هلال عید به دور قدح اشارت کرد
امام موسی صدر معتقد است: مسلمانِ پس از عید فطر، به دنبال حل مشکلات اجتماعی است
امیرالمؤمنین على علیه السلام در یکى از اعیاد فطر خطبه اى خوانده اند و در آن مؤمنان را بشارت و دیگران را بیم داده اند.
«اى مردم! این روز، روزى است که نیکوکاران در آن پاداش مىگیرند و زیانکاران و تبهکاران در آن مایوس و نا امید مىگردند و این شباهتى زیاد به روز قیامتتان دارد، پس با خارج شدن از منازل و رهسپار جایگاه نمازعید شدن به یاد آورید خروجتان از قبرها و رفتنتان را به سوى پروردگار، و با ایستادن در جایگاه نماز، به یاد آورید ایستادن در برابر پروردگارتان را. و با بازگشت به سوى منازل خود، متذکر شوید بازگشتتان را به سوى منازلتان در بهشت برین. اى بندگان خدا، کمترین چیزى که به زنان و مردان روزه دار داده مىشود این است که فرشتهاى در آخرین روز ماه رمضان به آنان ندا مىدهد و مىگوید:
«هان! بشارتتان باد، اى بندگان خدا که گناهان گذشته تان آمرزیده شد، پس به فکر آینده خویش باشید که چگونه بقیه ایام را بگذرانید.»
در روز عید انسانى جدید متولد می‌شود و زندگى تازه خویش را آغاز می کند
امام موسی صدر درباره مفهوم عید فطر می‌گوید: «هنگامى که ماه رمضان و روز عید به روزمرگى و عادت تبدیل می شود، طبیعى است که از مظاهر زندگى عادى تجاوز نمی کند و در ظرف زمانىِ محدودِ خود متوقف می شود. اما ماه رمضانى که از ارکان اسلام است و عید فطرى که از اعیاد اسلامى است، خصوصیاتى کاملاً متفاوت دارد. رفتارهاى سطحى و رسوم و عادت‌ها را درمی نوردد و از محدوده زمانى خارج می شود. با این اوصاف متوجه می شویم که هدف این عبادات پس از عید است. ماه رمضان زمان آماده سازى و روز عید آغاز عمل است. در حقیقت، ماه رمضان برهه اى است که پس از آن و در روز عید انسانى جدید متولد می‌شود و زندگى تازه خویش را آغاز می کند.
ابعاد وجودى این انسان با انسانِ پیشین متفاوت است. او با درک و فهم گسترده ترى زندگى می کند که به سبب یک ماه آموزش و ممارست عمق و امتداد بیشترى یافته است. او از احساسى رقیقتر برخوردار شده که از روزه کسب کرده است؛ روزه اى که او را با درد و رنجِ رنجدیدگان آشنا کرده است. او با نیرویى که آن را در تمرین الهى خود به دست آورده، حرکت می کند. بنابراین، پایدارى و ثبات او افزونتر شده و صبر و اعتدالش رشد کرده است.
این انسان بزرگ، با تحول عمیقى که در وجود خویش احساس می کند، در صبح روز عید، هنگامى که زکات می پردازد و نام پروردگار خویش را یاد می کند و نماز می گزارد، جشن می گیرد تا خدا را شکر گزارد و شادمان باشد. آن‌گاه زندگى جدید خویش را آغاز می کند. این زندگى با حیات عادى او، آن زمان که در محدوده مسائل شخصى خود به سر می برد و روح خویش را در پیله منیّت خود محبوس کرده بود، متفاوت است.»
امام صدر در ادامه این مقاله که در سال ۱۳۵۰ در روزنامه منتشر شده می‌نویسد: «اکنون، پس از عید، دردهاى نیازمندان، رنجدیدگان و سخت‌کوشان را حس می کند و براى کاهش بارى که بر پشت آنان سنگینى می کند، چاره می اندیشد و در این راه می کوشد. او اکنون از مشاهده بی سواد، بیمار و منحرف، دردمند می شود. این انسانِ جدیدِ ما احتکار را نمی پسندد، پس خود احتکار نمی کند و اجازه نمی دهد در میان امتش احتکار کنند. احتکارى که مورد قبول او نیست، به احتکارِ کالا و نیازمندی‌هاى مادى مردم محدود نمی شود، بلکه او با احتکار علم، احتکار مقام، احتکار سازندگى و حتى احتکارِ دین و بهشت هم به شدت مخالفت می ورزد.
