بعیدی نژاد:حفظ برجام درگرو تعهد تمامی اعضا برای تحقق کامل مفاد آن است
حمید بعیدی نژاد سفیر جمهوری اسلامی ایران در لندن عصر جمعه با انتشار یادداشتی به مناسبت دومین سالگرد حصول توافق برجام تاکید کرد که حفظ برجام در گرو تعهد تمامی اعضا برای تحقق کامل مفاد آن است.
، بعیدی نژاد در این یادداشت که در کانال تلگرامی اش منتشر کرد نوشته است:
امروز در آستانه دومین سالگرد حصول توافق برجام در وین هستیم، توافقی که دولتهای جهان و دیگر اعضای جامعه بینالمللی آن را بهعنوان بزرگترین دستاورد دیپلماسی در دهههای اخیر میشناسند. برجام توافقی بینالمللی است و به یکی از سختترین و پیچیدهترین بحرانهای اخیر بینالمللی پایان داد. در کنار دستاوردهای برجام برای حفظ و تقویت صلح و امنیت منطقهای و بینالمللی، برجام برای ایران نیز دستاوردهای درخشانی به همراه داشته است. علاوه بر تثبیت حقوق هسته ای کشورمان، برجام بسیاری از موانع رشد و توسعه اقتصادی کشور را که وضع تحریمها برای کشورمان ایجاد کرده بود از سر راه برداشت که برای اهل انصاف نمونههای آن روشن است. برجام به تحمیل تحریمها علیه ایران در حوزههای انرژی شامل نفت و گاز و پتروشیمی و همچنین حملونقل چون کشتیرانی بازرگانی و کشتیرانی نفتکش و هواپیمایی و بسیاری از حوزههای مشابه پایان داد و آنها را لغو نمود، تحریمهایی که آثار عینی مخرب آن در اقتصاد ایران بسیار محسوس بودهاند. براثر لغو تحریمهای مالی، اقتصادی، انرژی، بانکی و غیره صادرات نفت و گاز ایران از سر گرفته شد، دهها میلیارد منابع مسدود شدهی ایران در بانکهای خارجی آزاد شدند، ناوگان هواپیمایی ایران برای اولین بار به خرید هواپیما و نوسازی خود اقدام نمود و ناوگان کشتیرانی ایران با رها شدن از فشار تحریمها به شکوه گذشتهی خویش در حملونقل دریایی بینالمللی بازگشت. تأثیرات مثبت برجام بر روند اقتصادی ایران باعث گشت که بعد از دهها سال ایران بتواند رشد حدود هشتدرصدی را در اقتصاد تجربه کند. امید است که این روند مثبت علیرغم همهی حسادتها و فشارها از سوی دشمنان به لطف الهی ادامه یابد. با در نظر گرفتن موقعیت ویژهی ایران در سطح منطقه، برجام فرصتی استثنایی برای کشورمان جهت ایجاد روابطی راهبردی با همسایگان بهویژه عراق فراهم نموده است. طلیعهی شکست داعش در عراق و سوریه، بار دیگر بهخوبی ثابت نمود که قدرت ایران نه ابزاری برای اعمال سلطه بر دیگر ملتها بلکه عاملی برای ایجاد و تثبیت صلح و امنیت در منطقه میباشد.
اگر امروز در آستانه دومین سال حصول برجام، این توافق کماکان محور توجه در سطح جهانی و منطقهای است، این به دلیل محکم بودن مبانی و اصول بنیادین این تفاهم میباشد. حتی دولت آمریکا که باروی کار آمدن خود با قاطعیت اعلام میکرد که بهمحض روی کار آمدن این توافق را پاره خواهد نمود، کماکان از اقدام علیه برجام ناتوان بوده است و علیرغم تمامی لفاظی ها و بدعهدیها مجموعاً مجبور بوده است مجموعاً به تعهدات اساسی خود در برجام عمل کرده و رسماً هم اعلام کند که تا رسیدن به یک ارزیابی دقیق به اجرای تعهدات خود ادامه خواهد داد. و این در شرایطی است که دولت آمریکا باوجود تمامی مخالفتها، ابایی از نقض برخی از تفاهمت دوجانبه و چندجانبه مهم نداشته و ندارد. آمریکا باوجود مخالفتها احداث دیوار مرزی با مکزیک را آغاز نمود، توافق پیشین اوباما با دولت کوبا را که توافقی تاریخی خوانده شد یکجانبِ نقض نمود و شدیدتر از همه بهطور یکجانبه از توافق تغییر آب و هوایی پاریس خارج گردید.
