نجات برگزیت؛ آخرین شانس «می» برای ماندن در قدرت

فشارها برای کناره‌گیری «ترزا می» از قدرت از روز دوشنبه بالا گرفته است، رهبران چهار حزب سیاسی لیبرال دمکرات، پلید کیمرو، ملی اسکاتلند و سبز انگلیس روز سه شنبه در نامه‌ای خطاب به 'جرمی کوربین' رهبر حزب اپوزیسیون دولت، خواستار ارائه لایحه عدم رأی اعتماد به نخست‌وزیر شده‌اند.

با توجه به نزدیک شدن مهلت خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، نویسندگان این نامه بر لزوم اقدام سریع حزب کارگر تأکید کرده و نوشته‌اند: بایستی اطمینان حاصل کنیم که زمان کافی برای اقدام جایگزین وجود دارد.

رهبران احزاب یادشده تصریح کرده‌اند که در صورت ارائه لایحه عدم رأی اعتماد به نخست‌وزیر، حزب کارگر از حمایت کامل آن‌ها برخوردار است و 'لازم است پارلمان پیش از آنکه دیر شود عنان امور را در دست گیرد'.

نخست‌وزیر انگلیس روز دوشنبه از ترس شکست در پارلمان، اعلام کرد که رأی‌گیری درباره توافقنامه برگزیت را به تعویق انداخته است.

«می» که در یک عقب‌نشینی آشکار، در میان صدای خنده و تمسخر نمایندگان سخن می‌گفت، افزود که پس از شنیدن نگرانی نمایندگان مجلس به این نتیجه رسیده است که هرچند حمایت‌های گسترده از بخش‌های مختلف توافق به‌ دست‌آمده، وجود دارد اما در رابطه با وضعیت ایرلند شمالی در دوره پسا برگزیت، نگرانی‌های عمیقی جاری است. وی اذعان داشت که برگزاری این رأی‌گیری به شکست دولت با اختلاف بالایی منجر می‌شد و به همین علت، تاریخ آن را به تعویق انداخته است.

توافقنامه برگزیت پس از دو سال مذاکرات فشرده انگلیس و اتحادیه اروپا، ماه گذشته در بروکسل به تصویب سران 27 کشور اروپایی رسید و قرار بود روز سه شنبه در پارلمان انگلیس به رأی گذاشته شود تا پس از تائید ملکه انگلیس به قانون تبدیل شود.

با این‌حال، تأخیر در برگزاری این رأی‌گیری سبب شده است تا فضای پارلمان از عصر روز دوشنبه به شدت دچار تشنج شود. «جان برکو» رئیس مجلس عوام انگلیس طی اظهاراتی از تصمیم دولت انگلیس برای لغو رأی‌گیری در آنچه او دقیقه آخر نامید، به‌ شدت انتقاد کرد و با اشاره به اینکه نزدیک به 150 تن (معادل یک‌چهارم) از نمایندگان با وی هم‌عقیده هستند، خواستار تجدیدنظر دولت در این رابطه شد.

او در حالی این اظهارات را بیان کرد که بر اساس رویه سیاسی در انگلیس، رعایت نظم جلسات و تنظیم نوبت‌دهی برای اظهارنظر نمایندگان در پارلمان، تنها وظیفه رئیس مجلس به شمار می‌رود. رئیس مجلس بایستی مراتب بی‌طرفی را در موضوعات سیاسی رعایت کرده و در اصطلاح عنوان «سخنگو» به وی اطلاق می‌شود.

«استیو بیکر» معاون پیشین وزارت برگزیت نیز که به‌ تازگی در اعتراض به برنامه دولت برای خروج از اتحادیه اروپا از مقام خود کناره گیری کرد، خواستار استعفای نخست‌وزیر از مقام خود شده و این اقدام در شرایط کنونی را وظیفه او خوانده است.

از سویی «لوید راسل مویل» نماینده معترض به تصمیم دولت، در اقدامی بی‌سابقه عصای سلطنتی را از صحن پارلمان برداشته و به سمت در خروجی راهی می‌شود. با دخالت رئیس مجلس عصا به صحن مجلس بازگردانده شده و این نماینده از ادامه شرکت در جلسه باز ‌ماند.

