آیا عربستان بعد از شکست در یمن، درصدد عادی‌سازی روابط با سوریه است؟
تحلیلگران، شکست عربستان در یمن و تهدیدها علیه عمق استراتژیک سعودی را از جمله عوامل متوقف شدن عربستان در برابر دمشق و حضور ایران در سوریه دانسته‌اند.
وبگاه خبری الخلیج اونلاین در گزارشی با عنوان «بعد از کنار گذاشتن [گزینه] براندازی... آیا عربستان سعودی با نظام اسد صلح می‌کند؟»، نشانه‌های عادی سازی روابط عربستان با سوریه در آینده نزدیک را پررنگ‌تر از همیشه توصیف کرد.
در این گزارش آمده است: عربستان سعودی هیچ کدام از تهدیدهای دیرینه خود علیه دولت اسد که توسط «عادل الجبیر» وزیر امور خارجه سابق خود بیان می‌کرد و ادعا می‌کرد که رئیس جمهور سوریه با یک راه حل سیاسی یا نظامی باید کنار برود، نتوانست عملی کند.
الجبیر (که هم اکنون وزیر مشاور دولت سعودی در امور خارجه است) ده‌ها بار در بیشتر کنفرانس‌های مربوط به بحران سوریه یا در کنفرانس‌های مطبوعاتی با همتایان عرب و غربی خود از ضرورت رفتن بشار اسد سخن می‌گفت.
الخلیج اونلاین افزود: روابط سعودی با نظام اسد، مهم‌ترین متحد ایران در منطقه، قبل از آغاز بحران سوریه در سال 2011 به قدری خوب توصیف شد که روابط دیپلماتیک بین دو طرف شاهد هیچ گونه تنشی نبود، اما با گذشت پنج ماه از بحران سوریه این روابط رو به تیرگی رفت.
ولی‌عهد در آغوش اسد
این وبگاه خبری آورده است: در بخشی از احیای روابط با رژیم اسد توسط چندین کشور عربی در پایان سال 2018، گزارش‌هایی از نزدیک شدن به عادی سازی روابط ریاض و نظام اسد برای بازگشت سوریه به عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی منتشر شد، اما به مرحله عمل نرسید.
اما شاید اکنون زمان آن رسیده باشد. در 31 آگوست، مجتهد، اکانت توییتری مشهور سعودی از اتفاقاتی غیرمنتظره در رابطه بین محمد بن سلمان ولی‌عهد سعودی و بشار اسد خبر داد. مجتهد در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت: محمد بن سلمان به وزارت امور خارجه درباره فراهم نمودن زمینه‌های لازم برای بازگشت سفیر سعودی به دمشق در مدت چند هفته آینده دستور داده است. همچنین وی به دیگر وزارتخانه‌های ذی‌ربط در زمینه ایجاد طرحی برای بازگرداندن روابط تجاری و اقتصادی با سوریه دستورهایی داده است.
ولی‌عهد سعودی در اظهارات قبلی به مجله تایم درباره سرنوشت بشار اسد گفت که بعید است اسد قدرت را ترک کند، اما بن سلمان ابراز امیدواری کرد که اسد به تعبیر او در دست تهران نباشد.
وی در گفت‌وگو با کانال «العربیه» هم گفت: معتقدم بشار باقی می‌ماند، اما من فکر می‌کنم به نفع بشار است که اجازه ندهد ایرانی‌ها هر آنچه می‌خواهند انجام دهند.
وی درباره آینده بشار اسد گفت: بنابراین برای او (بشار) بهتر است که یک رژیم قوی در سوریه داشته باشد و این نیز برای روسیه مثبت خواهد بود.
در ماه ژانویه ، روزنامه «رای الیوم» صادره از لندن تأیید کرد که عربستان سعودی به مخالفان سوری اطلاع داده است که پرچم‌های مخالفان سوری را از تمام سرزمین سعودی برداشته و به جای آن پرچم‌های نظام سوریه را بالا بکشند.
الخلیج اونلاین نوشت: دوره اخیر شاهد قطع انتقادهای دائمی عربستان سعودی از نظام سوریه ، جلوگیری از جمع آوری کمک‌ها برای گروه‌های مسلح معارض در سوریه و بلوکه شدن حساب‌های بانکی چهره‌های مخالف سوری بوده است.
نویسنده با بیان اینکه رژیم آل سعود در ماه‌های گذشته اصلا پیشروی‌های ارتش سوریه در استان ادلب و ریف حماه را محکوم یا تقبیح نکرده است، گفت: همین امر احتمال نزدیکی محرمانه آن با نظام اسد را تقویت کرده است که به دنبال آن روابطش را آشکار خواهد کرد و طی روزهای آتی همه چیز روشن خواهد شد.
الخلیج اونلاین ادامه داد: اگرچه روابط میان عربستان سعودی و امارات و بحرین در بیشتر پرونده‌های منطقه به هم گره خوره است، اما ریاض مانند ابوظبی و منامه که اوایل سال جاری سفرای خود را به آغوش نظام اسد در دمشق بازگرداندند ، این اقدام را انجام نداد.
