وزیر نیرو: بحران آب را صرفاً در کم‌بارشی نبینیم
وزیر نیرو گفت: اگر بارش‌ها به میزان نرمال هم برسد کماکان بحران داریم، تا زمانی که سه میلیارد متر مکعب فاضلاب خام جمع‌آوری و تصفیه نشده در پهنه آب‌های سطحی و زیرزمینی رها می‌شود بحران داریم.
رضا اردکانیان که از طریق ویدئو کنفرانس از محل وزارت نیرو برای حاضران در همایش مدیران روابط عمومی‌های صنعت آب و برق کشور در تبریز سخن می‌گفت، طی سخنانی اصلی‌ترین گفتمان و رویکرد دوران جدید مدیریت منابع آب و انرژی را مدیریت توامان عرضه، مصرف و تقاضا دانست و افزود: تحقق این مهم مستلزم دانش و فعالیت اجتماعی گسترده است که روابط عمومی به عنوان رکن مهم مدیریت در این دوران تلقی می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه روابط عمومی‌های مجموعه وزارت نیرو در این دوران پنج وظیفه اساسی را بر عهده دارند، ادامه داد: اگرچه در گذشته نیز کم و بیش به این مسائل پرداخته شده، اما هرگز در چارچوب سیاست‌های منسجم معطوف به مدیریت مصرف و تقاضا و در سطح و هم ارزش با بخش‌های فنی ساختار و عملکرد وزارت نیرو به این مسائل پرداخته نشده است.
لزوم کاستن از کم‌اعتمادی بین مردم و سازمان‌های مرتبط با صنعت آب و برق
وزیر نیرو، نخستین وظیفه اساسی روابط عمومی‌های وزارت نیرو را کاستن از کم اعتمادی بین مردم و سازمان‌های مرتبط با صنعت آب و برق برشمرد و افزود: فضایی از کم اعتمادی در تمامی سطوح جامعه بعضا قابل مشاهده است و مسائلی همچون کم بارشی، وضعیت نامناسب منابع آب زیرزمینی و یا اقتصاد نامتوازن بخش آب و انرژی که در مجموعه وزارت نیرو به عنوان تهدیدی جدی تلقی می‌شود، مردم آنگونه که باید به آن‌ها باور ندارند و یا نسبت به آن کم اعتماد هستند.
اردکانیان یادآور شد: امروزه دورانی که روابط عمومی‌ها صرفا به عنوان یک ابزار تبلیغاتی و یا وسیله‌ای محدود برای ارتباط با رسانه‌ها و به ویژه به عنوان ابزاری در کنار یا در دست مدیران ارشد برای نمایش عملکرد‌ها باشند گذشته است. روابط عمومی فعالیتی دانش محور، مبتنی بر شناخت عمیق از وضعیت موجود، دارای توانمندی لازم برای ارتباط گیری با مردم و ساخت اعتماد است. طبیعتا هر اقدامی که انجام می‌دهیم اگر منجر به ساخت اعتماد نشود، مردم نیز برداشت مناسبی از آن نخواهند داشت.
ریشه‌های کم‌اعتمادی مردم به مجموعه وزارت نیرو را شناسایی کنیم/ ضرورت ارتقای سواد آب و انرژی در میان مردم
وزیر نیرو، خطاب به حاضران در این همایش، گفت: در جایگاه روابط عمومی ریشه‌های کم اعتمادی مردم به مجموعه وزارت نیرو را شناسایی و برای حل این مشکل راهکار‌های مربوطه را پیشنهاد کنیم. شما همکاران مجاز هستید برای تحقق این امر برترین نخبگان را در استان‌ها، مناطق و شهرستان‌های خود به کار بگیرید و از دانش‌های موجود استفاده کنید.
وی، دومین وظیفه روابط عمومی‌های وزارت نیرو را ارتقای سواد آب و انرژی در مخاطبان و به ویژه مردم برشمرد و افزود: ما پیش از این چندین دهه به درستی به ساخت زیر ساخت‌های تامین آب و انرژی مشغول بوده‌ایم که در آن دوران بنا بر ضرورت، کمتر به موضوع ارتقای سواد آب و انرژی مردم پرداخته‌ایم.
