فضیلت شب پانزدهم ماه ذی‌القعده/ توصیۀ حاج‌آقا مجتبی‌تهرانی به استفاده از این شب

امروز دوشنبه 16 تیر و 14 ذی‌القعده مصادف با شب نیمه (پانزدهم) ماه ذی‌القعده است. در کتاب مفاتیح الجنان مرحوم شیخ عباس قمی دربارۀ فضیلت این شب این‌طور نوشته شده است: «شب پانزدهم [که] شب مبارکی است، خداوند بر بندگان مؤمن خود نظر رحمت می‌فرماید و چنان‌که در روایت نبوی آمده است: کسی که در این شب به طاعت حق مشغول باشد، برای او اجر 100 نفر روزه‌داری است که ملازم مسجد بوده‌اند، آن هم روزه‌داری که خدا را به اندازه چشم‌برهم‌زدنی معصیت نکرده باشد.

پس این شب را غنیمت بشمار و خود را به طاعت و عبادت و نماز و درخواست حاجات از خدا مشغول کن؛ روایت شده است: هرکه در این شب حاجتی از خدا بخواهد حتماً به او عطا خواهد شد.»

همچنین در کتاب المراقبات مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی دربارۀ نیمۀ ماه ذی‌القعده آمده است:

از مهمات این ماه، عمل شب نیمه آن ماه است که سید در «اقبال» از احمد بن جعفر بن شاذان روایت کرده است که گوید: از رسول خدا مروی است که در ذی‌القعده شب مبارکی است و آن شب شب پانزدهم آن ماه است که خداوند به بندگان مؤمن خود به رحمت نظر می‌‌کند و به کسی که در آن شب عمل به طاعت خدا کرده باشد اجری معادل اجر یک صد نفر سائحی که چشم به هم زدنی نافرمانی خدا نکرده باشد عطا می‌فرماید، پس چون نیمه‌شب شود در نمی‌ماند احدی که از خدا حاجتی بخواهد مگر اینکه خدا به او عطا می‌فرماید.

عمل در این شب از جهت آنکه مشهور نیست و عمل‌کننده به آن کم است آن را خصوصیتی است که در غیر آن از اعمال شب‌های مشهور نیست و این امر نزد مراقبان امور با اهمیت است، زیرا ذکر در موقع غفلت عموم از مهمات مراقبات است و اجابت آن سریع‌تر و نزدیک‌تر به قبول است و اجر آن افزون‌تر و عظیم‌تر در نزد خداست، بنابراین، به پاسخ دادن به منادی کرامت خدای ـ جل جلاله ـ با کمال جد و شوق مبادرت کن و فرصت را غنیمت شمار و از خواب خود بیدار شو.

پایگاه اطلاع‌رسانی مرحوم آیت‌الله حاج‌آقا مجتبی‌تهرانی در صفحۀ مجازی این استاد اخلاق به بیان نکته‌ای از ایشان در این باره پرداخته است:

* از فرصت‌‌ها (شب پانزدهم ماه ذی‌القعده) استفاده کنید. در آیات و روایات داریم که انسان باید از فرصت‌‌هایی که به‌ دستش می‌ آید کمال استفاده را بکند و فرصت را از دست ندهد. از امام ‌علی علیه‌السلام روایات متعدّد و تعبیرات مختلفی نقل شده است. در یکی از آن‌ها حضرت فرمود: «إِنَّ الْفُرَصَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ فَانْتَهِزُوهَا»؛ فرصت‌‌ها سریع می‌‌گذرد؛ مثل ابر، فرصت‌‌ها را غنیمت بشمارید.

«إِذَا أَمْکَنَتْ فِی أَبْوَابِ الْخَیْر»؛ آنجایی که این فرصت‌‌ها برای شما درب‌‌های خیر را باز می‌کند؛ میدان را باز می‌‌کند تا شما به خیر دست پیدا کنید، «وَ إِلَّا عَادَتْ نَدَما»(1)؛ اگر از این فرصت‌‌ها استفاده نکردید، بازگشت می‌‌کنند و از دست می‌ روند. در حالی که شما جز پشیمانی چیز دیگری عایدتان نخواهد شد؛ یعنی تأسّف می‌‌خورید برای این فرصتی که پیش آمد و می‌‌توانستید از آن بهره‌‌گیری کنید، اما بهره نگرفتید.  یکی از انواع این فرصت‌‌ها که در آثار اسلامی داریم، مسئلۀ فرصت زمانی است.

1 ـ غرر الحکم و درر الکلم، ص 238