انتقادهای شهرام ناظری از شرایط موسیقی در ایران/برای «بوآن خودم» دلم گرفت

 «عاشق کیست» به آهنگسازی امیر پورخلجی و خوانندگی شهرام ناظری دوشنبه ۲۲ آبان با یک دقیقه سکوت حاضران به احترام درگذشتگانِ زلزله زدگان غرب کشور در فرهنگسرای نیاوران رونمایی شد.

سید عباس سجادی مدیرعامل بنیاد آفرینش های هنری نیاوران ضمن تسلیت برای درگذشت هموطنان در زلزله استان های غربی کشور گفت: به اعتقاد من انتخابی درست در زمانی درست برای پرداختن به ابوسعید شکل گرفته است. من بر این باورم انتخاب عنوان «عاشق کیست» برای این آلبوم بسیار پُرمغز است. نام این آلبوم پرسشی را مطرح می کند که هنوز هم آدمی برایش پاسخی دقیق نیافته است. در عین حال به استاد ناظری تبریک می گویم که با این اثر به مجموعه موسیقی ایران باز هم اثری ارزشمند افزودند.

فکر کردم که مراسم امروز را لغو کنیم

شهرام ناظری خواننده موسیقی ایرانی هم در این مراسم ضمن ابراز تاسف فراوان از حادثه زلزله استان های غربی کشور توضیح داد: از خبر زلزله در منطقه کردنشین برای خانواده خودم، یا به قول ما کردها «بوآن خودم» دلم گرفت و چقدر خوب است که قومی مانند قوم کرد که نجیب، اصیل و سلحشور هستند فرهنگ ایرانی خود را تا کنون حفظ کرده است. همه قوم های ایرانی خوبند اما قوم کرد همیشه پیشمرگ و جانفدا بودند. در طول تاریخ هم مرز ایران در منطقه کردنشین هرگز از دست نرفته است چرا که این قوم همیشه خودشان پاسدار مرزها بوده اند. این قوم انواع مرگ ها را تجربه کرده اند، بمباران شیمیایی را تجربه کرده اند و اکنون هم بلایای آسمانی هم بر آنها نازل می شود. مخصوصا که این قوم با این فقر و این مرارت ها اکنون زلزله زده هم هستند.

خواننده آلبوم «عاشق کیست» گفت: فکر کردم که مراسم امروز را لغو کنیم اما دوستان گفتند که شاید همین رونمایی از این آلبوم خبری امیدبخش برای مردم باشد. پس من از شما می خواهم چند لحظه به یاد کردها و خانواده خود من سکوت کنیم.

وی با قرائت یک رباعی از ابوسعید ابوالخیر عنوان کرد: اگر ابوسعید همین یک رباعی را گفته بود برای ماندگاریش کافی بود. به هر حال ابوسعید، بایزید، ابوالحسن خرقانی و منصور حلاج از پایه های اساسی فرهنگ ایران بوده اند که دیگران بر روی این پایه ها مانده اند. ابوسعید در دوره تفتیش عقاید می آید و درس های بزرگی می دهد، او در محیطی به شدت بسته می آید و تفکرات ایرانی را زنده می کند. به نظر من حضور این بزرگان معجزه بوده است. من یکی از عشق هایم ابوسعید بوده است. بعدها که با اخوان و کدکنی آشنا شدم تازه فهمیدم که این بزرگ مرد در تاریخ ایران چه کرده است. همیشه هم در ذهنم بود که بتوانم اثری به یاد ابوسعید خلق کنم، همان طور که آثاری درباره مولانا و فردوسی خلق کردم. در این راستا هم با آقای پورخلجی آشنا شدم و دیدم که ایشان جوانی با فرهنگ هستند. خیلی برای من مهم است که با موسیقیدانی کار کنم که ادبیات را بشناسد. به هر صورت ادبیات چکیده و شرح ادب و فضیلت یک جامعه است. ادبیات مادر همه هنرهاست. کسی که ادبیات می داند، در کار موسیقی بسیار می تواند کارا باشد. حتی اگر کارگردان باشد و با ادبیات آشنا باشد که نتیجه آن بهرام بیضایی می شود.

ناظری افزود: من خیلی زیاد به استودیو رفتم و زحمات بسیاری را هم در این زمینه کشیدیم و خودم این مرارت ها را به جان خریدم تا با همفکری و همراهی این جوان موسیقیدان، توانستیم این اثر را تولید کنیم. ما آمدیم و پیش خود فکر کردیم برای آدمی که هزاران سال پیش دارای مقام بزرگی چه کاری می تواند کرد؟ گرچه باید همه مملکت و همه ارکسترها جمع می شدند تا بتوانیم کار کوچکی برای ابوسعید بکنیم و چون در مملکت ما این کارها نمی شود، ما خودمان وارد عمل شدیم و این کار را زیر نظر بزرگ مردی مانند شفیعی کدکنی به سرانجام رساندیم. به اعتقاد من ابوسعید مانند استاد مولاناست. کراماتی دارد که در بیان درنمی آید و امیدوارم شرایط کشور طوری شود که مراکز فرهنگی مشاهیر ما را بیشتر معرفی کنند. به هر حال در محیطی که بی فرهنگی در کشور ما موج می زند، سیاست نادرست رسانه ها و صداوسیما باعث شده که هیچ چیز سرجای خودش نباشد این اثر می تواند با معرفی درست به فرهنگسازی کمک کند. گرچه ما به همین سنگ نینداختن ارگان های دولتی در سر راه مان هم راضی هستیم.