اردکانیان تصریح کرد: سواد آب و انرژی مجموعه‌ای از داده‌ها و اطلاعاتی است که به مردم منتقل می‌شود تا ابعاد مختلف مقوله آب و انرژی را بشناسند، قادر باشند به درستی در مورد آن تفکر و نقش آن را در زندگی خود درک کنند، روابط متقابل بین آب، غذا و انرژی را دریابند و برای عمل مناسب و سازگار با کم آبی و شرایط انرژی کشور آمادگی داشته باشند.
وزیر نیرو با اشاره به تشکیل کارگروه ملی سازگاری با کم آبی در کشور، گفت: برای نخستین بار تلاش خواهیم کرد که با کمک هم به جای استفاده از واژه مقابله با خشکسالی که به لحاظ زمانی شرایطی موقتی را به ذهن مبادرت می‌کند از عنوان سازگاری با کم آبی که در ذات خود دارای استمرار و همیشگی است استفاده کنیم که جامعه ما به خوبی بداند موضوع کم آبی همزاد با اقلیم ماست و بایستی برنامه‌های زندگی، توسعه و رونق تولید خود را در کشور براساس شرایط کم آبی بازنگری کرده و براساس آن تدوین و اجرا کنیم.
ضرورت توسعه ارتباطات و گفتگو میان تمام ذینفعان آب و انرژی
اردکانیان ادامه داد: بخش مهمی از برنامه‌های روابط عمومی باید معطوف به ارتقای این سطح آگاهی‌ها و سواد عمومی باشد به نحوی که چنان چه ضرورت داشت از سطح مدارس کار شروع شده و تا سطح دانشگاه‌ها و سایر نهاد‌ها تعمیق پیدا کند تا در جامعه همانگونه که به شکل وسیعی همه آحاد کشور با این دو کالا درگیر و مرتبط هستند، سطح سواد عمومی نیز نسبت به مسائل مرتبط با آب و انرژی هم به یک سواد همه گیر و فراگیر برسد.
وزیر نیرو وظیفه سوم روابط عمومی‌ها را توسعه ارتباطات و گفتگو میان تمامی ذینفعان آب و انرژی برشمرد و گفت: آب و انرژی مسائلی پیچیده هستند و زمانی در حل این مسائل به موفقیت می‌رسیم که بتوانیم گفتگو‌های صریح دامنه دار و فراگیری درباره این دو مقوله را در میان تمامی ذینفعان سازمان‌دهی کنیم.
سازوکار‌های مشارکت دادن مصرف کنندگان را در تصمیم‌سازی‌ها طراحی کنیم
وی خاطرنشان کرد: دوران مدیریت مصرف و تقاضا بدون مشارکت فعالانه با مصرف کنندگان راه به جایی نخواهد برد لذا می‌بایست در عین حال پرداختن به امور تامین آب و برق، همزمان در ساختار وزارت نیرو و در عملکرد خودمان این تحول و تغییر را سازمان دهیم و هر روز بیش از روز گذشته ارتباطات خود را با جامعه مصرف کننده و متقاضی فعال‌تر کنیم. این ارتباط و فعال شدن آن ارتباطی بالا به پایین نخواهد بود بنابراین بایستی سازوکار‌های مشارکت دادن مصرف کنندگان را در تصمیم سازی‌ها کم کم طراحی کنیم.
اردکانیان در تکمیل این بخش از سخنان خود گفت: پیش نیاز و پیش شرط چنین سازوکاری این است که ما ابتدا بین خودمان و با همکاران خودمان این همکاری و مشارکت جویی و مشارکت پذیری را تمرین کنیم و سپس به عنوان یک مجموعه منسجم دارای هدف مشترک با سایر ادارات کل و سازمان مستقر در استان‌ها و بعد از آن به عناون یک مجموعه سازمان دولتی هدفمند تحت مدیریت نماینده عالی دولت در استانداری‌ها با سایر بخش‌ها و مصرف کنندکان چه در شکل‌های فردی که بیشتر مصارف شرب را در برمی‌گیرد و چه در ارتباط با تشکل‌های مصرف کننده که همچون صنایع بزرگ و بخش‌های مرتبط با حوزه کشاورزی این امر را محقق کنیم.
