طلا بخریم یا سکه؟

روند کلی بازارهای مالی در سه ماهه ابتدای سال جاری با وجود فراز و فرودهای زیاد منفی بوده است. بررسی قیمت سکه نشان‌دهنده افت ۱۱.۱۰ درصدی و کاهش قیمت سه و نیم میلیون تومانی در این بازه زمانی است. قیمت هر گرم طلا نیز از پایان تعطیلات نوروز تا آخرین روز خردادماه، کاهش نزدیک به ۱۱ درصدی و افت قیمت ۲۷۷ تومانی را نشان می‌دهد.

روند نزولی قیمت طلا و سکه برای کاهشی‌های بازار و مردمی که حتی اندک سرمایه‌ای دارند جذاب است. دلار و بازار فلز زرد از آن دسته بازارهایی است که حتی با دارایی محدود می‌توان به آن ورود کرد.

سهراب اشرفی، فعال بازار طلا و جواهر و کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز به این سوال پاسخ داده است که آیا اکنون زمان مناسبی برای خرید طلا و سکه است؟ وی در این گفت‌وگو به دورنمای سرمایه‌گذاری در بازار فلز گرانبها، خرید طلای دست‌دوم و وضعیت صنعت طلا و جواهر نیز پرداخته است.

فرمول محاسبه قیمت طلا

با توجه به کاهش قیمت در بازارهای مالی آیا وقت خرید طلا رسیده است؟

من همیشه به افرادی که از من برای زمان مناسب خرید طلا و سکه می‌پرسند توصیه می‌کنم که برای خرید، یک گرم طلای ۱۸ عیار را با هر قیمتی، ضرب در ۱۰ کنند. به طور مثال دو میلیون و ۳۳۴ هزار تومان، قیمت روز هر گرم طلای ۱۸ عیار است. باید آن را در ۱۰ ضرب کنیم که در این مثال می‌شود حدود ۲۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان. اگر قیمت روز، بالای این مقدار بود خرید سکه‌های طرح قدیم و یا جدید، ارزش ندارد و اگر پایین‌تر بود زمان مناسب برای خرید فرا رسیده است.

اگر قیمت‌ها با فرمول ارائه‌شده جور در بیاید زمان خوبی است برای خرید. اگر دیدید خارج از فرمول است، در نتیجه حباب زیاد است و زمان خوبی نیست. توصیه من به مردم این است که سکه را با حباب زیاد نخرند؛ هر چند بسیاری معتقدند این حباب پابرجاست.

با چه دیدگاهی سکه بخریم؟

در خرید سکه‌ و طلا دورنمای سرمایه‌گذاری باید چه بازه‌ای از زمان باشد؟ با توجه به اینکه مردم عادی با سرمایه‌های خرد ترجیح می‌دهند طلای دست‌دوم بخرند.

باید دید هدف کسی که سکه می‌خرد چیست؛ اگر این خرید برای سرمایه‌گذاری دو تا چهار ماهه است، درست است و در نظر گرفتن حباب سکه و تخلیه آن طی مدت مذکور چندان اهمیت ندارد. اما با دورنمای یک تا دو ساله احتمال اینکه حباب سکه همچنان وجود داشته باشد پایین است.

در سال‌های گذشته پیش آمده که قیمت فروش طلا و سکه با قیمت فروش سکه در بازار برابر شده و حبابش صفر شده است. الان مثلا در بازار می‌گویند سکه طرح جدید با تاریخ ۱۳۸۶ تقریبا بیشتر از پنج میلیون تومان حباب دارد. بنابراین به جای سرمایه‌گذاری طولانی‌مدت و خرید حباب، در این مقطع، خرید طلا منطقی است و نیازی به خرید حباب سکه نیست.

ممکن است در سال‌های آینده و حتی در چند ماه آینده بانک مرکزی تصمیمات جدیدی در ضرب سکه بگیرد. آن موقع این حباب از بین می‌رود و در نهایت این تخلیه حباب به ضرر خریدار است.

طلا بخریم یا سکه؟

به این ترتیب به نظر شما خرید طلا برای سرمایه‌گذاری طولانی‌مدت به صرفه‌تر از خرید سکه است؟

بله؛ برای سرمایه‌گذاری بلندمدت خرید طلا بهتر از خرید سکه با حباب است. به خاطر اینکه در طولانی مدت حباب از بین می‌رود.

در همه جای دنیا سرمایه‌گذاری روی طلا با دو هدف انجام می‌شود؛ بعضی‌ها با نگاه سرمایه‌گذاری می‌خرند و برخی با نگاه زینتی و سرمایه‌گذاری خرید می‌کنند. کسانی که با نگاه سرمایه‌گذاری می‌خرند باید اصل طلا را بخرند اما اگر با دیدگاه زینتی و سرمایه‌گذاری می‌خواهند خرید کنند به سمت خرید کار ساخته بروند.

ریسک‌های خرید طلای دست دوم

چرا در سال‌های گذشته مردم ترجیح می‌دهند برای سرمایه‌گذاری و استفاده زینتی طلای دست‌دوم بخرند؟

خرید طلای دست دوم از نظر سرمایه‌ای و زینتی به نفع خریدار نیست زیرا عیار طلا مشخص نیست و امکان تقلب در آن بالاست و از منظر بهداشتی نیز درست نیست.

