سقف خانه مشترک اروپایی ها در حال ریزش است

راست‌های افراطی در انتخابات پارلمانی اروپا با کمک آرای مردم، خود را از نردبان قدرت بالا کشیدند و همچون یک نیروی تازه‌نفس، در سطح قاره‌ای ابراز وجود کردند؛ انتظار می‌رود عزم احزاب سنتی‌ و ریشه‌دار برای حفظ قدرت، جشن پیروزی افراطی‌ها را به سرعت پایان دهد و جنگی تن‌به‌تن میان دو طرف آغاز شود.

انتخابات پارلمانی اروپا از پنجشنبه گذشته آغاز شد و یکشنبه به اوج خود رسید و پایان یافت. میزان مشارکت مردمی در این انتخابات 50.9 درصد بود که در 20 سال گذشته در انتخابات اروپایی بی‌سابقه است. بلژیکی‌ها با 88.5 درصد و مردم اسلواکی با 22.7 درصد بیشترین و کمترین مشارکت را داشتند. تغییرات آب‌وهوایی، مهاجرت و تجارت جهانی، موضوعات اصلی کارزارهای انتخاباتی بود.

نتایج آرا نشان می‌دهد دو گروه بزرگ پارلمان اروپا با ریزش حامیان مواجه بوده‌اند، اما این بار هم بیشترین کرسی‌ها را تصاحب کرده‌اند. گروه اول که عمدتا متشکل از محافظه‌کاران و دموکرات مسیحی‌ها و به طور کلی راست‌های میانه است، تحت لوای «حزب مردم اروپا» (EPP) گرد هم آمده‌اند. این دسته 180 کرسی را به نام خود ثبت کرده‌اند.

گروه دوم که «اتحاد ترقیخواه سوسیالیست‌ها و دموکرات‌ها» (S&D) نام دارد، عده‌ای شامل سوسیالیست‌ها و دموکرات‌هاست و گرایش چپ میانه دارند. این گروه نیز صاحب 146 کرسی در پارلمان اروپا شده است.

حزب مردم اروپا در مقایسه با انتخابات سال 2014، تعداد 35 کرسی و اتحاد ترقیخواه سوسیالیست‌ها و دموکرات‌ها 40 کرسی از دست داده‌اند. بدین ترتیب، هر دو گروه، این بار در پارلمان 751 عضوی اروپا، در مجموع 326 کرسی خواهند داشت، در صورتی که در پارلمان پیشین 401 کرسی داشتند.

**پرونده انتخاباتی راست‌های افراطی

رقابت دو رقیب سنتی چپ میانه و راست میانه با بده‌وبستان‌های سیاسی حل می‌شود اما با نیرویی که از منتهی‌الیه راست سر بر آورده و به پارلمان اروپا راه یافته است، چه باید کرد؟ سبزها و خصوصا راست‌های افراطی فرانسه، ایتالیا، مجارستان و چند کشور دیگر اروپایی با افزایش کرسی‌های خود جای صاحبان قدیمی پارلمان اروپا را تنگ کرده‌اند.

حزب «اجتماع ملی» تحت رهبری «مارین لوپن» 23.3 درصد آرای فرانسوی‌ها را کسب کرد و جلوتر از حزب حاکم «جمهوری به پیش» وابسته به رئیس جمهور امانوئل مکرون ایستاد و برنده شد.

ایتالیا همسایه دیوار به دیوار فرانسه نیز حزب راست افراطی «لیگ» را در صدر رای‌گیری نشاند و با 34.3 درصد آرا به عنوان نیروی برتر این کشور راهی پارلمان اروپا کرد. لیگ به رهبری «ماتئو سالوینی» پیش از این تا بالاترین رده‌های قدرت ایتالیا نفوذ کرده و سالوینی را در مقام معاونت نخست وزیری نشانده است.

حزب تازه تاسیس «برگزیت پارتی» هم انتخاب اول جزیره‌نشین‌های انگلیسی بود. حزب برگزیت متعلق به «نایجل فاراژ» سیاستمدار راست افراطی 31.7 درصد، محافظه‌کاران حاکم بر دولت انگلیس 8.7 درصد و حزب کارگر به رهبری «جرمی کوربین» هم 14.1 درصد آرای انگلیسی‌ها را به دست آوردند.