وی تأکید کرد: اگر قادر باشیم ۱۰ درصد بهره‌وری را در بخش آب کشاورزی ارتقا دهیم مطمئنا تضمین بسیار بالایی برای رفع هرگونه نگرانی برای تامین آب مصارق شرب و صنعت خواهیم داشت. این بخش پیچیده مسئله است که به تنهایی از عهده دستگاه وزارت جهاد کشاورزی ساخته نیست و ما می‌بایست در یک همکاری نزدیک با جهاد کشاورزی و سایر بخش‌ها دولت را در تحقق این هدف یاری کنیم.
وزیر نیرو با اشاره به اینکه روابط عمومی بایستی بعد محلی آب و انرژی را مورد توجه قرار دهد، بیان کرد: بایستی برای هر منطقه و محله گفتگو درباره این دو مقوله بین نخبگان، مردم، مقامات و سایر ذینفعان سامان پیدا کند. مسئله آب در اصفهان با مازندران متفاوت است. مسئله برق در خوزستان گرمسیر با اردبیل سردسیر متفاوت است. روابط عمومی در چنین بخشی است که مهم‌تر دیده می‌شود.
تصورات نادرست در مورد اقتصاد آب و انرژی باید اصلاح شود
اردکانیان، وظیفه چهارم روابط عمومی‌ها را پاک کردن اطلاعات بعضا غلط موجود در نزد مردم درباره وضعیت منابع و صنعت آب و برق دانست و گفت: ذهن تمامی ذینفعان در مورد آب و انرژی مملو از اطلاعاتی است که بعضا نیاز به تصحیح دارد. مدیران روابط عمومی هستند که این تصور بعضا ناصحیح را که، چون آب شرب و بهداشت کمتر از ۶ تا هفت درصد منابع اب کشور را به خود اختصاص می‌دهد پس نسبت به آب کشاورزی اهمیت زیادی ندارد باید از ذهن‌ها پاک کنند.
وزیر نیرو ادامه داد: باید محدویت‌های تامین آب شرب، محدویت‌های جابجایی جمعیت مسکون و تمامی هزینه‌های مرتبط با این امر را باید توضیح داد. این توضیحات بایستی در پایین‌ترین سطح جامعه و در ارتباط نزدیک با هر منطقه و محلی با استفاده از تمامی شیوه‌های ارتباطی صورت بگیرد.
اردکانیان اضافه کرد: تصورات نادرست در مورد اقتصاد آب و انرژی باید توسط عملکرد خوب و فعالانه روابط عمومی‌ها اصلاح شود. یکی از وظایفی که رئیس جمهور در پیوست حکم بنده مشخص کرده‌اند اجرای قانون انتشار و دسترسی آزادانه به اطلاعات است. روابط عمومی نقش اساسی را برای اجرای این قانون بر عهده دارند. ما انبوهی از اطلاعات در اختیار داریم که طبقه بندی شده نیستند و می‌توان آن‌ها را به ذینفعان منتقل کرد تا در ارتقای شفافیت و سطح اعتماد عمومی کمک کننده باشد.
شبکه‌سازی از نخبگان هر منطقه برای همکاری بیشتر با صنعت آب و برق
وی، شبکه‌سازی از نخبگان هر منطقه برای همکاری بیشتر با صنعت آب و برق را پنجمین وظیفه روابط عمومی‌ها دانست و گفت: ما زمانی موفق خواهیم بود که در این حوزه تنها نباشیم و جامعه و نخبگان مردم که در جایگاه مهم و تاثیرگذاری بین مردم قرار دارند با همراه باشند.
