انتظار واشنگتن بعد از برجام و انزوای آمریکا

تصمیم «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا در خارج کردن کشورش از توافق هسته ای در اردیبهشت ماه و تحمیل دوباره تحریم ها روابط این کشور با متحدانش را تحت فشار قرار داده و شرکای اروپایی آمریکا معتقدند که این تصمیم سنجیده و عاقلانه نیست.

انگلیس، فرانسه و آلمان که به همراه آمریکا در مذاکرات هسته ای با ایران شرکت داشتند می گویند قصد دارند به تعهد خود در قبال ایران متعهد باشند و به روابط تجاری با این کشور ادامه دهند. آنها از دولت آمریکا خواسته اند معافیت از تحریم ها را در باره شرکت هایشان اعمال کند تا این شرکت ها در بخش های کلیدی همچون انرژی، بانکی، هوانوردی و مواد دارویی به فعالیت خود در ایران ادامه دهند.

تصمیم ماه گذشته ترامپ برای خروج ازتوافق هسته ای ایران به وخامت بیشتر روابط تحت فشاربین ایران و آمریکا منجر شد و مقامات ایران مقاومت در برابر «جنگ اقتصادی جدی» واشنگتن علیه ایران را خواسته اند.

پمپئو به تازگی در گفت وگوی با خبرنگار سی ان ان گفت بسته جدیدی در باره ایران روی میز است اما پیش از تصمیم گیری رئیس جمهوری این کشور چیزی از آن نمی گوید.

وی ماه مه (اردیبهشت) گذشته در سخنرانی در اندیشکده بنیاد دفاع از دمکراسی ها وعده داده بود که کشورش فشارهای مالی بی سابقه ای را علیه تهران از طریق تحریم ها اعمال می کند تا به تعبیر خودش تهران را برای «زنده نگهداشتن اقتصادش» به چالش بکشد.

این اظهارات در راستای وعده ترامپ حین خروج از توافق بود که گفته بود تحریم هایی را که به موجب امضای برجام برداشته شده ، دوباره اعمال می کند.

توافق هسته ای ایران که اتحادیه اروپا و کشورهای پنج به علاوه یک ازجمله چین، آلمان، فرانسه، روسیه، انگلیس و آمریکا در 14 ژوئن 2015 امضا کردند شامل لغو تحریم ها به ازای محدود کردن برنامه هسته ای ایران است که با وجود تایید چند باره آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره پایبندی ایران به تعهداتش واشنگتن با خروج از برجام واکنون تشدید تحریم ها از عمل به تعهداتش طفره رفته است.

دولت ترامپ رویکردی چند وجهی را برای قطع دسترسی ایران از نظام مالی جهان اتخاذ کرده است. این کشور به دنبال جلوگیری ازدسترسی ایران به سیستم سوئیفت است؛ شبکه ای است که معاملات مالی در سطح بین المللی را تسهیل می کند. آمریکا بعلاوه از طریق کارگروه ویژه اقدام مالی آن موسوم به FATF که ادعای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم را دارد به دنبال افزایش بررسی موشکانه فعالیت های ایران است.

دولت آمریکا اکنون به بهانه های دیگری از جمله حضور ایران در منطقه، گسترش و آزمایش موشک بالستیک و نقض حقوق بشر-مواردی که جزو مفاد برجام نیستند- ایران را تحت فشار قرار می دهد.

پمپئو روز یکشنبه در گفت و گو با سی ان ان گفت که هدف کشورش این است که ایران را وادار کند مثل «یک کشور عادی» رفتار کند.

وی با تکرار ادعاهای قبلی آمریکا درباره حمایت ایران از تروریسم، آزمایش موشکی و تطابق با مقررات هسته ای گفت:هیچ یک ازاین چیزها سخت نیست و به نوعی ایران را مستثنی نمی کند اما ما از آنها چیزهایی را می خواهیم که از دیگر کشورها که بخشی از جامعه ملل هستند، مطالبه می کنیم.

وی مدعی شد ایران در روابط دیپلماتیک و تجارت عادی رفتار کند. اینها همه آن چیزی است که ما از ایران انتظار داریم.

