خروج آمریکا از برجام اقدامی غیرمنطقی است / این آمریکاست که منزوی می شود نه ایران

جان کری در مقاله ای در واشنگتن پست از توافق هسته ای ایران حمایت کرد.

وزیر امور خارجه دولت اوباما نوشت اگر آمریکا با تایید نکردن پایبندی ایران به توافق هسته ای، مسیر خود را درباره توافق هسته ای از آژانس بین المللی انرژی اتمی و شش امضا کننده دیگر این توافق جدا کند،‌ سرنوشت این توافق به دست کنگره خواهد افتاد.این توافقی است که جهان آن را شکل داد تا به گفته وی راه دستیابی ایران را به سلاح هسته ای ببندد. ما نتیجه گیری مان را درباره این توافق بر مبنای راستی آزمایی گذاشتیم و نه اعتماد. خارج شدن از توافقی که تا امروز نتیجه بخش بودن خود را نشان داده و مانع از رشد بالقوه برنامه هسته ای ایران شده، غیرمنطقی است.

این آمریکاست که منزوی می شود نه ایران

من به عنوان کسی که در مقام سناتور، به دهها طرح کنترل تسلیحات رای داده ام -نه با این قضاوت که آیا آن طرح ها کامل و بی نقص بودند، بلکه با این دیدگاه که ما بدون آنها آیا در موقعیت بهتری بودیم- می خواهم کسانی را که به زودی رای مشابهی می دهند، به «فضای مذاکرات» ببرم تا محصولی را برای آنها توضیح دهم که ما درباره آن مذاکره کردیم تا مسیرهای رسیدن ایران به سلاح هسته ای را ببندیم، و توضیح دهم که چرا حفظ این توافق، چنین مهم است.

درک شرایط موجود اهمیت دارد. زمانی که من اولین بار با وزیر امور خارجه ایران در سپتامبر 2013 ملاقات کردم، ایران در چرخه سوخت هسته ای مهارت یافته بود، ذخیره اورانیومی داشت که اگر بیشتر غنی سازی می شد، برای ساخت 10 تا 12 بمب کافی بود، و سرگرم غنی سازی در سطحی کمی پایین تر از درجه تسلیحاتی بود.

ایران به سرعت به سمت فعال کردن راکتور آب سنگینی پیش می رفت که قادر بود پلوتونیوم درجه تسلیحاتی کافی را برای بمبی دیگر یا دو بمب در سال تولید کند. به عبارت دیگر، ایران از قبل، کشوری در آستانه هسته ای شدن بود.

ما هزاران ساعت مذاکره کردیم تا این مشکل را حل کنیم، گرچه زمان گریز هسته ای ایران برای تولید مواد شکافت پذیر کافی برای یک بمب، فقط چند ماه بود.

آمریکا از طریق دیپلماسی دقیق، متحدان اروپایی و کشورهای بی میل -مانند چین، روسیه، هند و ترکیه- را گردهم آورد تا تحریم های فلج کننده ای را درباره ایران اجرا کند، اما حتی این امر نیز نتوانست ایران را از پیش رفتن سریع در این مسیر و توسعه سانتریفوژهای خود از چند صد عدد به هزاران سانتریفوژ،‌ باز دارد. فقط مذاکرات می توانست این برنامه را متوقف کند و به عقب بازگرداند.

برخی می پرسند چرا توافق ما، رفتار برهم زننده ثبات ایران از جمله حمایت آن را از حزب الله و رژیم اسد در سوریه متوقف نکرد.

این سوال خوبی است که جواب های خوبی نیز دارد: ما قصد نداشتیم اتفاق نظر قطعی را که درباره موضوع هسته ای وجود داشت، با بحث درباره دیگر موضوعات، از دست بدهیم، همانطور که فرانسه گفت، این توافق ما به ازای (غیرهسته ای) نداشت. ما اختلافات عمیقی با ایران داشتیم و اعتماد بین ما، صفر بود. ما از سال 1979 با آنها مذاکره نکرده بودیم، و در حالی که زمان گریز هسته ای نزدیکتر می شد و زمان می گذشت، در مسیر رویارویی نظامی پیش می رفتیم.

جهان بر سر یک موضوع صرف، باهم متحد بود و آن توانمندی هسته ای ایران بود. ما اگر موضوعات دیگر را به این مذاکرات می افزودیم، نمی توانستیم به این اتحاد دست یابیم یا تحریم ها را اجرا کنیم. ما بر این باور بودیم که رسیدگی به اختلافات دیگر با تهران، آسان تر خواهد بود اگر آنها را به طور همزمان با موضوع هسته ای دنبال نکنیم.

