عربستان با چهره مخدوش در عراق

سفر اخیر هیات سعودی به بغداد و اعلام کمک اقتصادی به عراق در حالی است که ریاض در سال های اخیر علاوه بر همراهی با سیاست های تجاوزکارانه و مداخله گرانه آمریکا در عراق، با حمایت های گسترده خود از تروریسم باعث بدبختی مردم این کشور شده است.

حاکمان سعودی در این مدت به ویژه اشغال عراق از سوی گروه های تروریستی نه تنها با دولت های این کشور در مقابله با تروریسم اختلاف و چالش داشته بلکه بارها از سوی مقام های عراقی به حمایت مادی و معنوی از تروریسم متهم شده اند.

هفته گذشته سفر یک هیات سعودی به بغداد، بدلیل حمایت طولانی مدت ریاض از تروریسم و داعش در عراق، واکنش های منفی بسیاری را در میان فعالان سیاسی و احزاب عراقی بر انگیخت.

در جریان سفر هیات بزرگ سعودی شامل بیش از 100 فعال اقتصادی و 9 وزیر، دو کشور پنجشنبه 15 فروردین از تفاهم بر سر مکان و کلیات احداث یک شهرک ورزشی با اعتبار اهدایی یک میلیارد دلاری از سوی عربستان در بغداد پایتخت عراق خبر دادند.

از این گذشته نخستین کنسولگری عربستان در بغداد نیز پنجشنبه گذشته با حضور محمد علی الحکیم وزیر امور خارجه عراق و ماجد القصبی وزیر تجارت و سرمایه گذاری عربستان افتتاح شد.

«عبدالعزیز الشمری» سفیر سعودی در بغداد، پیشتر گفته بود که دو کشور تلاش می کنند در 2 ماه آینده، اعطای روادید سفر به اتباع عراقی برای سفر به عربستان سعودی را آغاز کنند.

همزمان برخی رسانه ها از افتتاح چند کنسولگری دیگر عربستان در عراق در روزهای آینده و خبرگزاری رسمی عربستان نیز از آغاز ساخت شهرک ورزشی اهدایی پادشاه عربستان به عراق، بازگشایی گذرگاه زمینی عرعر میان دو کشور تا 6 ماه آینده و اعطای تسهیلاتی به ارزش یک میلیارد دلار برای توسعه عراق از سوی ریاض بعنوان برنامه های سفر این هیات سعودی یاد کرده بودند.

تاکنون سفر اتباع عراقی به عربستان سعودی فقط منحصر به مناسبت های حج و عمره و یا سفرهای رسمی بوده و سفرهای خارج از این 2 چارچوب برای اتباع عراقی به عربستان سعودی میسر نبوده است.

سعودی ها از زمان اشغال کویت توسط رژیم صدام در 1990 تا 2017 به مدت 27 سال روابط خود را با عراق به حال تعلیق در آوردند و تنها در جریان سفر «عادل الجبیر» وزیر امور خارجه وقت عربستان به بغداد در اوائل 2017 این روابط به طور رسمی از سرگرفته شد.

سعودی ها در 2 سال اخیر، به توسعه روابط خود با عراق شتاب داده اند که به اعتقاد برخی کارشناسان، عادی سازی کم سابقه روابط سعودی با عراق نتیجه فشارهای آمریکا بر کشورهای عربی برای عادی سازی روابط با بغداد است.

خبرگزاری رویترز همزمان با سفر هیات عراقی به ایران در گزارشی اعلام کرد که عربستان در تلاش است تا با سرمایه گذاری در عراق با نفوذ رو به گسترش جمهوری اسلامی ایران در این کشور مقابله کند. در مقابل عراق نیز به دنبال نفع اقتصادی از روابط نزدیک با عربستان است.

عراق در حال حاضر حدود 30 درصد برق مورد نیازش را از ایران وارد می‌کند و با توجه به بازگشت تحریمهای آمریکا علیه ایران، بغداد برای تداوم خرید برق ایران و دریافت معافیت از واشنگتن با مشکل مواجه است

این در حالی است که سال گذشته یک سخنگوی وزارت برق عراق، تأیید کرده‌ بود که عربستان موافقت کرده تا یک نیروگاه خورشیدی با ظرفیت تولید 3000مگاوات ظرف یک سال راه‌اندازی کند و هر مگاوات‌ساعت برق فروشی به عراق را 21 دلار پیشنهاد داده‌ که یک چهارم قیمت برق صادراتی ایران به همسایه غربی خود است.

