نرخ سود بین بانکی کاهش یافت

نرخ سود بین بانکی با وجود رشد تعداد و ارزش معاملات در این بازار طی ۱۰ ماه نخست امسال، روند رو به کاهش داشته و در دی‌ماه به ۱۸٫۱ درصد رسیده است.

تعداد معاملات بازار بین بانکی ریالی در ۱۰ ‌ماه نخست سال ۱۳۹۶ معادل ۳۱ هزار و ۲۰۰ فقره و متوسط ارزش روزانه معاملات بازار در همین بازه زمانی به ۱۹۳ هزار میلیارد ریال افزایش یافته است.

بر اساس بررسی بانک مرکزی، همچنین تعداد و متوسط ارزش روزانه کل معاملات انجام شده این بازار نسبت به مدت مشابه سال گذشته به ترتیب ۱۶٫۵ درصد و ۶۶٫۵ درصد افزایش یافته است.

بازار بین ‌بانکی ریالی در ایران در تیرماه سال ۱۳۸۷ بر اساس سیاست‌های پولی و اعتباری کشور و مطابق با ماده ۳۴ بسته سیاستی-نظارتی سیستم بانکی در این سال، برای انجام معاملات عمده بین بانک‌ها راه‌اندازی شد.

هدف از راه‌اندازی و توسعه فعالیت این بازار، تقویت مدیریت نقدینگی بانک‌ها و تسهیل تامین مالی منابع مورد نیاز بانک‌ها در کوتاه‌مدت، برقراری انضباط پولی مناسب بانکی و اجرای موثرتر سیاست‌های پولی کشور است.

طی سال‌های فعالیت، بازار بین بانکی ریالی از استقبال قابل قبول شبکه بانکی برخوردار بوده است.

تعداد اعضای فعال در بازار بین بانکی از ۱۰ بانک در سال ۱۳۸۷ به ۳۰ بانک و موسسه اعتباری در ۱۰ ماه اول ۱۳۹۶ رسیده است.

با افزایش تدریجی عمق بازار، معاملات بازار بین ‌بانکی ریالی که شامل سپرده‌گذاری (سپرده‌پذیری) اعضای بازار نزد یکدیگر است، نیز از رشد قابل توجهی برخوردار بوده است؛ به طوری‌که معاملات بازار با افزایش بیش از ۱۸۴۷ برابری، از ۱۷ فقره در سال ۱۳۸۷ به ۳۱٫۴ هزار فقره در سال ۱۳۹۵ رسید. تعداد معاملات بازار بین‌ بانکی ریالی در ۱۰ ماه ابتدایی سال ۱۳۹۶ نیز معادل ۳۱٫۲ هزار فقره است.

بر اساس آخرین آمار موجود، متوسط ارزش روزانه معاملات بازار بین‌ بانکی ریالی با افزایش قابل توجهی از ۱۵٫۷ میلیارد ریال در سال ۱۳۸۷ به ۱۰۷ هزار میلیارد ریال در سال ۱۳۹۵ رسید. با ادامه این روند، متوسط ارزش روزانه معاملات بازار در ۱۰ ماه ابتدایی سال ۱۳۹۶ به ۱۹۳ هزار میلیارد ریال افزایش یافته است.

همچنین نرخ سود موزون بازار بین‌ بانکی ریالی از ۲۱٫۱ درصد در سال ۱۳۸۷ به ۱۴٫۴ درصد در سال ۱۳۸۹ کاهش یافت و در ادامه به‌دلیل وجود تنگنای اعتباری بانک‌ها، نرخ سود با روندی افزایشی به ۲۷٫۱ درصد در سال ۱۳۹۳ رسید ولی در سال‌های اخیر با مداخله موثر بانک مرکزی در بازار بین‌ بانکی ریالی، روند نرخ سود بازار با کاهش مواجه شده است.

با مدیریت فعالانه نقدینگی بازار اعم از سپرده‌گذاری‌های صریح و ضمنی بانک مرکزی در بازار، کاهش نسبت سپرده قانونی و اعمال سیاست‌ تبدیل اضافه ‌برداشت برخی از بانک‌ها و موسسات اعتباری به خطوط اعتباری و قرارداد سپرده‌گذاری در بازار، نرخ سود بازار بین‌ بانکی ریالی با روندی کاهشی مواجه شده و از ۲۷٫۱ درصد در سال ۱۳۹۳ به ۱۸٫۶ درصد در سال ۱۳۹۵ کاهش یافته و در ادامه به ۱۸٫۸ درصد در ۱۰ ‌ماه ابتدایی سال ۱۳۹۶ رسیده است.

در ۱۰ ماه امسال، تعداد و متوسط ارزش روزانه کل معاملات انجام شده بازار به ترتیب با ۱۶٫۵ و ۶۶٫۵ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال گذشته به رقم ۳۱۲۲۲ فقره با متوسط ارزش روزانه ۱۹۳ هزار میلیارد ریال رسیده است.

بررسی معاملات بازار در ‌۱۰ ماه آغازین سال ۱۳۹۶ به تفکیک سررسید معاملات بیان‌گر آن است که ۹۸٫۳ درصد از ارزش معاملات مربوط به معاملات یک‌شبه است که با فلسفه تامین مالی کوتاه‌‌مدت بازار بین‌ بانکی سازگار است.

نرخ سود موزون بازار بین ‌بانکی ریالی در ۱۰ ‌ماه ابتدایی سال ۱۳۹۶ معادل ۱۸٫۸ درصد بوده که با تداوم سیاست‌های تسهیل اعتباری، این نرخ به ۱۸٫۱ درصد در دی‌ماه سال جاری کاهش یافته است.

تحلیل نرخ سود موزون ماهانه بازار بین‌ بانکی ریالی در مقاطع ماهانه بیان‌گر آن است که روند افزایشی نرخ سود موزون که از ماه‌های پایانی سال گذشته آغاز شده بود، از مردادماه معکوس شده و با روند نزولی این نرخ به ۱۸٫۱ درصد در دی‌ماه سال جاری رسیده است.

همچنین کمترین پراکندگی نرخ ‌های سود در ۱۰ ‌ماه نخست سال جاری مربوط به پنج ماه منتهی به دی است.

بر اساس این گزارش بانک مرکزی به‌عنوان تنظیم‌ کننده بازار، همه امور مربوط به برنامه‌‌ریزی، سازمان‌دهی، هماهنگی، تدوین مقررات، نظارت، کنترل و تسویه معاملات را برعهده داشته و جهت اعمال سیاست‌های پولی در بازار شرکت می‌‌کند. همچنین، حمایت از نرخ سودی مشخص توسط بانک مرکزی از طریق مداخله در بازار، بر حسب شرایط بازار و مقتضیات سیاست پولی و اعتباری صورت می‌‌گیرد.

در مجموع، تعمیق تدریجی و گسترش ابعاد بازار بین‌ بانکی ریالی در کنار حضور موثر بانک مرکزی و مدیریت فعالانه نرخ سود بازار (به‌خصوص در سال‌های اخیر)، اهمیت نقش بازار بین‌ بانکی ریالی در تامین مالی کوتاه‌مدت بانک‌ها را دوچندان کرده است.