هزینه سبد نوروز ۱۴۰۰خانواده ایرانی + جدول

هنوز به قیمت‌های جدید عادت نکرده‌ایم که به محض خرید جدید، شاهد افزایش قیمت‌ها و کاهش حجم خریدمان هستیم. انگار دیگر عادت شده مدام به خود بگوییم اگر چند هفته پیش، با همین مبلغ به بازار می‌رفتیم، سبد خریدمان به مراتب تنوع و حجم بیشتری داشت. طبیعتاً این موضوع با توجه به اینکه خرید شب عید را پیش‌رو داریم بیش از قبل به چشم خواهد آمد و خیلی از مردم را در این روزهای سخت و کرونایی درگیر خود می‌کند.

در این گزارش می‌خواهیم برمبنای یک خانواده 4 نفره هزینه خوراک 13 روز اول فروردین 1400 را که معمولاً اکثر اعضای خانواده در خانه هستند و سه وعده کامل غذایی دارند، محاسبه کنیم. بر این اساس، کالاهایی برای سفره نوروز سال جدید انتخاب شده که وزارت صمت آن را در لیست کالاهای نظارتی گذاشته و در ستاد تنظیم بازار برای تأمین و توزیع آن برنامه‌ریزی شده است. برای آنکه هزینه‌ها شفاف‌تر شود دو گروه کالا مورد پایش قرار گرفته گروه اول مربوط به کسانی است که می‌خواهند از بازار خرید کنند و گروه دیگر مربوط به کسانی است که قصد خرید از فروشگاه‌های زنجیره‌ای دارند. به جهت نوع بسته‌بندی ای که وجود دارد افرادی که از فروشگاه‌ها خرید می‌کنند مجبور هستند بهای بیشتری را بپردازند.

هر ساله برای اینکه کمبود و سودجویی در سبد خانوار مردم اتفاق نیفتد برخی از کالاها مورد رصد ویژه دولت قرار می‌گیرد که در سال جاری روغن و مرغ جایگاه بیشتری پیدا کردند. سال‌های گذشته به جهت وفور روغن و مرغ دولت بر تنظیم بازار این کالاها برنامه‌ریزی خاصی نداشت چرا که تولیدکنندگان، انجمن‌ها و اتحادیه‌ها طبق روال تولید و عرضه می‌کردند؛ بدین جهت در سال‌های گذشته همواره دولت تمرکز خود را بر تنظیم بازار میوه می‌گذاشت. ولی امسال به جهت شیوع ویروس کرونا و فضای سختی که تحریم برای واردات ایجاد کرده است در برخی از کالاها با کمبودهایی مواجه هستیم. بر این اساس وزارت صمت اعلام کرده است که با روش مدیریت منطقه ای (به صورت کشوری) می‌توان عرضه و تقاضا را هماهنگ کرد و جلوی رشد قیمت و دلال بازی را در برخی از کالاها به خصوص روغن و مرغ  گرفت.

مصرف کدام کالاها در شب عید بیشتر می‌شود؟

اولین کالایی که در سفره شب عید جزو پرمصرف ها قرار می‌گیرد، مرغ است. این روزها بازار مرغ با رشد قیمت مواجه شده و در حالی که دولت اصرار دارد قیمت مرغ باید در حدود 20 هزار و 400 تومان باشد اما در فروشگاه ها  قیمت مرغ قطعه‌بندی شده و بسته‌بندی در هر کیلو حدود 58 هزار تومان تمام می‌شود. در مغازه‌های سطح شهر مرغ با قیمتی در حدود 27 الی 30 هزار تومان عرضه می‌شود. البته  اخیراً سازمان تعزیرات حکومتی اعلام کرده که مرغ قطعه‌بندی شده نباید از قیمت‌های مصوب عبور کند و اگر چنین اتفاقی رخ دهد جلوی عرضه آن گرفته خواهد شد. بر این اساس تمام شرکت‌های عرضه کننده مرغ در فروشگاه‌های زنجیره‌ای بایستی مرغ با قیمت دولتی را قطعه‌بندی و عرضه کنند. اما با وجود چنین ابلاغیه‌هایی و تأکید بر فروش مرغ با قیمت 20 هزار و 400 تومان، به این قیمت به فروش نمی‌رسد. به عنوان مثال سینه مرغ بی‌استخوان تقریباً 68 هزار تومان و هر بسته مغز ران 900 گرمی 58 هزار و 400 تومان قیمت‌گذاری شده است.

دومین کالای پرمصرف برنج است. بعضاً خانواده‌ها برنج را یکساله خریداری می‌کنند اما آن‌هایی که خریدشان ماهانه است این روزها برای هر کیلو برنج ایرانی فروشگاهی باید حدود 37 هزار تومان و هندی 25 هزار تومان کنار بگذارند. برنج ایرانی در بازار هم قیمتی در حدود 35 هزار تومان دارد و هر کیلو برنج هندی بین 22 تا 23 هزار تومان است. کالای دیگر تخم مرغ است. در حال حاضر یک بسته تخم مرغ 15 عددی در فروشگاه‌ها برای خانوار ایرانی 21 هزار و 500 تومان تمام می‌شود که بر این اساس هر عدد تخم‌مرغ 1430 تومان است. در مغازه‌های سطح شهر هر عدد تخم‌مرغ 1400 تومان است.