وزیر نیرو عنوان کرد: زمانی که صرفا به دنبال ایجاد تاسیسات زیرساختی تامین آب و انرژی بودیم شاید این تنهایی چندان آزار دهنده نبود و ما طبیعتا می‌توانیم همچون هر پروژه عمرانی دیگری اطراف محوطه ساخت نیروگاه و سد را فنس بکشیم و مشغول به کار شویم. مشارکت مردم در همان دوران هم کمک حال بود، ولی عدم مشارکت آن‌ها نیز چندان تاثیرگذار نبود. وجود منابع مالی کافی و دانش طراحی و ساخت کفایت می‌کرد که پروژه به نتیجه برسد و عرضه شود، اما در دوره جدید بدون مردم هیچ کار مهمی انجام شدنی نیست.
اردکانیان خاطرنشان کرد: ما درصددیم مشترکان خانگی، تجاری، کشاورزی و صنعتی در مدیریت مصرف و تقاضا مشارکت کنند. این کاری نیست که به راحتی انجام شدنی باشد و بدون یک ارتباط وسیع و پشتوانه سطح قابل قبولی از اعتماد عمومی عملی باشد. زمانی که قرار باشد چنین کاری انجام دهید نیازمند نقاط اتصال مناسبی با مردم هستید که در این بین جمع‌های برگزیدگان مردم همچون نمایندگان مجلس، اعضای شورای شهر و روستا‌ها و... همکاران شما و ما خواهند بود.
در پی وزارت نیرویی به گستره کل سرزمین خود هستیم
وی اظهار کرد: هر فردی که علاقه‌مند است برای پایدارسازی منابع آب و انرژی این سرزمین فعالیت کند همکار ماست. ما در پی وزارت نیرویی به گستره کل سرزمین خود هستیم. در حالی که کشور ما به لحاظ شرایط تغییر اقلیمی به سمت گرم‌تر شدن و کم بارش‌تر شدن و محدویت منابع زیست محیطی و البته افزایش معقول جمعیت و تقاضا پیش می‌رود جز با یک همکاری نزدیک و ارتباط معنادار با مردم برنامه‌های ما انجام شدنی نیست.
وزیر نیرو یادآور شد: ما نه نیاز داریم که خود را نسبت به آنچه در گذشته انجام شده یا نشده شرمنده بدانیم و نه در نقطه مقابل آن می‌بایست تایید کننده صد درصدی همه عملکرد خود باشیم. اقتضائات دوران مدیریت تامین و عرضه با دوران مدیریت مصرف و تقاضا متفاوت است و الزامات متفاوتی هم دارد. مهم این است که ما قادر به درک این تفاوت باشیم زمانی که این تقاوت را درک کردیم می‌دانیم که ماموریت‌های جدیدی داریم و این ماموریت‌ها نیازمند‌های جدیدی خواهد داشت و دارای اقتضائات و الزامات جدیدی است که باید به آن‌ها بپردازیم.
اردکانیان خاطرنشان کرد: ما بایستی دقت کنیم که ما یک طرف میز و مردم به عنوان مصرف کننده آن سوی میز قرار ندارند بلکه ما همه در یک طرف میز قرار گرفته‌ایم و آن سوی میز مسئله‌ای به نام پایدارسازی منابع آب و انرژی قرار گرفته است.
وی در تکمیل این بخش از سخنان خود گفت: این دوران، دوره شکوفایی فعالیت روابط عمومی هاست. این عرصه یک عرصه تخصصی و حرفه‌ای است و همه کسانی که یا داوطلب کار در این زمینه هستند و یا درگیر و مشغول کار هستند می‌بایست این ضرورت را کاملا درک کنند و البته چنان چه نواقصی هم وجود دارد مدیریت شرکت‌ها و ستاد وزارت نیرو موظف به رفع آن هستند. اگر این پنج کار را به درستی انجام دهیم آماده خواهیم بود که تا پایان دولت دوازدهم به بخش‌های عمده هدف‌های خود و برنامه وزارت نیرو دسترسی پیدا کنیم.
امیدواری واقعی مردم مهم‌ترین هدف ماست
وزیر نیرو مهم‌ترین هدف این مجموعه را امیدواری واقعی مردم دانست و گفت: علی رغم تمامی مشکلات موجود می‌توانیم با اصلاح بد مصرفی با کم آبی نیز سازگار شویم و به تدریج نقاط ضعف و مشکل را برطرف کنیم و در تامین منابع انرژی نیز مصرف بهینه مددکار ما باشد و ما را از سرمایه گذاری‌های سنگین و دشوار در زمینه تولید انرژی بی نیاز کند.
