واقعیتی که با تهدید سعودی‌ها برای حذف دلار آشکار شد

 مقامات بلندپایه سعودی اخیراً درباره طرحی برای متوقف کردن تجارت نفت به دلار آمریکا و استفاده از ارزهای دیگر در صورت تصویب شدن لایحه نوپک در آمریکا بحث و گفت وگو کرده‌اند. این تهدید به گوش مقامات بلندپایه آمریکایی در واشنگتن رسیده و درز پیدا کرده تا مخالفت شدید عربستان سعودی را نشان دهد.

فروش نفت به یورو یا یوان، موقعیت دلار آمریکا به عنوان ارز نفتی را تضعیف کرده و به جایگاه آن به عنوان ارز شماره یک در ذخایر ارزی جهانی خدشه وارد خواهد کرد و ارزش این ارز و نفوذ مالی آمریکا را تضعیف می‌کند.

اما در عمل این تهدید هیچ اعتباری ندارد زیرا عربستان سعودی برای امنیت خود کاملاً به آمریکا وابسته است که خرید تجهیزات نظامی و آموزش، اشتراک اطلاعات و حمایت از جنگ ریاض در یمن را دربرمی گیرد. عربستان سعودی نمی‌تواند رابطه امنیتی خود را به مخاطره افکنده و روابطش با دولت فعلی آمریکا را قطع کند. اما تهدید اخیر تیرگی روابط میان عربستان سعودی و آمریکا به خصوص کاخ سفید بر سر سطح قیمت مناسب نفت را به خوبی منعکس می‌کند. این تنش‌ها احتمالاً با آماده شدن آمریکا برای انتخابات کنگره و ریاست جمهوری در نوامبر سال ۲۰۲۰، تشدید خواهد شد.

اختلاف نظر بر سر قیمت نفت

حاکمان عربستان سعودی و کاخ سفید در بیشتر موضوعات به خصوص تعهد مشترکشان برای مقابله با ایران و کاهش نفوذش در خاورمیانه، همواره توافق دارند. عربستان سعودی و آمریکا به یکدیگر نیاز دارند اما درباره موضوع قیمت نفت به شدت اختلاف نظر دارند.

دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در پیام‌های متعددی که در توئیتر ارسال کرده و طی مصاحبه‌های تلویزیونی، روشن کرده که می‌خواهد نفت پایین ۷۰ دلار در هر بشکه بماند. در مقابل، عربستان سعودی به قیمت نفت در بالای ۷۰ دلار و احتمالاً بیش از ۸۰ دلار نیاز دارد تا فاینانس دولتی را تقویت کرده و هزینه اصلاحات اقتصادی گسترده را تأمین کند.

کمپین سیاسی

اولویت اصلی ترامپ مانند هر رئیس جمهور دیگری که برای دوره اول انتخاب شده است، پیروزی برای بار دوم است و هر سیاست دیگری در جهت این هدف قرار می‌گیرد.

از زمان شوک نفتی دهه ۱۹۷۰، قیمت بنزین مسئله مهمی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بوده است و انتخابات نوامبر ۲۰۲۰ از این قاعده مستثنی نخواهد بود. رئیس جمهور آمریکا این طور حساب کرده که برای کسب رأی اکثریت، به رأی مردم  نیاز دارد بنابراین باید حداقل تا روز پس از انتخابات، قیمت بنزین را پایین نگه دارد.

ترامپ نخستین رئیس جمهوری نیست که عربستان سعودی را در آستانه انتخابات برای پایین بردن قیمت نفت تحت فشار قرار داده است.

بیل ریچاردسون، وزیر انرژی وقت آمریکا در سال ۲۰۰۰ کمپین آشکاری را برای تحت فشار قرار دادن عربستان سعودی برای افزایش تولید و پایین بردن قیمت‌های نفت آغاز کرد. وی حتی در وسط نشست اوپک، با وزیر نفت عربستان سعودی تماس گرفت.

مداخله ریچاردسون که عربستان را به خشم آورد، با تلاش‌های کلینتون برای کمک به کمپین انتخاباتی ال گور، معاون رئیس جمهور مصادف شد.

اهرم دفاعی

تاکنون لایحه نوپک که به مجلس نمایندگان و سنای آمریکا معرفی شده، پیشرفت چندانی نداشته است و دولت آمریکا ترجیح داده هیچ موضعی در قبال آن اتخاذ نکند. با این حال اگر قیمت نفت به ۸۰ دلار صعود کند، ممکن است این لایحه در فرآیند قانون گذاری پیشرفت بیشتری پیدا کند.

هر چه قیمت نفت بالاتر رود و روز انتخابات نزدیک‌تر شود، چشم‌انداز به جریان افتادن قانون نوپک پررنگ‌تر می‌شود.

عربستان سعودی نمی‌تواند مطمئن شود که آیا در صورت تصویب این قانون در مجلس و سنای آمریکا، رئیس جمهور این کشور آن را امضا خواهد کرد یا خیر. در واقع ترامپ کاملاً انگیزه خوبی دارد تا در این باره رفتار مبهمی داشته باشد و به نوعی یک اهرم مؤثر ایجاد کند تا همکاری سعودی‌ها در تلاش برای پیروزی مجدد در انتخابات را تضمین کند.

در شرایطی که قیمت‌های نفت بالا رفته و روند افزایشی دارند رئیس جمهور آمریکا ممکن است در قبال وتوی این لایحه، از سعودی‌ها بخواهد تولیدشان را بالا برده و قیمت‌ها را کنترل کنند.

بر اساس گزارش رویترز، بنابراین نوپک اهرم مناسبی برای کاخ سفید برای چانه زنی با آمریکا است و تهدید ریاض برای کنار گذاشتن دلار، تلاشی برای ایجاد اهرم دفاعی متقابل است.

با این حال عربستان سعودی حذف دلار از مبادلات نفتی را انکار کرده و در این خصوص، خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان سعودی اظهار کرد این کشور در سیاست تجارت نفت به دلار آمریکا تغییری نداده است.