با سالمندان چگونه باید رفتار کنیم؟

خدیجه باقرآبادی، روانشناس به مناسبت هفته ملی سالمند (۷ تا ۱۳ مهر) در گفت و گو با خبرنگار ایسنا، با بیان اینکه سالمندی به محدوده سنی بالاتر از ۶۵ سال گفته می‌شود که فرد در این سن افت جسمی و فیزیکی را تجربه می‌کند، گفت:  افت وضعیت جسمی سالمندان، مهارت‌های اجتماعی آنها را نیز تقلیل می‌دهد و در کنار آن گاهی سالمندان موار دیگری مانند افت شناختی، آلزایمر و... را نیز تجربه می‌کنند و مجموع این موارد سالمندان را با چالش‌های روحی و روانی مواجه می‌کند.

این کارشناس ارشد روانشناسی، سلامت روان سالمندان را بسیار حائز اهمیت دانست و با بیان اینکه منشاء بسیاری از مشکلات روحی و اجتماعی سالمندان احساس تنهایی است، افزود: این تنهایی فقط به معنای تنهایی فیزیکی نیست، زیرا گاهی سالمندان افرادی را نیز در کنار خود دارند، اما باز احساس تنهایی می‌کنند.

باقرآبادی خاطرنشان کرد: احساس تنهایی سالمند عمدتا ناشی از دیده نشدن و مورد توجه قرار نگرفتن است، نه آن که افراد به صورت فیزیکی در کنار سالمندان حضور نداشته باشند.

وی از شرایط سخت کنونی زندگی افراد و اینکه بسیاری از جوانان و میانسالان مدت زیادی از وقت خود را به کار می‌گذرانند یاد کرد و ادامه داد: بودن در کنار سالمندان قرار نیست تمام وقت باشد و چنین چیزی در عمل مقدور نیست، بله کیفیت زمان حضور بسیار مهم است که در مدتی هر چند کوتاه که در کنار آنها هستیم بخشی از خلا تنهایی سالمند را پر کنیم.

این روانشناس اظهار کرد: حتی گاهی اگر شرایط بگونه‌ای است که یک یا دو بار در هفته می‌توانیم به سالمندان سربزنیم، می‌توانیم با تماس‌های تلفنی مکرر به آنها یادآوری کنیم که تنها نیستند و در کنارشان هستیم.

باقرآبادی بازنشستگی روانی را نیز عامل دیگری دانست که در کنار تنهایی می‌تواند به مشکلات روحی سالمندان دامن بزند و یادآور شد: این تصور اشتباه گاهی وجود دارد که سالمندان باید یک گوشه بنشینند و حرکت نکنند تا مبادا آسیبی به آنها وارد شود و فقط خدمات دریافت کنند که این رویکرد نادرست است و به سالمند احساس سرباری، پوچی و بطالت می‌دهد.

وی گفت: باید از توانایی‌هایی که سالمندان دارند تا جایی که آسیبی به آنها وارد نشود استفاده کرد و یکسری مسئولیت‌هایی که متناسب با شرایط آنها است مانند نگهداری از کودکان و... را به سالمندان سپرد.

به گفته این روانشناس، وقتی که سالمند را وادارا به گوشه‌نشینی می‌کنیم در حقیقت به بازنشستگی روانی او دامن می‌زنیم.

باقرآبادی همچنین بر لزوم حفظ روابط اجتماعی برای سالمندان نیز تاکید کرد و ادامه داد: اینکه سالمندان را با هدف اینکه استراحت کنند و آسیب نبینند، به جایی نمی‌بریم بسیار اشتباه است.

وی با تاکید بر لزوم ترغیب سالمندان به معاشرت با دوستان و نزدیکانی که دارند، گفت: اینکه گاهی برخی سالمندان حتی در پارک‌ها دور هم جمع می‌شوند و گفتگو می‌کنند، برای آنها بسیار مفید است.

این روانشناس معتقد است، جمع شدن سالمندان دور هم شبیه گروه درمانی عمل کرده و به تخلیه روانی سالمندان بسیار کمک می‌کند. حتی گاهی آنها با در میان گذاشتن مشکلات جسمی خود با یکدیگر برای برخی مشکلات جسمی نیز راهکار می‌یابند.

باقرآبادی نکته دیگری که به حفظ سلامت روانی سالمندان کمک می‌کند را جدا نکردن آنها از منزلی که به آن تعلق خاطر دارند دانست و اظهار کرد: اگر سالمندی خانه دارد، بسیار بهتر است که در خانه خود نگهداری شود و خدمات بگیرد تا اینکه او را از خانه و زندگی‌اش جدا کرده و نزد خود بیاوریم.

این کارشناس ارشد روانشناسی با اشاره به اینکه سالمندان به منزلی که سال‌ها در آن زندگی کرده و فرزندان خود را در آن بزرگ کرده‌اند تعلق خاطر دارند، گفت: بودن در این فضا به امنیت و آرامش روانی سالمندان کمک بسزایی خواهد کرد.