گوشت قرمز و اختلاف قیمت بازار و فروشگاه

کالای دیگر گوشت قرمز است. این کالا هم مانند مرغ رشد قیمت زیادی داشته است. در مغازه ها قیمت هر کیلو راسته گوسفند 170 هزار تومان، ران گوسفند 150 هزار تومان و گوساله 135 هزار تومان است، همچنین هر کیلو گوشت چرخ کرده 100 هزار تومان است. در این میان گوشت بسته‌بندی برای عرضه به شهروندان در فروشگاه‌ها  بسیار گرانتر تمام می‌شود. به عنوان مثال بسته یک کیلویی گوشت چرخ کرده 126 هزار و 870 تومان است. راسته گوسفند بسته‌بندی 245 هزار تومان، ران گوسفندی بسته‌بندی 183 هزار و 830 تومان و گوساله بسته‌بندی حدود 144 هزار تومان است که گفته می‌شود علت اصلی تفاوت قیمت در بسته‌بندی است. آنگونه که در ستاد تنظیم بازار عنوان شده گوشت چرخ کرده بیشترین سهم را در بین خانواده‌ها پیدا کرده و کمتر کسی سراغ گوشت تیکه‌ای می‌رود.

حبوب با کمترین اختلاف قیمت

کالای دیگری که در سبد خانوار قرار می‌گیرد حبوبات است؛ آنگونه که مسئولان ستاد تنظیم بازار عنوان کردند عدس، لپه و لوبیا بیشترین مشتری را خواهد داشت. قیمت فروشگاهی این کالاهای 900 گرمی به ترتیب 39 هزار و 900 تومان، 49 هزار و 900 تومان و 46 هزار و 900 تومان است. این در حالی است که هر کیلو عدس در بازار 38 هزار تومان، لپه 46 هزار تومان و لوبیا 45 هزار تومان است. کالای دیگر که ستاد تنظیم بازار بر توزیع آن نظارت دارد و با هر گونه گرانفروشی برخورد می‌شود، پنیر است. قیمت پنیر در سطح مغازه‌ها و فروشگاه‌ها یکی است و به طور متوسط قیمت پنیر بسته‌بندی 400 گرمی در حدود 21 هزار تومان است. شیرکم چرب با قیمت 7هزار و 100 تومان و ماست کم چرب هم با قیمتی در حدود 8 هزار و 800 تومان در سبد مصرف خانوار است. همچنین کره 250 گرمی در سبد خانوار تعریف شده که قیمت آن 25 هزار تومان است.

قند و شکر هم از کالاهایی است که در لیست ستاد تنظیم بازار قرار گرفته است. هر بسته قند شکسته 700 گرمی در فروشگاه ها  14 هزار و 900 تومان و شکر 900 گرمی بسته‌بندی 7هزار و 980 تومان است. این در حالی است که قند باز کیلویی 15 هزار تومان و شکر کیلویی 10 هزار تومان است.  

قفسه خالی روغن آفتابگردان

تأمین روغن هم دیگر دغدغه دولت است. در فروشگاه‌ها روغن سرخ کردنی به وفور یافت می‌شود ولی روغن پخت و پز به خصوص آفتابگردان کم شده و حتی نیست. در حال حاضر روغن مایع ذرت 810 گرمی حدود 69 هزار و 500 تومان است و روغن آفتابگردان 900 میلی لیتری 10 هزار و 350 تومان است. از آنجا که قیمت روغن افزایش داشته، در مغازه‌ها بدون تخفیف عرضه می‌شود. ماکارونی هم دیگر کالایی است که ستاد تنظیم بازار بر قیمت و توزیع آن نظارت ویژه دارد. در حال حاضر پر فروش‌ترین نوع ماکارونی(700 گرمی) در بازار و فروشگاه‌های زنجیره‌ای در حدود 8 هزار و 600 تومان است.

رب گوجه فرنگی هم در لیست نظارت‌ها قرار گرفته؛ قیمت 800 گرمی این کالا 18 هزار تومان است.

قیمت میوه‌ها در 13 روز نوروز چقدر می‌شود؟

این روزها در ستاد تنظیم بازار در مورد توزیع انواع میوه‌ها و سبزیجات و نحوه کنترل قیمت آنها زیاد صحبت می‌شود. در حال حاضر قیمت سیب قرمز در هر کیلو 9800 تومان( نیاز مصرف خانوار برای 13روز فروردین 4کیلو که 39 هزار و 200 تومان می‌شود)، پرتقال 12هزار و 500 تومان ( نیاز مصرف خانوار برای 13 روز فروردین 8 کیلو که 100 هزار تومان می‌شود)، خیار 11 هزار تومان (نیاز مصرف خانوار برای 13روز فروردین 6 کیلو که 66 هزار تومان می‌شود)، سیب زمینی 3 هزار و 950 تومان( نیاز مصرف خانوار برای 13  روز فروردین 2 کیلو که 7 هزار و 900 تومان می‌شود) ، پیاز 3 هزار و 600تومان ( نیاز مصرف خانوار برای 13 روز فروردین 2 کیلو که 7 هزار و 200تومان می‌شود) و گوجه فرنگی 4هزار و 900 تومان( نیاز مصرف خانوار برای 13روز فروردین 6 کیلو که 29 هزار و 400تومان می‌شود) است.

نتیجه‌گیری:

براساس این گزارش در 17 قلم کالای اساسی که در سبد خانوار قرار می‌گیرد، اگر خانوارها از فروشگاه‌های زنجیره‌ای خرید کنند برای 13 روز عید عددی در حدود یک میلیون و 444 هزار تومان باید کنار بگذارند و اگر بخواهند از بازار مایحتاج خود را تأمین کنند حداقل بودجه مورد نیاز یک میلیون و 209 هزار تومان است. در این میان برای خرید 6 قلم میوه و سبزیجات باید 249 هزار و 700تومان هزینه شود. با این اوصاف باید عنوان کرد که در 13 روز نوروز 1400 حداقل هزینه در حدود یک میلیون و 458هزار و 700 تومان است.