حکایت غم انگیز خوانندگان موسیقی ایرانی

این خواننده مطرح موسیقی ایرانی در بخش دیگری از مراسم با اشاره به علاقه مندی های خود به اشعار ابوسعید ابوالخیر بیان کرد: من به عنوان یک علاقه مند به ادبیات از سنین نوجوانی همیشه در آوازهایم رباعیات ابوسعید را خوانده ام. حتی در اثری مانند «لولیان» هم بخشی از آثار ابوسعید را اجرا کرده ام.

وی با انتقاد از شرایط فعلی توجه به موسیقی اصیل ایرانی گفت: آواز خواندن فقط صدای خوب نیست، تفکر و اندیشه در ماندگاری آواز نقش دارد. من معتقدم خیلی از آهنگ های امروز سه ماه تاریخ مصرف دارند اما آثار ماندگار از ۴۰ سال پیش تا کنون همواره شنیده می شوند.

ناظری تصریح کرد: اگر خوانندگان سراغ کارهای ریشه ای نمی روند، گناهی ندارند. ما آخرین بازماندگانی هستیم که اصولی داشته و به تربیت درست معتقد بود. متاسفانه در سال های پیش بسیاری از ستون های موسیقی مُردند، مراکز موسیقی که اهمیت داشتند همه از بین رفتند. وقتی کاری ریشه ای دنبال نشود، نتیجه اش همین شده و باعث می شود  خوانندگان امروز کارشان سه یا شش ماه بیشتر ماندگار نمی شود. البته به نظر من این اوضاع حالاحالاها ادامه دارد که شاید ۲۰۰ سال بعد این اوضاع کمی بهتر شود و به نقطه صفر نزدیک شویم.

انتظار داشتید بر بساطی که بساطی نیست

خواننده آلبوم «عاشق کیست» ضمن قدردانی از خبرنگاران در پوشش اخبار حوزه موسیقی عنوان کرد: از خبرنگاران تشکر می کنم که در این حدود ۴۰ سال همیشه در کنار اهل ادب و اهل قلم بودند. شما انتظار داشتید بر بساطی که بساطی نیست.

وی با انتقاد دوباره از لغو کنسرت چند ماه گذشته خود در قوچان تصریح کرد: این اتفاق ها برای ما بسیار رخ داده است. انگار من دیوانه بودم و عقلم نمی رسیده است که به آمریکا بروم یا اینکه به فرانسه بروم که آنجا شهروند افتخاریم. به هر حال من دلم خواسته که در ایران بمانم، پس مسأله قوچان چیز تازه ای نیست. جالب اینکه در آنجا دائم به ما می گفتند  یک ساعت دیگر و یک ساعت دیگر، در حالیکه من نگران مردمی بودم که ساعت ها آنجا مانده بودند. آخر ماجرا هم خواستم با مردم حرف بزنم زدند روی چشمم و عینکم رفت در چشمم، شیشه اش شکست در نهایت هم به بیمارستان منتقل شدم. البته من جاهایی کنسرت داده ام که مخزن گاز آورده بودند، انگار قرار بود آنجا جنگی رخ دهد. به آنها گفتم برای تان متاسفم که این گازها و این سلاح ها را برای شهرام ناظری آورده اید که دوست شماست.

ناظری گفت: ما همه می دانیم آسیب های زیادی بر پیکره فرهنگ ما خورده است و آواز و موسیقی هم بخشی از این ماجراست. مردم هم در این شرایط کار فاخر و فرهنگی دوست ندارند، در حالیکه شنیدن یک کار ارزشمند نیاز به تربیت فرهنگی دارد.

وی افزود: همین مدیران صدا و سیما اگر ۳۷ ماه حقوق نگیرند دنیا را خراب می کنند اما من ۳۷ سال است که حقم را از صدا و سیما نگرفته ام.

اما و اگرهایی درباره ابوسعید و ارکسترهای یک روزه

امیر پورخلجی آهنگساز آلبوم «عاشق کیست» هم ضمن ابراز همدردی با حادثه دیدگان زلزله استان های غربی کشور اظهار کرد: امروز جای استاد شفیعی کدکنی در کنار ما بسیار خالی است. «حکایت نویس نباش، چنان باش که از تو حکایت کنند» و همان طور که می بینیم این اتفاق برای ابوسعید افتاده و بعد از وفاتش درباره اش سخن ها گفته اند. البته درباره ابوسعید نظرهای متفاوتی هست. اینکه رباعیاتش از آنِ خودِ ابوسعید هست یا این که از آنِ فرد دیگری است؟ از طرفی می گویند که خانواده اش رباعیات ابوسعید را به او نسبت نمی داده اند اما من بر این باورم ابوسعید از نوآوران رباعی بوده است.

اردوان جعفریان تهیه کننده آلبوم نیز در این نشست گفت: برای من افتخار بود که در کنار استاد ناظری و پورخلجی این کار را پیش ببریم. به عنوان تهیه کننده اثر می گویم که این اثر هیچ نفع مالی برای استاد ناظری نداشت و سه سال وقت خود را صرف ضبط و اجرای این اثر کرده اند. انرژی و دقت ایشان در این اثر بسیار فراتر از یک اثر عادی است اما انتظار داریم از نهادهای دولتی که به جای پرداختن به سمفونیک های یک شبه، به سرمایه های ارزشمند بپردازند. متاسفانه جامعه ما بیشتر به هنر و ادبیات سطحی می پردازد.