار داده می شد بلکه اکنون به شعارهای انتخاباتی کاندیداها نیز تبدیل شده است .هرچند که به گفته رییس سازمان بهزیستی به تازگی اقدامات موثری برای ساماندهی این قشر از جامعه صورت گرفته است.
وی در گفت وگو با جام جم آنلاین از تقسیم کار دستگاه های متولی در بخش آسیب های اجتماعی برای مقابله با این بحران در جلسه اخیری که با حضور مقام معظم رهبری برگزار شد،خبرداد و گفت:در جلسه ای که با حضور مقام معظم رهبری برگزارشد ، هریک از دستگاه های ذیربط موظف شدند براساس وظایفی که به آنها محول شده اقدامات لازم را در جهت کاهش آسیب های اجتماعی انجام دهندو سپس گزارشات خود را در جلسه بعدی به اطلاع مقام معظم رهبری برسانند.
انوشیروان محسنی بندپی ،موضوعاتی چون طلاق ،حاشیه نشینی ،اختلالات روحی وروانی ،کودکان کار و زنان بد سرپرست را از جمله آسیب های اجتماعی دانست که به دستور مقام معظم رهبری ،دستگاه های متولی موظف شدند در صدد رفع آن برآیند و سپس گزارش عملکرد خود را در جلسه آتی به اطلاع ایشان برسانند.
به گفته محسنی این جلسه قرار بود 10 اردیبهشت برگزار شود امابدلیل شرایط موجود به بعد از انتخابات موکول شد.
وی در باره ساماندهی و توانمند سازی حاشیه نشینان گفت: ۱۲ تا ۱۳ میلیون جمعیت حاشیهنشین در کشور وجود دارد و ساماندهی و کنترل آنها یکی از اولویتها و برنامههای بهزیستی است.به طوریکه تاکنون توانستیم 11میلیون نفر از این جمعیت را از امکانات بیمه سلامت بهره مند سازیم .موضوع بعدی که با محوریت سازمان بهزیستی برای این قشر از جامعه انجام شده احداث مهدکودک وتامین یک وعده غذای گرم برای آنان بود که دراین راستا توانستیم حدود 7هزار مهدکودک در حاشیه کلانشهرها احداث کنیم.
محسنی با اشاره به اینکه حدود یک میلیون و 200 هزارنفر در حاشیه تهران ساکن هستند ، اشتغالزایی و طرح تامین مالی این افراد را از دیگر برنامه های بحث توانمندسازی حاشیه نشینان عنوان کردو افزود:تفاهم نامه ای با سازمان فنی وحرفه ای برای حرفه آموزی این افراد امضا شده است. که براساس آن سازمان بهزیستی افرادی را که باید حرفه ومهارتی را یاد بگیرند به این مراکز معرفی می کند و هزینه آموزش آنان نیز برعهده سازمان بهزیستی است.
رییس سازمان بهزیستی استقرار پایگاه های اجتماعی در این مناطق به دلیل آمار بالای معتادان و احداث شلتر و پناهگاه برای این افراد را از دیگر اقدامات توانمند سازی و کاهش آسیب افراد این مناطق عنوان کرد.
وی در پاسخ به این پرسش که متولی جمع آوری این افراد از جمله معتادان برعهده چه دستگاهی است ؟ اظهارداشت:با توجه به اینکه اغلب حاشیه نشینان را افراد معتاد و بی خانمان تشکیل می دهند لذا متولی جمع آوری آنان نیروی انتظامی است.پس از آن غربالگری ، شناسایی نوع آسیب آنها وهمچنین ساماندهی شان برعهده سازمان بهزیستی است.تیم غربالگری سازمان بهزیستی نیز شامل پزشک ،روانشناس،مددکارو روانپزشک است .این تیم پس از شناسایی این افراد ،آنهایی راکه بیمار هستند به بیمارستان منتقل وآنهایی که نیاز به مددکاری دارند به مراکزنگهداری ماده 16قانون مبارزه با مواد مخدر معرفی می کنند.
محسنی درخصوص نحوه برخورد با آسیبهای اجتماعی در جامعه گفت:آسیب های اجتماعی برخلاف مسائل و مشکلات جسمی که با یک نسخه و دارو میتوان آنها را حل کرد ماهیت پیچیدهای دارند و به همین دلیل رویکرد مقابله با آنها نیز باید همراه با نوآوری و خلاقیت باشد.چنانچه در مقابله با آسیبهای اجتماعی از رویکردهای تلفیقی استفاده کنیم میتوانیم مدعی شویم که پس از چندین سال روند صعودی آسیبها متوقف و در یک برنامه بلند مدت شاهد کاهش آن ها باشیم.
وی به رویکرد جدید بهزیستی در درمان معتادان به غیر از روش متادون درمانی اشاره کرد و گفت: دیگر سیستمهای سنتی و اردوگاهی در درمان معتادین موثر واقع نمی شود و با متادون درمانی هم نمیتوان این معتادان را درمان کرده و از اعتیاد رها ساخت. بلکه باید از الگوی جدیدی برای مقابله با معضل اعتیاد و ساماندهی معتادین متجاهر بهره برد.
وی در باره مسئولیت اورژانس اجتماعی در حوزه کودکان خیابانی و زنان بد سرپرست ، گفت: مسئولیت این افراد با پایگاه ها وخدمات اجتماعی سازمان بهزیستی است البته کارکرد اورژانس اجتماعی مداخله در مسائل اجتماعی با هدف پیشگیری از آسیبهاست لذا قرار است در سال جاری در 140 شهر اورژانس اجتماعی راه اندازی شود که با این کار مداخلات به هنگام، علمی و تخصصی بهزیستی در مواجهه با آسیبها گسترش خواهد یافت.