اما این حزب «فیدژ» مجارستان بود که بیشتر از هر حزب راست میانه یا راست افراطی دیگر در اروپا رای کسب کرد. این حزب که تحت رهبری «ویکتور اوربان» نخست وزیر مجارستان سیاست‌های پوپولیستی و ضدمهاجرتی را اشاعه می‌دهد آرای 52.3 درصد از مجارها را به صندوق خود سرازیر کرد. گروه «حزب مردم اروپا» در پارلمان اروپا عضویت فیدژ را به دلیل گرایش‌های تند و تیزش تعلیق کرده اما در عین حال، اوربان و حزبش تاکنون از ائتلاف با لوپن و سالوینی امتناع کرده‌اند.

**دوشنبه عجیب اتریشی‌ها

دوشنبه برای راستگرایان اتریش سرنوشت دیگری رقم زد و روزی توام با خوشی و تلخی بود. «سباستین کورتس» صدراعظم اتریش به دلیل رسوایی اخیر در دولت از پارلمان رای عدم اعتماد گرفت و دولتش از هم پاشید. اما «حزب مردم» به رهبری کورتس که در جناح راست میانه ایستاده است در انتخابات پارلمانی اروپا 34.9 درصد آرای اتریشی‌ها را گرفت و برنده بزرگ این رای‌گیری نام گرفت.

«حزب آزادی» هم 17.2 درصد آرای مردم را به نام خود سند زد. «هاینتس کریستیان اشتراخه» معاون مستعفی صدراعظم و از رهبران حزب راست افراطی «آزادی» منشاء بحران سیاسی این روزهای اتریش است؛ بحرانی که با انتشار ویدیویی از اشتراخه آغاز شد. این ویدیو متعلق به سال 2017 است و اشتراخه را در حالی نشان می دهد که از یک زن اولیگارش روس می‌خواهد از او و حزبش حمایت کند و در عوض، زمانی که به قدرت رسید قراردادهای دولتی را روی میز این سرمایه‌دار روس خواهد گذاشت.

آلمان‌ها و اسپانیایی‌ها به شکل رای‌دهندگان ایتالیا، اتریش، فرانسه، مجارستان و انگلیس درنیامدند. آنها به همان احزاب سنتی رای دادند هر چند که نشان دادند اعتمادشان به این احزاب کمتر شده است. از این رو، حزب راست افراطی «جایگزین برای آلمان» تنها 11 درصد و حزب «ووکس» اسپانیا فقط 6.2 درصد آرا را از آن خود کردند. البته در آلمان، نام‌های بزرگی مانند «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان، حزب حاکم «دموکرات مسیحی» و شریک ائتلافی اش «سوسیال دموکرات‌ها» برخی کرسی‌های پارلمانی را از دست دادند. در کشورهایی مانند اسپانیا و هلند، رای‌دهندگان اقبالی به راستگرایان افراطی نداشتند و این چپ‌های میانه بودند که برندگان انتخابات لقب گرفتند.  

غیر از راستگرایان افراطی، گروه‌های دیگری مانند سبزها و لیبرال‌ها هم جایگاه خود را تقویت کردند. سبزهای طرفدار محیط زیست در فرانسه با کسب 13.5 درصد آرا در جایگاه سوم قرار گرفتند و سبزهای آلمان با 20.5 در رده دوم قرار گرفتند. همچنین سبزهای انگلیس و میانه‌روهای اسپانیایی به نسبت گذشته، وضعیت خوبی در انتخابات پارلمانی اروپا داشتند.

**آغاز روند ائتلاف‌سازی

مردمی که رای دادند از امروز شاهد تکاپوی سیاستمداران محلی در سطح قاره‌ای خواهند بود. تغییراتی که آرای مردم در ترکیب کرسی‌ها به وجود آورده است، نحوه تعامل و دغدغه احزاب و رهبران اروپایی را هم دچار تحول می‌کند.