رئیس دولت جدید آمریکا از زمان آغاز مبارزات انتخاباتی خود شدیدترین حملات را علیه برجام آغاز نموده بود. وی برجام را بدترین تفاهم طول تاریخ خوانده، و قول داده بود که آن را اجرا نخواهد کرد. اما برخلاف این لفاظی ها دولت آمریکا در چند مرحله حساس که میباید تصمیماتی بسیار کلیدی برای ادامهی حیات برجام میگرفت، به تعهدات خود پایبند ماند. اولین مرحله ضرورت صدور دستور دولت برای ادامه توقف اجرای آن تحریمهایی بود که باید رأس چهار ماه در صورت عدم صدور دستور جدید دوباره به اجرا درمیآمد و این بیشک نقض بارز برجام بود. این مقطع، مرحلهای بسیار حساس بود. کافی بود فقط رئیسجمهور آمریکا با تمدید دوباره توقف اجرای تحریمها موافقت نمیکرد، اما توافق کرد و اجرای تحریمها دوباره متوقف شد. مرحلهی دوم زمانی بود که بر اساس مصوبه قبلی کنگره آمریکا، دولت میباید طی ارسال گزارشی به کنگره پایبندی و یا عدم پایبندی ایران به اجرای تعهدات خود در برجام را اعلام میکرد. دولت آمریکا در این مرحله نیز رسماً پایبندی ایران به برجام را به کنگره اعلام نمود. مرحله سوم تصمیم به همراهی و یا عدم همراهی با توافق جهانی در تائید اجرای اقدامات ایران در خصوص پولشویی و لذا حداقل تعلیق اقدامات محدودکنندهی بانکی بینالمللی علیه نظام بانکی ایران بود. این اقدام باآنکه اقدامی مستقیم در رابطه با اجرای برجام نبود ولی میتوانست اجرای برجام درصحنهی عمل را با چالشی بسیار بزرگ مواجه نماید. در اجلاس اخیر گروه ویژه ترتیبات مالی که باهدف اجرای مؤثر مقررات مقابله پولشویی و تأمین مالی تروریسم در والنسیا در اسپانیا تشکیل گردید، دولت آمریکا نهایتاً با توافق جمعی اعضا برای تعلیق اقدامات مقابله جویانه با ایران همراهی نمود.
این تصمیمات دولت آمریکا با توجه به مواضعی که رئیسجمهور این کشور در دفعات متعدد علیه برجام اتخاذ کرده است از مشکلترین تصمیمات دولت بوده است. اما مهمترین دلیل همراهی آمریکا با جامعهی جهانی یکپارچگی مواضع تمام متحدین آمریکابویژه اروپا و اعضای دائم شورای امنیت در ضرورت حفظ برجام بهعنوان مهمترین دستاورد دیپلماسی میباشد. و این خود ما را به این امر رهنمون میسازد که برجام بر پایههای محکمی استوار است که خود این مبانی ضامن تداوم اجرای آن میباشد.
اما بیشک اجرای برجام با چالشهای مهمی هم روبروست. باوجودآنکه دولت آمریکا بهطور مشخص تا این لحظه خلاف صریح تعهدات بنیادین خود اقدام نکرده است اما تداوم سیاستهای خصمانه آمریکا در خصوص برجام بهنوعی حزم و احتیاط در جامعه اقتصادی و شرکتهای بزرگ تجاری و بانکهای بینالمللی برای ورود به کار اقتصادی و مالی با طرفهای ایرانی انجامیده است. این وضعیت در تعارض آشکار با تعهدات دولتها بر اساس برجام میباشد، چراکه برجام که آنها را به اقدامات مؤثر برای حمایت از این تفاهم باهدف عادی ساختن روابط اقتصادی با ایران متعهد نموده است. در همین چارچوب تصویب لایحه سنای آمریکا اگر به تصویب مجلس نمایندگان و امضای رئیسجمهور آمریکا برسد، اقدامی است که فارغ از مفاد آنکه تعارض و یا عدم تعارض آن با برجام نیاز به بررسی دقیقتر دارد، بیشک باعث ایجاد فضایی در تعاملات اقتصادی و تجاری با ایران میشود که بهر روی مانع از بهرهمندی کامل ایران از منفعتهای برجام میگردد. از دولت آمریکا و دیگر اعضای مؤثر برجام انتظار میرود که بهر صورتی که شده جلوی این اقدامات را بگیرند.
درنهایت اینکه برجام توافقی بینالمللی و چندجانبه است و همانطور که هیچ کشوری نمیتواند بهصورت یکجانبه نسبت به سرنوشت آن تصمیم بگیرد، حفظ آن نیز به تعهدی از سوی تمامی اعضا برای تحقق کامل مفاد آن نیاز دارد.