کارگران منتظر کوپن دیجیتالی باشند؟

علیرضا حیدری (فعال کارگری و نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری) معتقد است که تجربه کالای کوپنی در زمان جنگ اگرچه نقایصی داشت اما برای مردم رضایت‌بخش بود که در شرایط بحران‌زده به کمک طبقات پایین‌دست آمد و امروز با امکانات عصر دیجیتال خیلی بهتر می‌توان آن‌را عملی کرد.

این فعال کارگری با بیان اینکه شرایط موجود اقتصادی یک شرایط خاص است، گفت: فرض اینکه این شرایط ادامه پیدا کند، پیش شرط برقراری سیستم سهمیه‌بندی است. در شرایط کوتاه‌مدت وضعیت قابلیت بازگشت و گذرا است. مقاطع مختلفی هم پیش آمده که اقتصاد کشور ملتهب شده اما مجدداً به حالت تعادلی بازگشته و شوک ساختاری که در اقتصادی شکل گرفته بود، برطرف شده است.

وی افزود: ظاهراً با توجه به جمیع مشکلات اقتصادی و سیاسی، چشم‌انداز موجود با یک درجه اطمینانی به ما می‌گوید که این مشکلات اقتصادی پایداری داشته باشد. یعنی تفاوت نرخ ارز ۴۲۰۰ با ارز ۱۵ هزار تومان بازار و ارز نیمایی که ۱۰ هزار تومان است، نشان دهنده این موضوع است که التهاب اقتصادی قدرت خرید کارگران را پایین نگاه می‌دارد. با وجود این تفاوت قیمت‌های کالایی که وارد می‌شود، سبب شده تا سیستم توزیع؛ توانایی رساندن کالا به گروه‌های کمتر برخوردار را نداشته باشد.

حیدری خاطرنشان کرد: در سه ماهه سوم سال که بحث افزایش قیمت‌ها جدی و ارز دولتی تامین کننده کالاهای اساسی شد، نارضایتی در بین اقشاری که باید کالا به دستشان می‌رسید، کاملاً واضح و روشن بود.

او ادامه داد: نهادهای توزیع کننده نیز به بحث جدی افزایش قیمت‌ها  واقف بودند و به همین جهت سیستم‌های نظارتی که باید بر توزیع کالاها توجه می‌کردند، فعال و پُر کار شدند. این امر نشان‌دهنده این است که همه باور کردند که این سیستم توزیع کار‌آمد نیست و نمی‌تواند کالا را به دست اقشار کمتر برخوردار برساند.

نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری با اشاره به اینکه تجربه ثابت کرده که در ایام جنگ و سال‌های بعد از جنگ توزیع هدفمند کالاهای ضروری از طریق نظام کوپنی خوب بوده است، اظهار داشت: اگرچه همان سیستم کوپنی هم نقایصی در خود داشت اما نمی‌توانیم انکار کنیم که عموم مردم در آن شرایط سخت از اینکه دسترسی به کالاها برایشان امکان پذیر بود، راضی بودند.

وی افزود: ما فکر می‌کنیم سیستم فعلی توزیع کارآمدی لازم را ندارد و بهتر است برای آن؛ تصمیمی گرفته شود و دولت پا پیش بگذارد و از طریق سیستم‌های نوین توزیع اقدام کند. ما در عصر دیجیتال به سر می‌بریم و امکان آن موجود است که به راحتی سرپرست‌های خانوار را شناسایی کرده و امکان توزیع در شبکه‌های توزیع به شکل فروشگاه‌های زنجیره‌ای فعال شود.

     حیدری تصریح کرد: بررسی و کنترل سیستم توزیع باعث می‌شود تا فشار روی طبقه مزدبگیر به خصوص کارگر و بازنشسته کمتر شود تا ۱۵ میلیارد ارز دولتی که دولت مدعی است با آن کالای ضروری تأمین کرده و در کشور توزیع می‌کند، به دست مردم برسد.

نایب رئیس اتحادیه پیشکسوتان جامعه کارگری گفت: در گذشته اتحادیه امکان از طریق بن کارگری فعال بود. سیستم توزیع اتحادیه امکان هم می‌تواند به عنوان یکی از عوامل توزیع در این موضوع وارد شود. همه شبکه‌های توزیع در کشور را می‌توان فعال کرد و همه شبکه‌های تعاونی را نیز باید درگیر موضوع کرد.

حیدری معتقد است که اصل بر این است که نظام توزیع یک نظام پاسخگو و کارآمد باشد.

وی افزود: دولت می‌گفت بُن کارگری را یکپارچه کنند و با دلار ۴۲۰۰ تومانی کالا به کارگران بدهند. این تصمیم جدای از سیستم سهمیه‌بندی است و ما فکر می‌کنیم این شرایط باید فراهم شود تا روی سیستم توزیع نیز یک بازنگری جدی با توجه به بحران اقتصادی موجود، صورت بگیرد.

او ادامه داد: بن کارگری از سوی کارفرما پرداخت می‌شود و این سیستم هم اگر کالایی شود به نفع مزدبگیران کشور خواهد بود.

حیدری با بیان اینکه یک بازنگری در توزیع کالا برای کاهش فشار بر طبقه کارگر لازم است، گفت: نظارت بر سیستم کوپنی باید هوشمند باشد. در ازای کالایی که داده می‌شود، باید گیرنده کالا از طریق کارت‌های هوشمند شناسایی شود، مشابه سیستم «هدفمندی یارانه‌ها» که پول را به حساب سرپرست خانوار واریز می‌کند. باید اعتباری در حساب سرپرست‌ها بابت خرید اقلام ضروری توزیع شود تا افراد بتوانند تا همان سقفِ اعتبار، کالا بگیرند.