استقبال سرد از کارت اعتباری خرید کالای ایرانی

بانک مرکزی در مهر ماه سال 1394 براساس مصوبه 28 مهر 94 شورای پول و اعتبار، طرح اعطای تسهیلات خرید کالاهای مصرفی بادوام و منتخب از طریق صدور کارت اعتباری (بر مبنای عقد مرابحه) برای افرادی که درآمد مشخصی دارند، تا سقف حداکثر 100 میلیون ریال را با بازپرداخت حداکثر دو سال مصوب کرد.

بانک‌ها هم از 19 دی ماه 1394 اقدام به صدور کارت اعتباری خرید کالای ایرانی کردند.

سازمان برنامه و بودجه کشور که در ابتدا کارکنان تحت پوشش آموزش و پرورش، بازنشستگان و مستمری بگیران سازمان بازنشستگی کشور و بازنشستگان و مستمری بگیران سازمان تامین اجتماعی را به عنوان جامعه هدف تعیین کرده بود، در ادامه دامنه شمول گروه‌های هدف طرح را به کارکنان دستگاه‌های قوه قضائیه (بجز قضات)، سازمان ثبت احوال، کمیته امداد امام خمینی (ره) و بنیاد شهید انقلاب اسلامی تعمیم داد.

بانک مرکزی هم زمان طرح کارت اعتباری خرید کالای ایرانی را تمدید و مهلت صدور کارت‌های اعتباری از سوی بانک‌های عامل و زمان استفاده از اعتبار کارت‌ها توسط دارندگان آنها را به ترتیب تا پایان آذرماه و پایان اسفندماه سال 1395 تعیین کرد.

بر اساس این گزارش تاکنون از 4200 میلیارد تومان اعتبار تخصیص یافته بانک مرکزی برای اجرایی شدن طرح کارت اعتباری خرید کالای ایرانی تنها 43 میلیارد و 600 هزار تومان مصرف شده است. این آمار نشان می‌دهد از مجموع اعتبار در نظر گرفته شده تنها 1.02 درصد مصرف شده است.

با وجود برداشتن محدودیت های اولیه اجرای طرح مذکور از جمله سقف حقوق و دستمزد، سقف اعتبار کارت و تسری گروه‌های هدف به سایر دستگاه‌ها اما باز هم این طرح با استقبال عموم روبه‌رو نشد.

دلایل این امر را شاید بتوان ناشی از‏ عدم نهایی کردن و ارسال لیست افراد درخواست کننده کارت به بانک عامل از سوی دستگاه‌های‌ هدف، راه‌اندازی موازی طرح کاراکارت از سوی سازمان تأمین اجتماعی که وزارت مذکور ضمن هماهنگی با فروشگاه‌های بزرگ، نسبت به فروش قسطی (یک ساله) با نرخ 12 درصد و با تضمین بانک رفاه کارگران جهت اخذ اقساط از خریدار و واریز آن به حساب فروشنده (قبل از صدور کارت خرید کالاهای ایرانی) و برای خرید انواع محصولات ایرانی و خارجی اقدام کرده است، دانست.

علاوه براین عدم وجود تنوع در کالاهای ایرانی خصوصاً در استان‌ها، همکاری ضعیف فروشگاه‌ها، تمایل نداشتن مصرف کنندگان به کالاهای معرفی شده در طرح (از منظر کیفیت و قیمت)، کمبود کالا و عدم ارائه کالای متنوع در استان‌ها که متقاضیان ترجیحاً درخواست اخذ مبلغ تسهیلات و خرید کالا رأساً از فروشگاه‌های مورد نظر خود را دارند، همگی موجب عدم استقبال از طرح خرید کالای ایرانی شد.

با نگاهی به وضعیت اقتصادی می‌توان دریافت که مشکلات تولید در کشور تنها ناشی از تأمین مالی این بخش مهم اقتصادی نیست و به بیان بهتر شاید نبود بازار مناسب برای فروش محصولات، عدم برقراری ارتباط مناسب با همتایان اقتصادی خارج از کشور و به طور کلی فاصله گرفتن از شرایط مطلوب اقتصادی در دوران تحریم ها زمینه ساز بروز چنین مشکلاتی شده است.

آخرین عملکرد بانک‌های عامل در صدور کارت‌های اعتباری خرید کالای ایرانی حاکی از آن است که بانک ملی با صدور 72 هزار و 188 فقره کارت از دو بانک صادرات و رفاه کارگران پیش است.

از نظر میزان اعتبار مصرف شده شده تا تاریخ 3 بهمن ماه 1395، بانک ملی با 16 میلیارد و 560 میلیون تومان اعتبار استفاده شده که عملکرد بهتری نسبت به دو بانک دیگر داشته است.

همچنین در مجموع 102 هزار و 75 فقره کارت توسط 3 بانک ملی، صادرات و رفاه کارگران صادر شده است که از این تعداد 30 هزار و 347 فقره کارت تحویل متقاضیان شده است و از این تعداد 12 هزار و 366 فقره کارت استفاده شده است.