بانک‌های مرکزی اروپایی برای نجات برجام وارد عمل می‌شوند

در این گزارش آمده است: از ماه نوامبر (آبان) دور دوم تحریم‌های آمریکا بر ضد ایران با هدف فشار حداکثری به این کشور برای مذاکره با دولت آمریکا اجرایی خواهد شد، اما در بروکسل و سایر پایتخت‌های اروپایی بحث دیگری در جریان است: چگونه می‌توان از نفوذ آمریکا رها شد. از آنجایی که بانک‌های اروپایی بین انجام تراکنش مالی با ایران و مواجه با جریمه‌های آمریکا باید یکی را انتخاب کنند، کشورهای اروپایی در حال کار بر روی ایده استفاده از بانک‌های مرکزی خود برای کار با ایران هستند چرا که به عقیده آنان دولت ترامپ هیچ گاه تا تحریم بانک‌های مرکزی کشورهای متحد آمریکا جلو نخواهد رفت.

آمریکایی‌ها گفته‌اند که حاضرند همه را تحریم کنند: از مدیران عامل بانک‌های آمریکایی تا شرکت‌های کوچک اروپایی و آن‌ها باید بین دستورات دولت ترامپ و دولت متبوع خود یکی را انتخاب کنند. در هفته‌های اخیر دیپلمات‌های آمریکایی به اروپا رفته‌اند تا شرکت‌های اروپایی دارای روابط با ایران را به کار در بازارهای دیگر راضی کنند.

در بخش دیگری از این گزارش آمده است: تنش‌ها بین دولت ترامپ و متحدان اروپایی تا بدانجا رسیده است که امانوئل مکرون- رئیس جمهور فرانسه از لزوم استقلال از آمریکا سخن گفته است: اروپا در تامین امنیت خود دیگر نمی‌تواند به آمریکا متکی باشد.

برایان هوک- مسئول میز کارگروه ویژه مقابله با ایران در وزارت خارجه آمریکا، اخیرا از تصمیم اتحادیه اروپا برای تخصیص یک بسته ۵۰ میلیون یورویی به ایران انتقاد کرد و گفت که این اقدام در زمانی نادرست، پیامی نادرست را ارسال می‌کند.

برخی از اقتصاددانان به دولت ترامپ هشدار داده‌اند که استفاده بیش از حد از ابزار تحریم آن هم در زمانی که سایر کشورها با آن‌ها مخالف‌اند تنها باعث می‌شود کشورها در تلاش برای پایان دادن سلطه آمریکا بر اقتصاد جهانی با یکدیگر متحدتر شوند. این نگرانی وجود دارد که ابرقدرت‌های دیگر نظیر چین با استفاده از این وضعیت، ابزارهایی را توسعه دهند که بدون استفاده از دلار بتوان روابط اقتصادی را به پیش برد.

رهبران اروپایی معتقدند تهران تنها تا زمانی به توافق پایبند خواهد بود که از مزایای اقتصادی آن بهره مند شود. به دلیل سلطه دلار تقریبا تمامی تراکنش‌های مالی در سطح جهانی به نوعی با سیستم مالی آمریکا در ارتباط هستند و بانک‌ها باید بین ایران و آمریکا دست به انتخاب بزنند.

به گفته ان بی سی، انتخاب برای شرکت‌های بزرگ چند ملیتی تقریبا مشخص است. آدام اسمیت- از مسئولان ارشد وزارت خارجه آمریکا در دوران ریاست جمهوری اوباما می‌گوید: قطعا شرکت‌ها از بازار ایران سود خوبی کسب می‌کنند، اما این قابل مقایسه با فرصت‌های موجود در بازار آمریکا نیست.

با این حال به گفته الی گرانمایه- کارشناس امور ایران در شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا- شرکت‌های زیادی در اروپا هستند که قادر و متمایل به همکاری با ایران هستند اما آن‌ها نیاز به بانک‌هایی دارند که مسائل تامین مالی را تقبل کنند و کار تبدیل پول را انجام دهند.

یکی از محورهای پیشنهادی اروپایی‌ها این است که صدها و حتی هزاران تراکنش مرتبط با ایران یک جا جمع شده و پول آن به بانک مرکزی ایران ارسال شود تا از آنجا تخصیص داده شود و همین فرآیند از ایران به اروپا نیز انجام شود. بانک‌های مرکزی که این کار را انجام دهند تحریم‌ها را نقض کرده‌اند و می‌توانند توسط آمریکایی‌ها تحریم شوند اما آن‌ها معتقدند به دلیل هزینه‌های بسیار بالای تحریم بانک‌های مرکزی کشورهای متحد آمریکا، ترامپ چنین کاری نخواهد کرد.

سوئیفت یکی دیگر از مسائل مهم بین اروپا و آمریکا خواهد بود: طبق تحریم‌های نوامبر، سوئیفت باید دسترسی ایران به خدمات خود را قطع کند و یا تحریم شود اما آلمان، فرانسه و انگلیس از آمریکا خواسته‌اند اجازه ماندن ایران در این سیستم را بدهد، هر چند که دولت ترامپ تاکنون به این درخواست پاسخی نداده است.

از آنجا که ۲ بانک آمریکایی " جی پی مورگان" و " سیتی گروپ" از اعضای هیات مدیره سوئیفت هستند، احتمال تحریم این سیستم توسط آمریکا بعید است. از طرف دیگر اتحادیه اروپا با احیای قانون مقابله با تحریم خود به شرکت‌های اروپایی دارای روابط با ایران ۲ حق انتخاب داده است: یا به روابط با ایران ادامه دهند و یا به دلیل شکستن قانون اتحادیه با پیامدهای آن مواجه شوند.

در انتهای این گزارش آمده است که اروپایی‌ها تنها طرفی نیستند که به دنبال دور زدن تحریم‌ها هستند، وارد کنندگان عمده نفت ایران نظیر ژاپن و هند و کره جنوبی احتمالا به واردات نفت ایران ادامه خواهند داد، کشورهای دیگر نیز به دنبال دور زدن تحریم‌های نفتی هستند. یکی از راهکارها این است که نفت ایران به روسیه برود و از آنجا به سایر کشورها فروخته شود و در عوض به جای نفت، ایران بتواند کالاهای مورد نظر خود را از کانال روسیه تامین کند.