مشخص نیست طلای دست دوم با چه کیفتی به خریدار ارائه می‌شود. نظارتی نیز در این حوزه وجود ندارد. حتی ممکن است برخی مواقع از خارج کشور به صورت قاچاق و مسافری طلا وارد کشور شود و طلای قاچاق را به‌عنوان طلای دست دوم در بازار ما می‌فروشند.

باید توجه داشته باشید که استاندارد طلا در داخل کشور ما ۱۸ عیار است. اما طلا که از خارج کشور می‌آید ممکن است ظاهرش با طلای داخلی تفاوتی نداشته باشد اما عیار پایینی داشته باشد.

در انگلیس عیار استاندارد طلا و جواهر ۹ و در اروپا ۱۴ است و حتی در بقیه کشورها عیار پایین‌تر است. بنابراین کارهای خارجی ساخته شده بدون کنترل مسافری یا قاچاق وارد کشور می‌شود. تشخیص دادن اینکه این طلا چه عیاری دارد برای افراد‌ خبره هم سخت است.

چراغ صنعت طلا رو به خاموشی است؟

آیا دلیل تعطیلی گسترده کارگاه‌های طلا و جواهرسازی کشور همین تمایل مردم به خرید طلای دست‌دوم است؟

علت تعطیلی کارگا‌ه‌ها فقط تمایل مردم به خرید طلای دست دوم نیست . تولید در کشور ما گران تمام می‌شود. هیچ نهاد دولتی از تولید در صنف طلا حمایت نمی‌کند. نه تنها حمایت نمی‌کنند حتی بانک‌‌ها نیز اجازه ارائه تسهیلات به صنف طلا و جواهر را ندارند. در همین راستا شورای پول و اعتبار مصوبه‌ای دارد که در آن آمده با صنف طلا و جواهر به دلیل اینکه کالای لوکس است کار نکنید!

در حالی که دید مسئولان ما آینده‌نگرانه نبوده است، دولت‌های سایر کشورهای دنیا از صنعت طلا حمایت می‌کنند.به طور مثال کشور ترکیه ۳۰ سال پیش، از ایران طلا وارد می‌کرد؛ اما الان به همه دنیا طلا صادر می‌کنند. نگاه و دید مدیران ترک به طلا با نگاه مدیران ما خیلی متفاوت است. مدیران اقتصادی ما بایستی تحول دیدگاه پیدا کنند. تا این دیدگاه‌ها تغییر نکند این صنعت که یکی از صنایع پولساز و ارزآور است توسعه پیدا نمی‌کند.

به همین دلیل است که اجرت ساخت طلا در کشور ما بالاست؟

علت مهمی که ساخت طلا در کشور گران تمام می‌شود نگاه مسئولان و قانون‌گذاران ما به این صنعت است. هزینه تولید در ایران گران تمام می‌شود و از طرف دیگر ورود طلای ساخت خارج به کشور قاچاق است.

بنابراین با نگاه منفی مدیران به بازار طلا، تولید گران تمام می‌شود. در نتیجه خریدار حق دارد به سمت خرید طلایی که مزد ساخت و اجرت نداشته باشد و حاشیه تفاوت قیمتی آن با اصل طلا تفاوت چندانی نداشته باشد برود.

بنابراین معتقدید دود سیاست‌های مسئولان به چشم خریداران طلا و تولید‌کننده می‌رود؟

وقتی طلای دست‌دوم به فروش می‌رسد خریدار طلا متضرر می‌شود. از آن طرف هم تولیدکنندگان داخلی ما ضرر می‌کنند. وقتی امکان تولید طلا به صورت صنعتی در کشور وجود ندارد و قیمت تولید برای سازنده خیلی گران تمام می‌شود، بازار نیز مشتری ندارد و مردم هم برخی طلای دست دوم می‌خرند. در نتیجه هم مردم متضرر می‌شوند و هم تولیدکنندگان ما یکی یکی از این صنعت خارج می‌شوند.

علاوه بر آنچه اشاره شد مسائل و مشکلات مالیاتی که از سال ۱۳۸۷ به بعد در صنعت طلا نمود پیدا کرد، باعث شد که تقریبا بیشتر صنعت طلای ما از بین برود. با اجرای آزمایشی قانون مالیات بر ارزش افزوده دولت تیر خلاص را به صنعت طلا و جواهر زد و الان بدن نیمه جان برای این صنعت مانده است.

با این تولید سخت و گران، در نهایت قیمت تمام‌ شده بسیار بالا در می‌آید. بنابراین تفاوت قیمت کار ساخته شده که باید مشخصا ایرانی باشد، خریداران را به سمت طلای دست‌دوم با هدف سود کردن می‌کشاند در حالی که بیشتر ضرر است تا سود.

گفتنی است بیشترین افت و خیز بازار فلز زرد در بهار ۱۴۰۲ ناشی از سیگنال‌های سیاسی در حوزه روابط خارجی کشورمان بود. هر چند که این مراودات سیاسی با کشورهای همسایه و عربی بیشتر بود، اما توانست همچون اهرمی بازارهای مالی را در مقابل تورم کنترل کند.

با وجود گسترش روابط منطقه‌ای اما فعلا بویی از بهبود اوضاع اقتصادی و کنترل تورم به مشام نمی‌رسد. کارشناسان اقتصادی تاثیر نوشداروی سیاسی و خبردرمانی برای کنترل بازارهای مالی را تا اواسط تابستان می‌دانند.