ما می دانستیم که هر توافقی مورد موشکافی منتقدانی قرار خواهد گرفت که شاهد از دست رفتن توافق آمریکا با کره شمالی بودند که 20 سال قبل شکل گرفته بود. ما آن درس ها را آویزه گوش خود کردیم. توافق با کره شمالی، چهار صفحه بود و فقط به موضوع پلوتونیوم می پرداخت.

توافق ایران، 159 صفحه مفصل دارد و همه مسیرهای ایران به سمت بمب را در بر می گیرد، و مشخصا بر مبنای قواعد شفاف سازی پروتکل الحاقی آژانس بین المللی انرژی اتمی، بنا شده است، و تجربه کره شمالی در مسیر تدوین آن، مد نظر قرار گرفته است. هیچ کشوری با برقرار بودن قواعد پروتکل الحاقی، هسته ای نشده است. این پروتکل بسیار کامل است. ما تاکید کردیم که این پروتکل سنگ بنای توافق ایران باشد.

ما چه به دست آوردیم؟ برخلاف برخی گزارش ها، این ایران بود که باید قدم اول را بر می داشت. پیش از آنکه این کشور دلارهای حاصل از برداشته شدن تحریم ها را کسب کند، آژانس تایید کرد که این کشور 97 درصد از ذخایر اورانیوم خود را حذف کرده، هسته راکتور اراک را از بین برده است، بیش از 13000 سانتریفوژ خود را برچیده، غنی سازی اورانیوم را در تاسیسات زیرزمینی فردو متوقف کرده، و برنامه خود را در معرض نظارتی فراگیر و سرزده قرار داده است. آژانس بین المللی انرژی اتمی، در هشت گزارش پی در پی، تایید کرد که این توافق کارآیی دارد.

بیشتر توجه ها به «بند انقضا» توافق معطوف شده است. این نامی غلط برای بندی از توافقی است که شروط آن 10، 15، 20 و 25 سال برقرار است و از همه مهمتر، شروطی دارد که برای همیشه ایران باید به آنها پایبند بماند. به عبارت دیگر، تقریبا همه توافقات کنترل تسلیحات، شامل سقف زمانی هستند.

خاطر ما آسوده بود، زیرا سقف در نظر گرفته شده برای ذخایر اورانیوم غنای پایین ایران، تا سال 2030 باقی می ماند. تولید سلاح هسته ای با 300 کیلوگرم اورانیوم غنای پایین، غیرممکن است.

خاطر ما همچنین آسوده بود، زیرا اقدامات راستی آزمایی و نظارتی بی سابقه ای که ما بدان دست یافتیم، هرگز پایان نمی یابد. زیرا با بازرسی های دائمی آژانس بین المللی انرژی اتمی، اگر ایران آنقدر بی فکر باشد که دنبال بمب برود، جهان از آن مطلع می شود.

در نهایت، امروز خروج از توافقی که کارآیی دارد و می تواند توسعه بالقوه برنامه هسته ای ایران را تا بیش از یک دهه متوقف کند، غیرمنطقی است. اگر ما از توافق خارج شویم، این رشد می تواند از فردا شروع شود. در چنین شرایطی، ما به نقطه اول باز می گردیم و بدتر از آن در چنین شرایطی این آمریکاست که منزوی می شود نه ایران.

ما با ماندن در این توافق، اهرم خود را حذف می کنیم، و وزرای خارجی اروپایی به من می گویند که آنها در مقابله با سوءرفتارهای دیگر ایران، به ما می پیوندند. ما با خروج از توافق، زمانی که می دانیم ایران سرگرم عمل کردن به مفاد آن است، چه اهرمی به دست می آرویم؟ ما اتحاد خود را با متحدانمان از دست می دهیم. ما روسیه و چین را قدرتمند می سازیم... و این پیام را به دیگر کشورها می فرستیم که وقتی پای مسائل سیاسی به میان می آید، آمریکا به قول خود وفادار نیست. علاوه بر این، وفادار ماندن به این توافق، به این معناست که ما به سمت تقابل نظامی با ایران پیش نمی رویم و می توانیم بر خطر هسته ای آشکار امروز کره شمالی، تمرکز کنیم.

توافق هسته ای که جهان با ایران شکل داد تا مانع از دستیابی آن به سلاح هسته ای شود، حاصل بهترین قضاوت ما درباره نحوه رسیدن به یک هدف خاص و واحد بود. این توافق مجموعه ای از همه آنچه ما می خواستیم، نبود اما هر چه بود، حاصل مذاکره بود. ما نتیجه گیری های خود را بر اساس راستی آزمایی استوار کردیم، نه اعتماد. به هر ترتیب، جهان می تواند این موضوع را که این توافق کارآیی دارد، ارزیابی کند.