وی با تاکید بر اینکه وظیفه ما مقابله با هرگونه آثار و علایم یاس اجتماعی در این زمینه است، گفت: ما نباید تصور کنیم که تنها کارمند وزارت نیرو هستیم. زمانی که یاس فراگیر شود مسلما از حوزه آب و برق به سایر بخش‌ها نیز تسری پیدا می‌کند. ما با امیدآفرینی در عرصه مدیریت آب و برق به کلیت نظام و کشور و به نسلهای آینده خود خدمت می‌کنیم.
توانمندسازی مردم برای غلبه بر بدمصرفی بخش آب و انرژی
اردکانیان با تاکید بر اینکه در تلاش برای توانمندسازی مردم برای غلبه بر بدمصرفی در بخش آب و انرژی هستیم، اضافه کرد: ما نمی‌خواهیم با دادن اطلاعتی ناشی از کم بارشی و کمبود برق و احتمال خاموشی و جیره بندی آب و نظایر آن مردم را بترسانیم و از رهگذر این ترساندن و نگران کردن آن‌ها افراد را وادار به اصلاح بد مصرفی کنیم بلکه درصددیم به مردم بگوییم با کمک یکدیگر چه فعالیت‌های را می‌توانیم انجام بدهیم و این اقدامات هر چند کوچک چه تاثیرات بزرگی را به همراه دارد.
وی یادآور شد: در چهل سال گذشته که در دوره‌های ما گرفتار مشکلات کم بارشی بوده‌ایم به جای اینکه از آن مقطع خشکسالی در کنار تمامی سختی‌ها به عنوان یک فرصت استفاده کنیم و نگاه عمیق تری داشته باشیم و توجه جامعه را به شیوه‌های مصرف توجه کنیم متاسفانه در یک قرارداد نانوشته همه ما از جمله دست اندرکاران، مردم، رسانه‌ها و افکار عمومی توجه خود را بیشتر معطوف به راه‌های جدید تامین منابع آب و انرژی کرده‌ایم و این شیوه‌ها و عادات بدمصرفی در ما نهادینه شده است.
وزیر نیرو تصریح کرد: ما اگر به شیوه‌های مصرف خود نپردازیم مطمئنا جز اینکه زمان را از دست بدهیم هیچ هنری نکرده‌ایم. ما ضمن اینکه به مطالعه و اجرای طرح‌های تامین آب خواهیم پرداخت، ولی پرداخت به این مسائل در سطح افکار عمومی نباید موجب غفلت ما از اصلاح شیوه‌های مصرف شود.
بحران آب را صرفاً در کم‌بارشی نبینیم
وی تبیین کرد: اگر بنده کمتر از لغت بحران آب استفاده می‌کنیم به این معنا نیست که اعتقادی به وجود بحران ندارم بلکه به این معناست که نمی‌خواهم شریک این تلقی ناصحیح شوم که بحران را صرفا در کم باشی می‌بینیم.
اردکانیان خاطرنشان کرد: اگر بارش‌ها به میزان نرمال هم برسد کماکان بحران داریم. ما تا زمانی که سه میلیارد مترمکعب فاضلاب خام جمع آوری و تصفیه نشده در پهنه آب‌های سطحی و زیرزمینی رها می‌شود بحران داریم. ما زمانی که به طور متوسط ۲۵ درصد آب شیرین در شبکه‌های توزیع به حساب نمی‌آید و هدر می‌رود بحران داریم ما زمانی که کشت‌های ممنوعه را در برخی نقاط کشور رو به توسعه می‌بینیم بحران داریم. ما زمانی که بهره وری لازم را در بخش آب کشاورزی نداریم بحران داریم. ما زمانی که طرح آمایش سزمینی نداریم بحران داریم. ما زمانی که به این مسائل اصلا توجه نداریم بحران داریم پس بحران مساوی با کم بارشی نیست و باید این مفاهیم را در داخل جامعه نهادینه کنیم.