پمپئو که قبل از تصدی کرسی وزارت امور خارجه آمریکا ریاست سازمان جاسوسی آمریکا سیا را برعهده داشت پیشتر در سخنانی که مملو از اتهامات زیادی علیه ایران بود 12 شرط برای ایران گذاشت و مدعی شد برجام عیوب مرگباری داشته و جهان را به خطر انداخته است.

وی مدعی شد که خواسته های آمریکا از ایران «بسیار ابتدایی» هستند و «غیرمنطقی» نیست. به رغم ادعای آمریکا درباره منطقی بودن خواسته هایش برخی آن را غیرمنطقی و غیرعادی توصیف کرده اند. «میخاییل اولیانوف» نماینده دائمی روسیه در آژانس بین المللی انرژی اتمی می گوید مطالبات آمریکا از ایران غیرعادی است و بر اساس این خواسته ها نمی توان به توافق رسید.

ترامپ اقدام خود را تاکتیک فشار برای وادار کردن ایران جهت حضور در میز مذاکره برای دادن امتیازات بیشتری نسبت به برجام توصیف کرده است؛ تاکتیکی که بعید به نظر می رسد موثر واقع شود.

اتحادیه اروپا و ایران که سالها برای دستیابی به توافق هسته ای تلاش کردند اکنون معتقدند که این توافق کارآمد است و مخالفت خود را با آغاز دوباره مذاکرات ابراز کرده اند.

پمپئو در اعلام شروط دوازده گانه آمریکا برای ایران مدعی شد اگر ایران به آنهاعمل کند می تواند دوباره به آنچه که «لیک کشورها» خواند بازگردد.

«سید حسین موسویان» عضو سابق تیم مذاکره کننده هسته ای و پژوهشگر دانشگاه پرینستون آمریکا، لیست خواسته های دوازده گانه پمپئو را تکرار سیاست های چهل ساله آمریکا در مورد ایران توصیف کرد و گفت این سیاست ها قبلا آزمایش شده و شکست خورده، منطقه را بی ثبات کرده، نتیجه معکوس داشته و چیزی هم بجز خودزنی عاید آمریکا نکرده است.

هنوز معلوم نیست که دولت ترامپ چطور می تواند با توجه به ابراز تعهد اتحادیه اروپا به ماندن در توافق و تقویت روابط تجاری اش با ایران راهبرد خود علیه ایران را پیش ببرد.

اظهارات پمپئو در ارائه درخواست های دوازده گانه از ایران حتی با انتقاد رسانه های آمریکایی مواجه شد و روزنامه واشنگتن پست در گزارشی در این زمینه آن را خواسته هایی احمقانه توصیف کرد.

این روزنامه نوشت: تصور این که مردم ایران دولت شان را برای تسلیم شدن درباره خواسته آمریکا تحت فشار قرار دهند توهمی بیش نیست.

سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امورخارجه کشورمان به تازگی گفت که ما در چند هفته اخیر مذاکرات فشرده ای با اتحادیه اروپا، چین و روسیه داشته ایم و این مذاکرات هر روز در سطوح مختلف ادامه دارد.

وی افزود سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا قول دادند بسته ای از راه حل های عملی برای تامین خواسته های ایران ارائه دهند. ما منتظر هستیم و امیدواریم تا آخر ماه جاری میلادی، (هفته آتی) این بسته را به ما تحویل دهند.

دکتر «دان کووالیک» استاد حقوق بشر بین المللی در مدرسه حقوق دانشگاه پیتزبورگ به تازگی در مصاحبه با شبکه تلویزیونی راشا تودی گفت: آمریکا این روزها بسیاری از کشورها را تحریم می کند که این اقدام در نهایت به تحریم شدن خود این کشور در بازار اقتصادی جهان منجر می شود در حالی که اروپا، روسیه و ایران روابط نزدیک تری را برقرار می کنند.

وی گفت: فکر می کنم که اروپایی ها توافق با ایران را حفظ می کنند. اروپا و روسیه بسیار علاقه مند به حفظ برجام است.

این استاد دانشگاه گفت: آمریکا نشان داده شریک قابل اعتمادی در مذاکرات نیست و من فکر می کنم در نهایت آنچه که خواهیم دید نزدیک تر شدن اروپا، روسیه و ایران است و بله آمریکا اساسا خود را منزوی می کند.