این است مسیر و خط‌مشى مسلمانِ پس از عید فطر: تلاشِ دائمى براى درمان مشکلات اجتماعى، تلاش براى احقاق حقوق طبقات محروم، کوشش مستمر براى ارتقای سطح زندگى اقشار محروم و توسعه همه مناطق مظلوم؛ تلاشى دائمى، پس از شناخت ابعاد و دامنه مشکلات جامعه و پس از درک آنها و پس از آمادگى روحى با صبر و پایداری؛ تلاشى که از فعالیت اجتماعى وسیله اى براى خدمت به انسان می سازد و وسیله اى براى عبادت خداوند. خدا را می توان با خدمت به بندگانش نیز عبادت کرد.»
نوشتارها و گفتارهایی در خبرآنلاین را به مناسبت عید سعید فطر در ادامه مطالعه کنید.
ظاهر رمضان رفت اما اثر معرفتی آن غارت شدنی نیست/ یادداشت دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی
بیا که ترک فلک خوان روزه غارت کرد
هلال عید به دور قدح اشارت کرد
حافظ می‌گوید ترک فلک روزها را برد، ماه رمضان را برد، ایام ظاهری، خوب ایام که بقا ندارد و ایام باید بگذرد ظاهر ماه رمضان رفت تا یک سال دیگر اما اثر ماه رمضان که معرفت باشد، ماه اشاره می‌کند که آن پر از می معرفت است و تو داری! هلال ماه دارد به تو نشان می‌دهد که تو پر از معرفت شدی جام معرفت خوردی، می معرفت را در دست داری و ترک فلک آن را هرگز نمی‌تواند غارت کند و قادر به غارت معرفتی که از ماه رمضان به دست آوردی نیست، خود ماه رمضان را برد اما معرفتی که از آن به دست آمد قادر به غارت آن نیست.
حافظ کاملا به ظاهر و باطن اشاره می‌کند ماه رمضان یک ظاهری داشت مانند هر ظاهر دیگری رفت اما باطنش را ترک فلک نمی‌تواند غارت کند و دست غارت بهش نمی‌رسد و همیشه برای شما پابرجاست.
متن کامل این یادداشت را اینجا بخوانید.
مردم در عیدفطر به چند گروه تقسیم می شوند/نوشتاری از آیت الله میرزا جواد ملکی تبریزی
مردم با احوال مختلف ماه رمضان را روزه گرفته و به پایان می رسانند. روز عید فطر که زمان گرفتن پاداش است، مشخص می شود که هر کسی با چه کیفیتی روزه داری کرده است. آیت الله میرزا جواد ملکی تبریزی در کتاب المراقبات درباره پاداش گرفتن روزه داران در روز عید فطر از جانب خداوند مطلبی نوشته و مردم را به 5 گروه تقسیم کرده است. این استاد اخلاق درباره گروه اول می‌نویسد:
«عدهاى روزه را تکلیفى بیش ندانسته و فقط با خوددارى از خوردن و نوشیدن و همسران، خود را به ناراحتى مىاندازند. امّا اعضاى بدن خود را از گناهان حفظ نکرده و با دروغ و غیبت روزه خود را نقض کرده و با تهمت، افترا، فحاشى به مردم و آزار آنها روزه خود را از بین مىبرند. و در عین حال با کمال اطمینان خود را از فرمانبرداران مىپندارند و گمان مىکنند که بر پروردگار جهانیان منتى دارند ولى نمىدانند که با گناهان و نادانی‌شان نزد عاقلان رسوا شده و روزه آنان مورد قبول خداى خدایان قرار نمىگیرد. چنین کسانى اگر در عید به عنایت خداى متعال خوش گمان بوده و در مکان نماز گزاردن خود از پروردگارشان آمرزش بخواهند، شاید خداوند متعال هنگام اعطاى جوایز آنان را نیز مورد آمرزش خود قرار داده و با فضل خود بعضى از پاداش‌هاى خود را نصیب آنان نماید.»
ادامه این مطلب را اینجا بخوانید.
عید فطر از نگاه مولانا
از نظر گاه مولانا در طول ماه رمضان منِ حقیقی انسان که در سایه من های دروغین وی قرار گرفته بود، مجال می یابد که از سایه برون آمده و خویشتنِ انسان شود؛ و با عید فطر این من برآمده که از مذبح من های دروغین ( من هایی که آلوده به نام و نان و شهوت اند. من هایی که نه سر بر آسمان که دل در گرو زمین دارند ) باز می گردد، فرصت عروج می یابد. در نظر گاه مولانا عید فطر عید عاشقی است که اسماعیلِ خویشتن را ابراهیم وار به مذبح برده است و در پاداش فطر و شادی آن را دریافت داشته است.