هر چند دو گروه اکثریت پارلمانی «حزب مردم اروپا» و «اتحاد ترقیخواه سوسیالیست‌ها و دموکرات‌ها» انحصار قدرت را از دست داده‌اند اما شبکه «فرانس 24» گزارش داده است که این نتایج به معنای «فاجعه» نیست. شاید فاجعه‌ای رخ نداده باشد اما آنان از این پس، تصمیم‌گیرنده نهایی نخواهند بود و باید به بسیاری از خواسته‌های سایر احزاب گوش داده و به آنها جامه عمل بپوشانند.

آغاز مذاکرات برای تشکیل گروه‌ها و ائتلاف‌های پارلمانی که از روز دوشنبه کلید خورده، احتمالا چالش‌ها و بحث‌های داغ و سنگینی را شاهد خواهد بود. اولین چالش، امشب در بروکسل عرض اندام می کند؛ جایی که رهبران اروپایی جمع می‌شوند تا ترکیب کمیسیون اروپا را مشخص کرده و برای معرفی رئیس جدید آن چاره‌ای بیندیشند.

**رئیس کیست؟

حزب مردم اروپا «مانفرد وبر» آلمانی را نامزد ریاست کمیسیون اروپا کرده است. چپ‌ها یعنی اتحاد ترقیخواه سوسیالیست‌ها و دموکرات‌ها از نامزدی وی حمایت نکرده و در عوض «فرانس تیمرمانس» سیاستمدار لیبرال هلندی را نامزد محبوب خود معرفی کرده است. تیمرمانس اگر رئیس آینده کمیسیون اروپا شود در این نهاد اجرایی اتحادیه اروپا میدان بیشتری به سوسیالیست‌ها، دموکرات‌ها، سبزها و سایر چپ‌های میانه خواهد داد.

پیش‌بینی می‌شود اگر وبر آلمانی عهده‌دار کرسی ریاست کمیسیون اروپا شود، جبهه راستگرایان را تقویت کرده و حتی حزب «فیدژ» مجارستانرا به سوی خود جذب کرده و از آن به عنوان نیروی تعیین‌کننده در تشکیل ائتلاف حاکم بر کمیسیون اروپا استفاده کند. مکرون و متحدان لیبرالش گزینه‌های دیگری را ترجیح می‌دهند. آنها امیدوارند «مارگرت وستاگر» کمیسیونر رقابت اروپا و یا «میشل بارنیه» مذاکره‌کننده ارشد برگزیت از سوی اتحادیه، رئیس کمیسیون اروپا شود.

**جنب‌وجوش مکرون

مکرون که در خانه همواره  فشار نیروی راست‌های افراطی را احساس کرده، پیش از برگزاری جلسه امشب سران اروپایی، دیپلماسی گسترده‌ای را با برخی از رهبران قاره سبز آغاز کرد. او ابتدا با رهبر اسپانیایی‌ها دیدار کرد و تماس با سران بلژیک، جمهوری چک، آلمان، مجارستان، لهستان و اسلواکی نیز در رده‌های بعدی فهرست او بودند.

مکرون و «پدرو سانچز» نخست وزیر اسپانیا در کاخ الیزه شام خوردند و درباره نحوه تقسیم پُست‌های ارشد اتحادیه اروپا گفت‌وگو کردند. دفتر نخست وزیری اسپانیا در بیانیه‌ای اعلام کرد: دو طرف همچنین در خصوص نوسازی نهادها صحبت کرده و تاکید کردند که پُست‌های ارشد باید بر اساس اکثریت جدید در پارلمان اروپا تقسیم شود.

حزب مردم اروپا سه پست کلیدی اتحادیه را در کنترل دارد: ریاست پارلمان، ریاست شاخه اجرایی یعنی کمیسیون اروپا و ریاست شورای اروپا که نشست‌های روسا و نخست وزیران را برگزار می‌کند. «دونالد توسک» رئیس شورا، «ژان کلود یونکر» رئیس کمیسیون و «آنتونیو تاجانی» رئیس پارلمان است.

**پارلمان اروپا میدان جنگ می‌شود؟

پارلمان اروپا در سال‌های اخیر قدرت خود را افزایش داده و در مسائل و پرونده‌های مهم تاثیرگذار بوده است، از جمله تصویب امنیت هوایی در اروپا، کاهش استفاده از پلاستیک، حذف هزینه‌های رومینگ تلفن همراه، تقویت حریم خصوصی در فضای مجاری و کاهش گاز دی‌اکسید کربن خودروها.

