آمریکا و پرونده قطور مداخله جویی در ایران

پس از پایان جنگ جهانی دوم و آغاز ماجراجویی های آمریکا در مناطق مختلف جهان، ایران به عنوان بخشی از برنامه سلطه جویانه مقامات کاخ سفید قرار گرفت. مداخله جویی های آمریکا که در دوره پهلوی به صورت آشکارا در عرصه های میدانی و تصمیم سازی های حکومتی خود را نشان می داد با انقلاب اسلامی سویه ای دیگر به خود گرفت.

در دوره پهلوی دوم، سیاست مداخله جویانه آمریکایی ها بیشتر در تغییر و تحولات داخلی ایران خود را نشان می داد که تحمیل کاپیتولاسون از آن جمله به شمار می رفت. دخالت مستقیم آمریکا در امور داخلی ایران اما با کودتای 28 مرداد 1332 و سقوط دولت مصدق لکه ننگی در تاریخ سیاست خارجی آمریکا است؛ کودتایی که با حمایت های مالی، برنامه ای و اجرایی سازمان سیا انجام گرفت.

پس از وقوع انقلاب اسلامی، خصومت های آمریکا به طور عمده ماهیت نظام را نشانه گرفت و با هر ابزاری به دنبال تغییر آن بوده است. پس از اشغال سفارت آمریکا در تهران، ایالات متحده با تحریک صدام حسین دیکتاتور مخلوع عراق جنگی هشت ساله را علیه ایران به راه انداختند؛ جنگی که علاوه بر سرریز شدن سلاح های آمریکایی به عراق، تضعیف این دو کشور مسلمان و همسایه منطقه را به دنبال داشت و تداعی کننده راهبرد «مهار دوجانبه» بود. بر مبنای این استراتژی که در دوره ریاست جمهوری «بیل کلینتون» از طیف دموکرات طراحی شده بود، ایران و عراق می بایست از سوی آمریکا با اهرم های موثری مهار شوند.

پیاده سازی استراتژی مهار دوجانبه حول چند محور می چرخید که پرهیز از ایجاد تعادل و توازن بین ایران و عراق، ممانعت از برقراری و گسترش روابط آن دو کشور با بازیگران منطقه و جهان، حمایت از متحدان منطقه ای آمریکا از آن جمله به شمار می رفت.

وقتی از روابط ایران و آمریکا سخن به میان می آید، به خودی خود موضوع تحریم ها از ذهن می گذرد؛ تحریم هایی که از همان آغاز شکل گیری انقلاب اسلامی از سوی آمریکا علیه ایران اعمال و هر روز به شدت و عمق آن افزوده شد. قانون «داماتو» در زمان کلینتون شدیدترین تحریم ها را به بخش های انرژی و صنعت ایران و لیبی وارد می کرد. این قانون در نتیجه تغییر راهبرد هسته ای لیبی در سال 1385 (2006) از این کشور سلب و تنها در مورد ایران به اجرا در آمد.

از این تاریخ به بعد قانون داماتو به قانون «تحریم ایران» (ISA) تغییر نام یافت. بر پایه این قانون که بیشتر حوزه های نفت و گاز ایران را هدف قرار می داد، هر گونه سرمایه گذاری بیش از 40 میلیون دلاری در این بخش ها ممنوع و شامل مجازات و با طرح اختلاف هسته ای و اعمال تحریم های ثانویه اما بر تیرگی روابط آمریکا و ایران افزوده شد.

از اوایل دهه 80 خورشیدی که سرویس های جاسوسی اسرائیل و گروهک تروریستی منافقین مدعی تلاش ایران برای دستیابی به بمب اتم شدند، فشارها بر تهران شدت یافت. به دنبال انتقال پرونده هسته ای ایران از شورای حکام آژانس به شورای امنیت سازمان ملل متحد، این شورا دست کم شش قطعنامه تحریمی علیه جمهوری اسلامی ایران صادر کرد.

در دولت یازدهم که با برجام، جهان به فعالیت های هسته ای صلح آمیز ایران پی برد، آمریکا در انزوا قرار گرفته و شمشیر دشمنان ایران کُند شد. اینک آمریکا متحدان سنتی و دیرینه همچون اتحادیه اروپا را در مقابل خود می بیند و با وجود خروج از برجام نتوانست آنها را در این موضوع با خود همسو نماید.

«دونالد ترامپ» رئیس جمهور ستیزه جوی آمریکا که از اهمیت برجام برای ایران و دیگر بازیگران جهانی به خصوص 1+4 آگاه است، با هدف ناکام گذاشتن توافق هسته ای گام بر می دارد که از سرگیری تحریم های هسته ای علیه ایران از جمله این گام ها محسوب می شود.

در نهایت باید گفت که هدف آمریکا نه برنامه هسته ای ایران و نه مسائل منطقه ای و آزمایش های موشکی است بلکه هدف مقامات کاخ سفید در هر دوره ای فروپاشی نظام جمهوری اسلامی بوده و طرح دیگر مسائل اختلافی بهانه ای بیش نیست. این هدف گاهی از زبان مقامات این کشور بیان شده و گاهی نیز به صورت پنهانی پیگیری می شود. بی تردید شکست های پیاپی چهار دهه ای دولتمردان آمریکا برای نابودی نظام ایران، بر عمق دشمنی و کینه جویی های سران کاخ سفید افزوده که برآیند آن را می توان در مواضع خصمانه تیم ترامپ آشکارا مشاهده کرد.