شبکه خبری الجزیره نیز به سفر هیات سعودی به عراق و بستن یک سری قراردادهای اقتصادی با بغداد اشاره و این اقدام ریاض را در راستای جلوگیری از نفوذ فزاینده جمهوری اسلامی ایران در منطقه ارزیابی کرد.

الجزیره اعلام کرد که روابط 2 کشور در جریان حمله رژیم صدام رئیس جمهوری مخلوع عراق به کویت در سال 1990 قطع شد.

روابط ریاض -بغداد در پی سقوط صدام حسین در سال 2003 به دلیل تحفظ عربستان درباره نقش فزآینده ایران در عراق در سطح پائین از سرگرفته شد اما در زمان حیدر العبادی نخست وزیر سابق عراق، روابط به تدریج رو به بهبودی نهاد.

بلومبرگ نیز در گزارشی اعلام کرد که عربستان با افتتاح یک دفتر کنسولی در پایتخت عراق و سپس در سه استان این کشور می خواهد سیاست پیشین عدم رابطه را، با هدف مقابله با نفوذ ایران در خاورمیانه، تغییر دهد.

به نوشته این پایگاه خبری، هیاتی از عربستان برای گفت وگو در باره سرمایه گذاری شماری از بزرگترین شرکت های سعودی از جمله شرکت نفتی آرامکو، به عراق رفته است. یک مقام سعودی گفت چند «یادداشت تفاهم» در آینده نزدیک امضا می شود.

با این حال اعلام ساخت شهرک ورزشی از سوی عربستان و نامگذاری آن به نام یکی از حاکمان آل سعود، مخالف هایی را در محافل سیاسی بغداد برانگیخته است.

در همین رابطه فراکسیون صادقون در پارلمان این کشور با هر گونه نامگذاری اماکن عراقی به نام مقام های آل سعود مخالفت کرد.

'حسن سالم' نماینده پارلمان و عضو فراکسیون صادقون روز جمعه در بیانیه ای اعلام کرد که گروههای مقاومت اسلامی عراق بویژه عصائب اهل الحق و فراکسیون آن در پارلمان، هر گونه نامگذاری امکان ورزشی و غیر ورزشی به نام یکی از رهبران عربستان سعودی را نمی پذیرد.

وی افزود: دستان آل سعود به خون مردم بیگناه عراق آلوده است و ساخت ورزشگاه در عراق از سوی کسانی که در تروریسم دست دارند و آخرین مورد آن نیز قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار سعودی بود، مصداق 'کلمه حق یراد بها الباطل' (سخن حق با هدف باطل) است.

سالم گفت: ما نامگذاری شهرک ورزشی به نام ملک سلمان یا بن سلمان که فجایعی مانند بمب گذاری های تروریستی و قتل و ترور را در عراق سبب شده اند، نخواهیم پذیرفت.

این مقام جریان مقاومت اسلامی عراق تاکید کرد که نیروهای مقاومت انتخاب نام رهبران سعودی برای هیچ مجموعه ورزشی یا غیر ورزشی در این کشور را نخواهند پذیرفت و در صورت لزوم پارلمان به این امر ورود خواهد کرد.

این گونه حساسیت ها در جامعه عراق را می توان ناشی از رفتار عربستان و موضع گیری های چند سال اخیر ریاض در قبال بحران عراق به ویژه در جریان اشغال این کشور از سوی گروه های تروریستی ارزیابی کرد.

شکست داعش در عراق با کمک قشرهای مختلف به ویژ بسیج مردمی این کشور موسوم به الجیش الشعبی و همکاری های ایران، راهبرد سعودی ها در قبال همسایه خود و محاسبات آنها در ارتباط با توازن قوا را به چالش کشید و حقایق را در برابر دیدگان حاکمان سعودی قرار داد.

به اعتقاد برخی کارشناسان، عربستان پس از آنکه از عملی کردن نقشه های قبلی خود برای مقابله با نفوذ ایران در عراق ناکام ماند، اکنون در تلاش برای راه یافتن به بطن جامعه عراق از راه های مختلف به ویژه از طریق اقتصادی است.

برخی تحلیگران رویکرد تازه ریاض را نوعی سرخوردگی سعودی ها از تحقق حداکثری خواسته های بلندپروازانه شان و تن دادن به حداقل های ممکن برای مقابله با نفوذ ایران در منطقه ارزیابی می کنند.