عصای سلطنتی، نماد مشروعیت پارلمان از سوی ملکه الیزابت دوم است که بدون آن نمایندگان قادر به تشکیل جلسه و یا تصویب قوانین نخواهند بود. تحلیل‌های متفاوتی درباره اقدام راسل مویل مطرح است اما در شرایط بحران کنونی، به نظر می‌رسد نمایندگانی که چشمشان از نظام حاکم آب نمی‌خورد، دست به دامن ملکه شده‌اند.

سخنگوی دفتر نخست‌وزیری انگلیس روز سه شنبه اعلام کرد که رأی‌گیری پارلمان درباره توافق برگزیت به 21 ژانویه (یکم بهمن) موکول شده است. هم‌زمان نخست‌وزیر برای رایزنی‌های بیشتر به منظور نجات توافق برگزیت، راهی اروپا شد تا شاید بتواند ضمانت‌های بیشتری را برای نمایندگان کشورش کسب کند. او قرار است با «دونالد توسک» رئیس شورای اروپا و «ژان کلود یونکر» رئیس کمیسیون اروپا در بروکسل دیدار و گفت وگو کند.

توسک روز دوشنبه با انتشار پیامی در توییتر از برگزاری نشست فوق‌العاده شورا به‌منظور بررسی راهکارهای کمک به تصویب این توافق در پارلمان انگلیس خبر داد.

وی اعلام کرد که نشست سران کشورهای اروپایی قرار است پنجشنبه آتی برگزار شود. او بااین‌حال تأکید کرد که اصل توافق به‌دست ‌آمده، غیرقابل‌ مذاکره است و صحبتی درباره موضوع آینده مرزی دو ایرلند انجام نخواهد شد.

رئیس شورای اروپا همچنین هشدار داد که زمان به‌سرعت در حال سپری شدن است و به همین خاطر درباره سناریوی عدم توافق با انگلیس هم در نشست روز پنجشنبه رایزنی خواهد شد.

** «می» شانسی برای تصویب توافق برگزیت در پارلمان ندارد

کمتر از چهار ماه مانده به خروج رسمی انگلیس از اتحادیه اروپا، نخست‌وزیر این کشور تلاش می‌کند تا توافقنامه برگزیت را از سد پارلمان بگذراند. با این‌حال ناظران بر این باورند که او هیچ شانسی برای تصویب این توافقنامه تا پیش از مهلت مقرر ندارد.

«نایجل فاراژ» رهبر پیشین حزب یوکیپ تاکید کرد که امیدی به رایزنی‌های نخست‌وزیر با رهبران اروپایی ندارد و چنانچه توسک اعلام کرده است، توافق برگزیت غیرقابل‌مذاکره است. او پیش‌بینی کرد که در بهترین حالت، نخست‌وزیر قادر خواهد بود تا ضمانت‌هایی را از سوی رهبران اروپایی به‌صورت شفاهی کسب کند که الزام‌آور نبوده و نمایندگان پارلمان نخواهند پذیرفت.

فاراژ از سویی هشدار داد که هم‌حزبی‌های «می» نیز صبر زیادی ندارند و به ‌زودی در اعتراض به نحوه مدیریت برگزیت از سوی دولت، خواستار برگزاری انتخابات درون‌ حزبی و برکناری وی از قدرت خواهند شد.

برآیند این تحولات نشان می‌دهد که اوضاع سیاسی در انگلیس طی ماه‌های آینده شاهد فراز و نشیب‌های تندی خواهد بود که از یک ‌طرف شانس تصویب توافق‌نامه برگزیت در پارلمان بسیار ضعیف و از طرف دیگر برگزاری انتخابات سراسری و یا همه‌پرسی مجدد برگزیت از شانس نسبتاً بالایی برخوردار است.

چنانچه «جان کریگ» تحلیل‌گر شبکه اسکای نیوز گفت: نخست‌وزیر با تعویق رأی‌گیری پارلمان تلاش کرد تا برای نجات توافقنامه‌اش زمان بخرد، اما این آخرین شانس او برای ماندن در قدرت است.