راست میانه و چپ میانه اروپا نمی‌تواند بپذیرد که با آمدن راست‌های افراطی و سبزها حتی در مسائل غیرسیاسی فوق، اندکی از نفوذش کاسته می‌شود. نظام اقتصاد بازاری اروپای بعد از جنگ جهانی در اصل توسط دموکرات مسیحی‌ها و سوسیالیست‌ها پایه‌گذاری شد و خود آنها از سال 1979 که اولین انتخابات پارلمان اروپا برگزار شد، قدرت اصلی این نهاد را در اختیار داشته‌اند. به نظر می‌رسد با کاهش کرسی‌های آنها روزهای سخت‌شان از راه رسیده است.

تنش و مچ انداختن با روسیه، تبدیل چین به ابرقدرت اقتصادی و فشارها و زخم‌زبان‌های مکرر دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا به اروپا اساسی‌ترین موضوعاتی است که تمام ارکان اتحادیه اروپا را درگیر خود کرده است. پارلمان اروپا در مقابل دولت‌های ملی اتحادیه قدرت چندانی ندارد اما تضعیف میانه‌روهای چپ و راست در انتخابات پارلمان اروپا بازتابی از تحولات داخلی این کشورهاست و خبر از آن می‌دهد که دوری نسبی مردم از احزاب سنتی و افزایش گرایش به راست‌های افراطی، تشکیل هر گونه اتحاد قوی میان محافظه‌کاران، سوسیالیست‌ها، سبزها و لیبرال‌ها در مقابل نیروهای خارجی را دشوار می‌کند.

از سوی دیگر، راستگرایان افراطی نیز نفرات و نیروی کافی برای ایجاد یک سنگر متشکل و منسجم را ندارند. سالوینی در جشن پیروزی گفت: نه تنها «لیگ» حزب اول ایتالیا شده بلکه «مارین لوپن» حزب نخست فرانسه و «نایجل فاراژ» حزب اول انگلیس شده است. این نشانه اروپای در حال تغییر است.

اما این پیروزی و پایکوبی راست‌های افراطی و پوپولیست‌ها نمی تواند چندان محل اعتنا باشد، زیرا آنها همواره ثابت کرده‌اند که یک مجموعه متفرق و ناهمگون دارند و با اتحاد بیگانه‌اند. سالوینی پیشاهنگ تلاش‌ها برای ایجاد حلقه ائتلافی راستگرایان افراطی خواهد بود. او نیک می‌داند که احزاب سنتی اروپا برای جلوگیری از جولان دادن راستگرایان افراطی در صحن پارلمان اروپا حاضرند که با لیبرال‌ها دست به اتحاد بزنند؛ البته اتحادی که فعلا فقط بتواند راستگرایان افراطی را از هسته قدرت دور کند.

**عنصر ترامپی

راستگرایان افراطی به همدلی و نزدیکی با روسیه و جناح ترامپی در آمریکا متهم هستند، لذا هر گونه اقدام احتمالی آنها برای تقویت مناسبات فکری با روسیه و اطرافیان دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا با واکنش شدید در داخل اروپا مواجه می‌شود. «استیو بنن» استراتژیست سابق ترامپ، روز دوشنبه در پاریس بود تا در جشن پیروزی حزب اجتماع ملی و سایر احزاب راست افراطی شرکت کند. او گفت: این روند (پیروزی‌های راستگرایان افراطی) ادامه خواهد یافت. این تقابل ملی‌گرایی و جهان‌گرایی است.

راست‌های افراطی عمدتا در همین مسیر حرکت می‌کنند. آنها بدیل ترامپ هستند؛ همان کسی که از توافق‌های مهم جهانی خارج شده و با پشت کردن به تعهدات بین‌المللی شعار «آمریکا اول» سر داده و یکجانبه‌گرایی را در پیش گرفته است. از همین روست که احزاب سنتی راست و چپ اروپا بر این باورند که راست‌های افراطی برای در هم شکستن اتحاد قاره سبز از درون، به پارلمان اروپا نفوذ کرده اند. قطعا این نوع نگاه سرآغاز یک رویارویی نفسگیر در پارلمان خواهد بود.