آیا فعالیت در بورس حرام است؟|حکم مراجع در مورد بورس

بسیاری از کاربران سوالاتی زیادی در خصوص فعالیت در بورس  میپرسند سوالاتی مانند: آیا بورس قمار است؟ آیا بورس حرام است؟ حکم شرعی بورس چیست؟ حکم شرعی فعالیت در بورس چیست؟ و ... که در این مقاله نظر مراجع تقلید را در این خصوص جویا شده ایم.

آیت الله مکارم شیرازی:

درآمد و کسبی که از طریق بورس و خرید و فروش اوراق بهادار بدست می‌آید – با وجود امکان کم یا زیاد شدن شاخص بورس – قمار محسوب نمی‌شود.

فرق قمار و بورس در این است که در قمار، خوردن مال به باطل صورت می‌گیرد. یعنی بدون مجوز یا عقود شرعی است. ولی در بورس اگر بر اساس عقود شرعی و اسلامی عمل شود خرید و فروش بی اشکال است.

از نظر اسلام انجام هر نوع معاملات – مانند بورس، خرید و فروش سهام و… – یا اینکه کسی کار خود را خرید و فروش سهام قرار دهد در صورتی که عقود و معاملات صوری نباشند، مطابق با احکام شرع و قوانین باشند، فروشنده واقعا مالک باشد یا از طرف مالک وکیل باشد و خریدار واقعا مالک و صاحب جنس خریداری شده شود، اشکال ندارد.

آیت الله خامنه ای:

بورس‌ بازاری است که در آن دارایی‌های مختلف مورد معامله قرار می‌گیرد، بنابراین بورس فی نفسه اشکال ندارد؛ ولی مهم این هست که باید معاملات در بورس نامشروع خلاف قانون نباشد در غیر این صورت حرام است. بطور کلی فعّالیّت در بورس و خرید سهام و تعیین سود سالانه برای آن بر طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی که به تأیید شورای محترم نگهبان قانون اساسی رسیده انجام می‌گیرد محکوم به صحّت و حلیّت است.

آیت الله سیستانی:

خرید و فروش سهام صحیح است ، البته اگر معاملات شرکت سهامى حرام باشد، مثل آنکه به داد و ستد شراب و یا معاملات ربوى مشغول باشد، خرید سهام آن، و مشارکت در این معاملات جایز نیست.

آیت الله وحید خراسانی:

خرید و فروش سهام شرکتهاى سهامى ، در صورتى که در آن شرکتها معاملات حرام ـ مانند معاملات ربوى ـ انجام نشود ، جایز است ، و خرید و فروش سهام شرکتهایى که معاملات حرام انجام مى دهند در صورتى که سود حاصل از حرام ، جزء سرمایه شرکت باشد ، جایز نیست ، و در غیر این صورت خرید و فروش خودِ سهام جایز است ، ولى باید از درآمدهاى حرامِ آن پرهیز شود.

آیت الله صافی گلپایگانی:

به طور کلی معاملات بورسی چنانچه با اجتماع جمیع شرایط صحت و لزوم باشد فی نفسه مانعی ندارد.

آیت الله نوری همدانی:

خرید و فروش سهام بلا مانع است، مگر آنکه معامله صورتهای دیگری داشته باشد.

آیت الله هادوی تهرانی:

اگر معاملات واقعی و در چارچوب قوانین اسلامی باشد صحیح است. 

آیا خرید و فروش سهام در بورس، نیاز به پرداخت خمس دارد؟

همان طور که می دانید عواید حاصل از خرید و فروش سهام در بورس نیز در شمار درآمدهای فرد قرار گرفته و مشمول پرداخت خمس خواهد شد.

آیا فروش سهمی که در همان روز خریداری شده، قمار محسوب می شود؟

پاسخی که مراجع عظام در این خصوص داده اند، در این خلاصه می شود که در صورتی واقعی و شرعی بودن معاملات، فروش آن در هر زمان، مجاز و صحیح است.

آیا اجرت یا کمیسیون کسب شده از سوی کارگزاری ها، جایز است؟

پاسخ به این صورت است که چون کارگزاری ها حکم نماینده یا وکیل سهامداران و متقاضیان خرید و فروش سهام را دارند، دریافت مبلغی به عنوان کمیسیون یا اجرت، ایرادی نداشته و مجاز است

 آیا سهام بورس و اوراق بهادار قابل وقف هستند؟

 بله، قابل وقف هستند.

خرید و فروش طلا، ارز و نفت در بورس های جهانی توسط اینترنت دارای چه حکمی از نظر شرعی می باشد؟

با توجّه به اینکه فارکس شرایط شرعیّه معاملات را ندارد جایز نیست.

عده ای هستند که بورس شغل آنها می باشد . آنها به مطالعه وضعیت شرکتها به این نتیجه می رسند که ارزش سهام شرکتی بالا خواهد رفت و لذا اقدام به خرید سهام آن شرکت می کنند و بعد از گران شدن سهام آن شرکت با فروش سهام سود می کنند. با توجه به نوسانات بازار گاهی سودهای کلانی می کنند البته گاهی نیز ضررهای کلانی می کنند . اگر ما سرمایه مان را دراختیار این اشخاص قرار دهیم پولی که از این راه به دست می اید چه حکمی دارد ؟

اشکال ندارد مگر اینکه سهام شرکتهای معامله با محرمات یا بانکهای ربوی باشد.