ناتو؛ رعشه بر اتحاد ۷۰ ساله

سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) ۱۲ و ۱۳ آذر با برگزاری نشست سران کشورهای عضو به میزبانی لندن، به استقبال هفتادمین سالگرد تاسیس این ائتلاف نظامی می‌رود.

همکاری‌های نظامی چندملیتی این سازمان از سال ۱۹۴۹ کلید خورد و اکنون ۲۹ عضو دارد. براساس نظام دفاع جمعی ناتو، اعضاء توافق می‌کنند در پاسخ به حمله یک طرف خارجی از دیگر اعضاء دفاع کنند. مقر ناتو در شهر اِور بلژیک قرار داشته و مرکز عملیات آن نزدیکی شهر مونس این کشور است.

ناتو در ۷۰ سال گذشته با فراز و نشیب‌های فراوانی در کنار توسعه خود روبرو بوده و در مناقشه‌های متعددی مداخله کرده است. پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، کاخ سفید سیاست جدیدی در قبال ناتو اتخاذ کرد. ترامپ که این سازمان را منسوخ می‌داند، خواهان عمل دیگر اعضاء به تعهدهای مالی خود و اختصاص دستکم ۲ درصد از تولید ناخالص داخلی آنها به امور دفاعی شده است.

یکجانبه‌گرایی‌های دولت دونالد ترامپ و بی‌توجهی وی به بسیاری از پیمان‌های بین‌المللی، کشورهای اروپایی را وادار کرده تا دیگر تمایل چندانی به ادامه همکاری‌های نظامی در قالب ناتو نداشته باشند و به همکاری در خارج از چارچوب این پیمان روی آورده‌اند؛ پدیده‌ای که بیش از هر زمان دیگر موجب تضعیف ناتو خواهد شد.

به تازگی نیز امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه، اوضاع این سازمان را شبیه فردی تشبیه کرده که دچار مرگ مغزی شده است. ترکیه که از همکاری نکردن سازمان در مبارزه با کردها ناخشنود بود و بتازگی نیز سنگ‌اندازی‌های در امور داخلی ناتو انجام داده، از زبان «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری به آن واکنش تندی نشان داد.

از سوی دیگر با اعلام موافقت آمریکا با عضویت مقدونیه شمالی در ناتو، به نظر می‌رسد هفتادمین نشست سران ناتو مصادف با پیوستن سی‌امین عضو این پیمان نظامی باشد.

روزشمار مهمترین رویدادهای ناتو از آغاز تاکنون:

۱۹۴۹ – تشکیل سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در واشنگتن با حضور آمریکا، بلژیک، کانادا، دانمارک، فرانسه، ایسلند، ایتالیا، لوکزامبورگ، هلند، نروژ، پرتغال و انگلیس

۱۹۵۱- ایجاد فرماندهی عالی نیروهای ناتو در نزدیکی پاریس

۱۹۵۲- پیوستن ترکیه و یونان به ناتو

۱۹۵۵- پیوستن آلمان غربی به ناتو و تشکیل پیمان ورشو متشکل از کشورهای کمونیستی شوروی، آلبانی، بلغارستان، چکسلواکی، آلمان شرقی، مجارستان، لهستان و رومانی

۱۹۶۶ – خروج فرانسه از ساختار نظامی ناتو

۱۹۶۷- انتقال فرماندهی ناتو به بلژیک

۱۹۷۳- گفت‌وگوهای پیمان ورشو و ناتو برای کاهش نیروهای متعارف

۱۹۸۲- پیوستن اسپانیا به ناتو

۱۹۹۰- تصویب برنامه همکاری‌های شرق و غرب در ناتو

۱۹۹۱- تصویب دکترین نظامی ناتو و آغاز همکاری با کشورهای شریک

۱۹۹۵- حمله ناتو به صرب‌های بوسنی و استقرار نیروهای صلحبان این سازمان در بوسنی و هرزگوین

۱۹۹۶- مشارکت کشورهای شریک از جمله روسیه در نیروهای تحت امر ناتو در بوسنی

۱۹۹۷- امضاء توافق ویژه ناتو و روسیه – امضاء منشور ناتو و اوکراین

۱۹۹۹-  پیوستن جمهوری چک، مجارستان و هلند به ناتو – بمباران هوایی کوزوو برای پایان تصفیه قومی و استقرار نیروهای صلحبان تحت امر ناتو در این منطقه از صربستان

۲۰۰۱- استقرار نیروهای ناتو در مقدونیه – اجرای بند ۵ پیمان ناتو (حمایت از اعضا هنگام حمله نظامی) در پی حملات تروریستی به آمریکا(برج‌های دوقلو) – حمله ناتو به طالبان و القاعده در افغانستان

۲۰۰۴- پیوستن بلغارستان، استونی، لتونی، لیتوانی، اسلواکی، اسلوونی و رومانی به ناتو

۲۰۰۸ – توقف همکاری‌های مسکو و ناتو در پی حمله روسیه به گرجستان

۲۰۰۹ – پیوستن آلبانی و کرواسی به ناتو و بازگشت فرانسه به ساختار نظامی این پیمان

۲۰۱۱- محافظت ناتو از منطقه پرواز ممنوع لیبی

۲۰۱۶- اعزام کشتی‌های ناتو به دریای اژه برای جلوگیری از قاچاق مهاجران از ترکیه به یونان

۲۰۱۷- پیوستن مونته نگرو به ناتو