این وبگاه خبری نوشت: اگرچه نظام اسد از نزدیک با ایران مرتبط است و مناطق استراتژیک در سراسر سوریه در کنترل ایرانی‌هاست، اما این کشورهایی که ایران را دشمن خود می دانستند هیچ خجالتی در احیای روابط با سوریه نداشتند.
«جای تعجب است که به گفته ناظران مسئله سوریه ، امارات و بحرین سفیران خود را بدون درخواست نظام اسد بلکه به ابتکار خودشان برگردانده‌اند تا لغزش و اشتباه آنها در قبال سوریه روشن شود. همان گونه که اشتباهاتشان در قبال دیگر ملت‌های منطقه برملا شد.
یک مرکز تحقیقات و مطالعات راهبردی در ژانویه گذشته اعلام کرد، زمانی که امارات و بحرین روابط خود را با نظام اسد از سر گرفتند از نظر عربستان مناسب نبود زیرا این امر انزوای نظام سعودی را که در بن بست بحران قتل خاشقچی در دوم اکتبر 2018 در کنسولگری کشورش در استانبول رخ داده بود بیشتر می‌کرد . قتلی که انگشت اتهام در آن به سمت محمد بن سلمان است.
این مرکز به نقل از کارشناسان خود تاکید کرد: ایران برای امارات یک دشمن سنتی شمرده می‌شود امارات برای مهار نفوذ ایران در خلیج فارس به اسد پناه برد که از رابطه قوی با تهران برخوردار است و می‌خواهد نفوذ خود را در خلیج فارس و همه خاورمیانه بسط دهد و در آینده پیش رو احتمالا عربستان هم همین کار را انجام می‌دهد.
پیام به ریاض
افشاگری اخیر مجتهد درباره تحرکات محمد بن سلمان برای بازگرداندن روابط کشورش با اسد سوال‌های زیادی را درباره نقشی مطرح می‌کند که دمشق می تواند میان تهران و ریاض ایفا کند.
در چهاردهم ژوئیه گذشته نظام اسد یک پیامی غیرمستقیم را به محمد بن سلمان ولی‌عهد سعودی فرستاد و در آن خواهان پیوستن عربستان به جبهه مقاومت شد و دیگر اینکه عربستان همان گونه که به آمریکا کمک می‌کند به سوریه هم کمک کند.
وبگاه خبری شبکه المنار به نقل از فیصل المقداد، معاون وزیر خارجه سوریه در پیامی به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس تاکید کرد: آنهایی که علیه نظام سوریه هستند حامی اسرائیل هستند.
المقداد گفت: کسی که در این نبرد علیه سوریه است در کنار اسرائیل و اهداف آن برای تجزیه و تضعیف منطقه است و از جمله برخی در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس که خیال می‌کنند(از تجزیه) مصون خواهند بود.
وی با بیان اینکه نظام سوریه از کمک عربستان استقبال می‌کند، افزود: ما از هر گونه کمکی استقبال می‌کنیم به جای کمک‌هایی که برخی سخاوتمندانه در اختیار آمریکا قرار می‌دهند تا به سوریه تجاوز کنند و اسرائیل به لبنان تجاوز کند و کشورهایمان را یکی پس از دیگری نابود کند.
المقداد گفت: این امت آینده‌ای ندارد جز هنگامی که به محور مقاومت ملحق شود، زیرا جبهه افتخار، عزت و پیروزی است و هیچ کسی نباید در کمک به آن و پیوستن به آن تردیدی داشته باشد.
الخلیج اونلاین نوشت: ناظران می‌پرسند آیا محمد بن سلمان واقعا بشار اسد را به عرصه عربی بازخواهد گرداند با وجود اینکه با ایران هم رابطه دارد بخصوص که عربستان امروز نبرد خود در یمن را باخته است و در عمق استراتژیک خود تهدید شده است و در صورت پذیرفتن بقای بشار اسد در قدرت و بقای ایران در سوریه چه بسا از تهدید گروه حوثی که مورد حمایت تهران است علیه مرزهای عربستان کاسته شود و هواپیماهای شناسایی حوثی حمله به اماکن حیاتی عربستان را متوقف کنند.
این وبگاه خبری با بیان اینکه عربستان دست خود را کاملا از پرونده سوریه بیرون نکشیده است، گفت: سعودی‌ها تا همین حالا با یگان‌های مدافع خلق کُرد در شمال شرق سوریه رابطه دارند. اگرچه کمک به این گروه‌های جدایی طلب ترکیه را به خشم آورده اما به نفع نظام اسد است که هماهنگی بزرگی با آن دارد و به آنها حمله نمی‌کند.
الخلیج اونلاین ادامه داد: در سال 2012 ریاض سفارت خود در دمشق را بست و سفیر سوریه را هم بیرون کرد. عربستان با حمایت از ارتش آزاد سوریه مخالفت خود را با بقای اسد در قدرت اعلام کرد، اما در دو سال اخیر از این خواسته خود عقب نشسته است و از ضرورت دستیابی به راه حل سیاسی در سوریه حرف می‌زند.
در اواخر سال 2018 رژیم‌هایی عربی نظیر سودان، مصر و عراق عادی سازی علنی با نظام اسد را آغاز کردند. نظامی که مورد حمایت بزرگ روسیه و ایران قرار دارد بخصوص که گروه‌های مسلح معارض هم متحمل خسارات سنگینی در سوریه شدند.
